Posts
 |
| Bolu Fırka Tepesi ve Hisar Tepe (1940'lar) |
BOLU KENTİ TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ
Prof. Dr. Mehmet Tunçer
1. BOLU ADININ KÖKENLERİ
Bolu’nun tarihin ilkçağlarından itibaren çeşitli
uygarlıklara beşiklik ettiği bilinmektedir. Anadolu’nun kuzey batısında Filyos
nehrine karısan Bolu suyu (Büyüksu)’nun iki km. kadar kuzeyinde bulunan Bolu,
çeşitli isimlerle tarihi süreç içerisinde yer almıştır[2]. Bolu
isminin nereden geldiği kesin olmamakla birlikte bir takım görüşler ileri
sürülmüştür. Bu görüşlerden en meşhuru “Polis”
isminin zamanla “Bolu” ismini aldığı
görüşüdür[3].
Bolu tarihi “Bitinya” (Bithynie)’lılarla başlamaktadır ve
şehir ilk defa Bitiniyum (Bithynium–Bthynion)
adıyla anılmıştır.
Bitinya’nın Roma hakimiyetine geçmesiyle İmparator Claudius
adına Claudiopolis olarak
adlandırılmıştır[4].
Claudius Latin, Polis (şehir) ise Hellenistik kökenli kelimelerdir. İlk
Selçuklu akınlarında bile aynı isim kullanılmaya devam edilmekte idi. Fakat
XIII. ve XIV. yy başlarında Bizanslıların Klaudiopolis’i Bolı/Bolu olarak
değişim göstermiştir.
Başka bir görüşe göre Bor,
eski Türkçe’de kullanılmaktadır. Kıpçak kabilelerinden biri Ulu-Kiçi Borlı diye anılmaktadır. Zagfiran/Safran-Borlı ve Taraklı-Borlı yanında Klaudiopolis
yerine sadece Borlı/Bolu da
kullanılmıştır. Borlı ismi daha sonra Bolu
ismine dönüşmüştür.[5]
Bir diğer görüşe göre Bolu adı ile, Filyos ırmağının eski adı Billaios, Billis (Billion), Billiem isimlerinin benzerlik
gösterdiğidir. Bütün bu görüşlere rağmen Bolu isminin etimolojik kökeni
tahminden öteye gidememektedir.
 |
| Bolu (Bitiniyum - Bithynium–Bthynion) Kaynak : http://uk.images.search.yahoo.com |
1.1. BOLU TARİHİ
1.1.1. Antik Dönem:
Arkeolojik buluntulara göre Bolu’da ilk yerleşim Kalkolitik Döneme (M.Ö.
5500-3000) kadar uzanmaktadır. Bugünkü Bolu Anadolu ve Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinin bulunduğu alanda yer alan küçük bir höyükte ele geçmiş
olan ve halen Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde "BOLU KABI"
ismiyle sergilenen pişmiş toprak eser M.Ö.3000 yılında tarihlendirilmektedir.
Söz konusu eserler Bolu'da şu ana kadar bilinen en eski buluntudur.
Gerede ilçesi, Ümit Köyü çevresinde de yine aynı şekilde M.Ö.3000 M.Ö.2000
(Eski Tunç ve Orta Tunç çağı) yerleşmeleri tespit edilmiştir. Göynük ilçesi,
Soğukçam Köyünde bulunan "Kaya Abidesi" ise, M.Ö.VIII-VII.Yüzyıllarda
Orta Anadolu'da büyük bir devlet kurmuş olan Friglerin Bolu'daki varlığının en
önemli kanıtıdır.
Üzerinde üçgen bir niş olan ve aynı zamanda bilinen en uzun Frig
Kitabesi özelliğini taşıyan Kaya Abidesinde 9 satır kitabe bulunmaktadır. Bolu
Merkez Hisartepe Höyüğünde 1978 yılında yapılan kazıda M.Ö.VII.Yüzyıla tarihlendirilen
Batı Anadolu kaynaklı bir seramik parçası bulunmuştur. Söz konusu buluntu bu
dönemde Bolu'daki Lidya kültürünün küçük bir göstergesidir.
