Korunması Gerekli Önemli Bir Doğal ve Kültürel Miras : Atatürk Orman Çiftliği

Korunması Gerekli Önemli Bir Doğal ve Kültürel Miras :
Atatürk Orman Çiftliği

Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), 1925 yılında bizzat Atatürk tarafından “Gazi Çiftlikleri” olarak kuruldu. Başlangıçta 150 395 dekar, Kuruluş Yasası (1950) ile 100 000 dekar olan AOÇ, ne yazık ki günümüzde arazi varlığının % 70’ini (tapulu ölçüm ile % 47’sini) kaybederek günümüzde yaklaşık 33 000 dekara geriledi...

Gazi Kendi Eliyle Kurduğu Orman Çiftliğinde

Gazi, kendi çiftlikleri için şunları söylemekteydi:

“......Çiftliklerin yerine göre araziyi ıslah ve tanzim etmek, muhitlerini güzelleştirmek, halka gezecek eğlenecek ve dinlenecek sıhhi yerler, hilesiz ve nefis gıda temin eylemek, bazı yerlerde ihtikarla fiili ve muvafakkiyetli mücadelede bulunmak gibi hizmetleri de zikre şayandır...
Tecrübelerini müsbet iş sahasından alan bu müesseseleri,
Ø Ziraat usüllerini düzeltme,
Ø İstihsalatı arttırma ve,
Ø Köyleri kalkındırma yolunda,
Devletçe alınan ve alınacak olan tedbirlerin hüsnü intihap ve inkişafına çok müsait birer amil ve mesnet olacaklarına kani bulunuyorum ve bu kanaatte tasarrufum altındaki bu çiftlikleri bütün tesisat, hayvanat ve demirbaşları ile beraber hazineye hediye ediyorum......”

M. Kemal ATATÜRK (11 Haziran 1937)




Çiftlik, 1938 yılında 3308 sayılı yasa ile kurulan “Devlet Ziraat İşletmeleri” kurumuna bağışlandı.. Böylece arazi varlığından kayıpların başladığını kaynaklar söylüyor...

1950 yılında Devlet Üretme Çiftlikleri bünyesine alındı. 24 Mart 1950 tarih ve 5659 Sayılı Yasa ile de “Atatürk Orman Çiftliği” adı altında Tarım Bakanlığı’na bağlı, tüzel kişiliği olan bir kuruluş haline getirildi...

Aşağıdaki satış, tahsis vb işlemlere bakıldığında durumun ne kadar vahim olduğunu görebiliriz:

Ø 1938-1948 yılları arasında; Ankara Belediyesi, Türk Kuşu Uçak Fabrikası, Kısa Dalga Radyo Vericisi, Sümerbank Dokuma Sanayi, Tekel Bira Fabrikası, Tohum Islah İstasyonu ve Zirai Kombinalar Reisliği için ayrılan alanlar (hektarlarca alan),
Ø 1950 yılında Hava Trafik istasyonu kurulması için ayrılan 40 dekar arazi,
Ø Başta, MSB ve Ankara Belediyesi olmak üzere, hazineden, yapı kooperatiflerine, çiftçilerden, Orman Gn.Md’ne, Üniversitelerden, Meslek Okullarına kadar birçok kamu kurum ve kuruluşuna, kişilere AOÇ arazisinin verilmesi,
Ø Karayolları, Etibank, MKE, TMO, DSİ, PTT, SSK, Şap enstitüsü, MTA, TPAO vb resmi kurumların yer aldığı liste giderek artıyor, sanki “ata malı, miras yedi” misali..
Böylece, bütün bunların yanı sıra, 509 dönümü yapı kooperatiflerine olmak üzere 18 767 dekar arazinin, satış ve tahsis şeklinde çeşitli özel kuruluşlar ve kamu kuruluşlarına verildiği saptanıyor.. (Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, AOÇ Müdürlüğü Yıllık Raporları, 1999).

1980 yılında “Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılının Kutlanması ve Atatürk Kültür Merkezi Kurulması Hakkında” ki 2302 sayılı yasa ile Cumhurbaşkanı başkanlığında bir Milli Komite kuruluyor ve Hipodrom ve yakın çevresi Atatürk Kültür Merkezi Alanı ilan ediliyor.. Açılan yarışmalarla AKM inşaatı tamamlanıyor ama 15 yılı aşkın bir süredir nedense çevresi bir türlü düzenlenemiyor.. Geçen gün yakın çevresine bir baktım da, ayıp doğrusu....

Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 1996 yılında aldığı bir karar ile (2436 Sayılı) AOÇ alanını “I. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı” olarak ilan etti...
Aslında, bu karar uyarınca bu alanda bitki örtüsü, topografya, siluet etkisini bozabilecek, tahribata yönelik hiçbir eylemde bulunulmaması gerekir. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası uyarınca da “bir alanın sit alanı olarak ilanı, bu alandaki imar planı uygulamasını durdurur ve iki yıl içinde bu alanlar için KORUMA AMAÇLI BİR PLAN yapılmasını gerektirir..”

Ancak, 1984 yılından bu yana geçen 20 yılda AOÇ için bütüncül bir KORUMA / GELİŞTİRME PLANI hazırlanamamıştır.

SONUÇ:

AOÇ, Atatürk’ün kurduğu doğal, tarihsel ve kültürel önemli bir MİRAS’dır. Metropoliten Ankara Kentinin gereksinimi olan yeşil alanların büyük bir kısmını, İmrahor Vadisi ile birlikte “ekolojik bir sistem bütünü içinde” sağlayabilecek Atatürk Orman Çiftliği’nin, bütüncül bir Koruma-Geliştirme Planı’nın hazırlanması ve Atatürk’ün amaçladığı doğrultuda kullanılması gereklidir..

Cumhuriyetin 100. Yılına, AOÇ’nin bir “Metropoliten Yeşil Aks”, bir “Kent Parkı”, bir “Su Parkı” olarak kente kazandırıldığı uygulamalarla girmek, ulusal bir ödev olacaktır sanırım..

Bu vesile ile; Gazi Üniversitesi’nde birlikte Şehircilik Projesi derslerine girdiğimiz arkadaşlarımızın hazırladığı önemli bir etkinlik olacak “Uluslar arası Yaz Okulu”ndan da bahsetmek istiyorum. Aşağıda kendilerinin yazdığı duyuru metni var..
AOÇ’nin korunması yolunda bir adım olacak bu toplantıya tüm Ankaralı’ların katılması bir kentlilik borcudur..

SLOGANIMIZ : AOÇ ATAMIZIN MİRASIDIR ve HEPİMİZİNDİR !

İyi baharlar..
Kalın Sağlıcakla..