Pers Kralı Kyros'un M.Ö.546 yılında Lidya Krallığını yıkması ile, Büyük
İskenderin M.Ö.333 yılında Pers Kralı Darius'u yenmesi arasında kalan 200
yıllık süre içinde Bolu toprakları, Pers egemenliği altında kalmıştır. Bu
döneme ait tek buluntu ise Gerede ilçesi, Avşarıevvel Köyünde ele geçen Arkaik
dönem mezar stelidir. Halen İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenen süvari
tasvirli bu eser M.Ö.V.Yüzyıla aittir.
1.1.2. Bityhnia Dönemi:
Bithynia’nın ilk ve orta çağdaki meşhur
yerleşme yerleri Nikomedia, Sophon, Tarsia, Demetrium, Lateas Prusias,
Bithynion, Krateia, Koinon, Gallikanon, Dablis, Kabaia, Modrene, sahilde ise
Herakleia Pontika’dır [6].
Bthynium – Cladiopolis, Hisartepe,
Kargatepe, Fırkatepe ve Uğurluanip tepesini kapsayan alanda kurulmuş olan
Bithynium-Claudiopolis şehrinin
tarihi 1978 yılı Hisartepe kazısında ortaya çıkan bulgulara göre M.Ö 7.
yüzyıla kadar gitmektedir.
Makedonya Kralı Büyük İskender'in M.Ö.334'de Anadolu'ya girmesi
ile, Helenistik uygarlık gelişip büyümüştür. Bu dönemde Bolu ve çevresi
Bithynia Krallığı sınırları içinde yer almaktadır. Bolu'da Bithynia dönemi
sadece sikkeler üzerinden takip edilebilmektedir.
1978 yılı Hisartepe kazısında bulunan Geç Helenistik döneme ait seramik
parçaları dışında, Bityhnia dönemi şehrine ilişkin başka bir buluntu şu ana
kadar ele geçmemiştir. Bolu höyüğünün
kuzey-doğusundaki Hisartepe Bolu ovasından 47 metre yüksekliktedir ve
tepenin orta kısımlarına rastlayan su deposunun yapımı esnasında 1978 yılında
arkeolojik kazılar yapılmıştır[7]. Tepede elde edilen buluntular buranın bir nekropol sahası olduğunu
göstermiştir. Güneyinde ise ikinci bir açık hava tiyatrosunun kalıntıları son
yıllarda ortaya çıkarılmış ve I. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil
edilmiştir.
Bithynia Kralı I.Nicomedes M.Ö.III.Yüzyıl başlarından itibaren paralı
asker olarak getirdiği Galatların Orta Anadolu'ya yerleşmesini sağlamıştır.
Galatların Bithynia Yaylalarına da yerleştikleri bilinmektedir. İlimizde, Bolu
Merkez Hıdırşehler Köyü yakında iki adet Galat Tümülüsü (Yığma Mezar)
bulunmaktadır. Bu tümülüslerde 1960'lı yıllarda yapılan kazıda çıkan Galat
tasvirli altın broş ve diğer eserler halen İstanbul Arkeoloji Müzelerinde
sergilenmektedir.
Bithynia Kralı I.Nicomedes M.Ö.III.Yüzyıl başlarından itibaren paralı
asker olarak getirdiği Galatların Orta Anadolu'ya yerleşmesini sağlamıştır.
Galatların Bithynia Yaylalarına da yerleştikleri bilinmektedir. İlimizde, Bolu
Merkez Hıdırşehler Köyü yakında iki adet Galat Tümülüsü (Yığma Mezar)
bulunmaktadır. Bu tümülüslerde 1960'lı yıllarda yapılan kazıda çıkan Galat
tasvirli altın broş ve diğer eserler halen İstanbul Arkeoloji Müzelerinde sergilenmektedir.
II. Nicomedes (M.Ö.149-120) zamanında M.Ö.149'dan sonra Bithynia'da
Helenistik kültür tesirini arttırmıştır. 1978 yılı Hisartepe kazısı ve Bolu
Müzesince yapılan 1995 yılı Örencik Tümülüsü kazılarında M.Ö.I.Yüzyıla ait Geç
Helenistik dönem seramik ve Terracota figürin parçaları bulunmuştur. M.Ö. 74
yılında Bithynia'nın son kralı IV. Nicodemes vasiyetname ile Bithynia
topraklarını Romalılara bırakmıştır.
Bu tarihten itibaren Bolu çevresi Roma'dan gelen valiler tarafından
yönetilmiştir. Roma dönemi, Bolu'nun en parlak çağı olmuştur. Kentler
yenibaştan imar edilerek, geniş alanlara yayılmıştır. Cladio Polis (Bolu
Merkez), Krateia (Gerede), bugünkü Bolu sınırları içinde kalan Roma dönemine
ait önemli antik şehirlerdir.
1.1.3. Roma Dönemi :
M.Ö. 74 yılında Roma hakimiyetine giren şehrin adı Roma imparatoru
Claudius’ un (M.S.41-54) adına izafeten Claudiopolis olarak değiştirmiştir.
Günümüz yerleşiminin, antik şehrin üzerine kurulması nedeniyle ayakta kalmış
hiçbir yapı bulunmamaktadır. Ancak,1978 yılı Hisartepe kazısında, Roma
imparatoru Hadrian (M.S.117-138) tarafından yaptırılmış olan Antinous
Tapınağı’na ait mimari parçalar bulunmuş, Hisartepe ‘nin güney yamaçlarında ise
antik tiyatroya ait bazı izler tespit edilmiştir.
 |
| Kaynak : Semih Dimicioğlu, Mimarlar Odası Bolu Şb. |
Antinous Tapınağı’na ait sütun, arşitrav ve friz parçaları ile antik
tiyatroya ait kitabeli bir friz parçası halen Bolu Müzesinde sergilenmektedir.
Geçmiş yıllarda, şehrin muhtelif yerlerinde yapılan inşaatlara ait temel
hafriyatlarında Roma dönemine ait heykeller, mimari parçalar ve mezar stelleri
bulunmuştur. 1995-2006 yılları arasında Bolu İli, Merkez İlçede Bolu
Müzesi Müdürlüğünce yapılan kurtarma kazılarında toplam 72 adet Roma dönemine
ait lahit ve tuğla mezar açığa çıkarılmıştır.
 |
| Kaynak : Semih Dimicioğlu, Mimarlar Odası Bolu Şb. |
Mezarlarda bronz sikkeler, pişmiş toprak koku kabı ve kandiller ,
gözyaşı şişeleri gibi çok sayıda mezar hediyesi ele geçirilmiştir. M.S
2-3.yüzyıllara tarihlendirilen söz konusu mezarların yayılma alanı göz önünde
bulundurulduğunda, Roma dönemi nekropolünün bu kadar geniş bir alanı kapsaması,
antik Claudiopolis’in büyüklüğü konusunda da fikir vermektedir.
Bolu Müzesi Müdürlüğü tarafından şehir içinde yürütülen çalışmalarda;
- 1995 yılında Belediye Su işleri
binası önünde, Claudiopolis kentine ait tek örnek olan mozaik taban
döşemesi,
- 1996 yılında Büyük Cami
mahallesi katlı otopark yanında büyük blok taşlarla inşa edilmiş Roma
Yolu’nun
- 2004 yılında Atatürk İlköğretim
Okulu bahçesinde Roma dönemine ait 2 adet yapı ve yol
kalıntısı açığa çıkarılmıştır.
Bolu şehir merkezinde, Erken Hristiyanlık dönemine ait, içi fresk
süslemeli Hypoge’lere rastlanmıştır. Şehirde Bizans döneminden kalma izler
bulunmakta ve bu döneme ait bazı eserler Bolu Müzesinde sergilenmektedir.
TABLO 1. BOLU’DA YERLEŞİM
HİYERARŞİSİ AÇISINDAN DEĞİŞİM
Tarihsel Dönem
|
Yerleşim Statüsü
|
Uygarlık
|
M.Ö. 13.yy – M.Ö. 6.yy
|
Frigya hakimiyeti
|
Frigya
|
M.Ö. 336 – M.Ö. 279
|
Makedon hakimiyeti
|
makedon
|
M.Ö. 279 – M.Ö. 74
|
Bithynlerin hakimiyeti
|
Bithyn
|
M.Ö. 74 – 395
|
Roma’nın
Bithynya valisi Bolu’da
oturmaktaydı. Bolu bir eyalet merkeziydi.
|
Roma
|
395 -612;
612-1326
|
Bithynya’nın başkenti,
hem de kilise teşkilatına göre Metropolid’in (Piskoposluk)
Merkezi olmuştur.
|
Doğu Roma
|
1177 - 1324
|
Erken Dönem Türk Kenti
ve
Beylik Merkezi
|
Selçuklu ve Anadolu
Beylikleri
|
1324 – 1692
|
1. Dönem.
1lk mutasarrıflık
devridir. Sancak Beyliği seklinde
idare edilmiştir.
|
Osmanlı Dönemi
|
1692- 1811
|
2. Dönem. Voyvodalık
yönetimidir
|
Osmanlı Dönemi
|
1811- 1864
|
3. Dönem. İkinci
mutasarrıflık devridir. 1811 yılında
Bolu ve Viransehir sancakları birleştirilerek mutasarrıflarca yönetilmeye
başlanmıştır
|
Osmanlı Dönemi
|
1864-1908
|
4. Dönem. üçüncü
mutasarrıflık devridir. Bolu
bu dönemde Kastamonu
Vilayetine bağlı bir sancak olmuş ve idaresi de
mutasarrıflara
verilmistir.
|
Osmanlı Dönemi
|
1908 - 1923
|
5. Dönem.
II.Mesrutiyet’in ilanı ile birlikte Bolu, bağlı bulunduğu Kastamonu
Vilayeti’nden
ayrılarak müstakil
mutasarrıflık haline getirilmiştir.
|
Osmanlı Dönemi
|
1924 ...
|
6.
Dönem.
İl
Merkezi
|
T.
C. Dönemi
|
Bolu'da Roma dönemine ait kalıntı ve eserlerin yoğunlaştığı diğer
bölgeler, Mengen Gökçesu Vadisi - Bolu Merkez Çaygökpınar Köyü - Bolu Merkez
Bünüş Köyü (Taban Mozaiği bulunmuştur) - Seben ilçesi Çeltikdere Vadisi (Sağlık
Tanrısı Asklepios, Kızı Hygeia ve Yardımcısı Telesphoros heykelcikleri bulunmuştur)
M.S.395 yılında Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılması ile Doğu Roma
(Bizans) sınırları içinde kalan Bolu, İmparator Justinianus (M.S.518-527)
döneminden itibaren Thema adı verilen askeri valiler tarafından yönetilmiştir.
Bolu ve çevresinde Bizans dönemine ait pekçok kalıntı bulunmaktadır. Mengen
ilçesinde 2001 yılında Bolu Müzesi tarafından yapılan kurtarma kazısında 20.65
x 42.10 Metre
ölçülerinde 3 nefli,3 apsisli, bazilikal planlı bir kilise kalıntısının
temelleri açığa çıkarılmıştır.
Bolu'da bulunan en büyük Bizans yapısı olan bu kilise kalıntısı, Erken
Bizans döneminin en önemli kalıntısıdır. Yine 1996 yılında Bolu Müzesince
Yedigöller çevresinde yapılan arkeolojik yüzey araştırmasında, Bizans dönemine
ait yerleşim yeri kalıntıları ile, birbirine yakın aralıklarla inşa edilmiş 5
adet kilise kalıntısı tespit edilmiştir.
1997 yılında Dörtdivan ilçesi, Köroğlu vadisinde yapılan arkeolojik
yüzey araştırmasında 3 adet benzer planlı kilise kalıntısı ve bazı mezarlar
bulunmuştur. Seben ilçesi Çeltikdere Köyü yakınlarında bulunan ve oldukça iyi
korunmuş durumdaki Çeltikdere Bizans Kilisesi, Orta Bizans döneminin
(M.S.842-1204) Bolu'daki en önemli örneğidir.
Resim 1: Cumhuriyetin ilk yıllarından bir
Bolu görüntüsü
Kaynak: Bolu Belediyesi 2008
2.1. Bolu İli’nin Siyasal Tarihçesi :
Bolu’nun yazılı
tarih öncesi dönemine ilişkin bilgiler pek kısıtlıdır. Eldeki bilgilere göre,
buraya ilk yerleşenlerin Ön Hititler olduğu söylenebilir. Bolu Orman
Mektebi’nin güneyindeki buluntular ile bir başka tepecikte (Hala Hisar) bulunan
klasik çağ nekropolleri (mezarlık) kent tarihinin bu dönemlere değin uzandığını
göstermektedir.
Büyük İskender’in
ölümünden sonra, bölgede bağımsız Bitinya Devleti kurulmuştur. Eski Bolu,
Bitinya ile Paflagonya’yı ayıran Filyos Irmağı’nın kıyısında bulunuyordu.
Önceleri Bitinyum adı ile anılan İlkçağ kenti Bolu, İmparator Klavdius (41-54)
döneminde Klavdiopolis olarak adlandırılmıştı. Ancak, eski Bitinyon ve
Klavdiopolis kentlerinin bugünkü Bolu’nun çevresinde yer aldığı sanılmaktadır.
Kentin ortasında yükselen tepe çevresindeki, iri taşlardan yapılmış duvar ve
öbür kalıntıların, Bitinya kral saraylarından kaldığı ileri sürülmektedir. İS
123’te, İmparator Hadrianus döneminde kentin önemi giderek artmıştır.
VII. ve IX.
yy’larda İslam ordularının, kenti çevreleyen dağlar nedeniyle bu bölgeye
giremedikleri ileri sürülmektedir. XIII. yy’da Anadolu Selçukluları’nın eline
geçen Bolu, daha sonraları İlhanlılar’ca fethedilmiştir.
Bolu’yu Osmanlı
sınırları içine sokan Konur Alp, kentin ilk sancak beyi olarak bilinmektedir.
1324-1692 arasında sancak olarak yönetilmiştir.
1908’de II. Meşrutiyet’ten sonra ise, Bolu
mutasarrıflık oldu ve Cumhuriyete kadar böyle yönetildi. Cumhuriyet’e sonra, il
merkezi durumuna getirildi. Bolu tarihin her devresinde ilgi çeken bir yer
olmuştur. İlk çağlarda Bithynia olarak anılan yöre; sonraları, Roma, Doğu Roma
ve Bizans egemenliğine girmiştir.
Osmanlı kaynaklarına göre Bolu’nun doğusundaki yerler
Konur Alp, Şahin Bey, Hızır Bey ve Eflagan Bey tarafından Türk hakimiyetine
sokulmuştur.
İlk çağdan Osmanlılara kadar; kentlerin, önemli
boğazların ve vadilerin, kasabaların korunması “Kale” ler aracılığı ile
sağlanıyordu. Bolu ve çevresinde de bir savunma kaleleri ağı göze çarpmaktadır.
Bolu Kalesi günümüzde mevcut değildir.
XIV. yy. başlarında Anadolu’da; merkezi Kastamonu olan
Candaroğulları, Ankara’da Ahiler; Söğüt ve civarında Kayı’ lar; Sakarya
Nehrinin doğusunda ve batısında Bizanslılar bulunmaktaydı. Göynük, Gerede,
Bolu’da da Küçük Beylikler vardı. Üç tarafı
Türk Beylikleri ile çevrili idi.
Bolu’nun ilk tahriri, Evliya Çelebi’ye göre, Fatih
Sultan Mehmet zamanında yapılmıştır. Bolu Sancağı’ nda ve Sancak Beyi’ ne bağlı
olarak gözüken 36 kaza vardı.
Kanuni zamanında yeni açılan ve günümüzde Bağdat
Caddesi olarak isimlendirilen yol üzerinde birçok kervansaraylar inşa
ettirilmiştir. Bolu Kenti, bu stratejik konumu nedeniyle gelişmiş ve Kale
çevresine yayılarak büyümüştür. 1528 yılına ait olduğu tahmin edilen
tapu-tahrir defterindeki bilgilere göre nüfusu 2000’e yaklaşmaktaydı.
Osmanlı devresinde de Bolu zengin orman örtüsüne
sahiptir. Bolu kerestesi, İstanbul’da tanınmaktaydı. İstanbul’un kömür, odun
gereksinimi de Bolu’dan sağlanmaktaydı.
Bolu’ya kadar, ova içlerinde uzanan Bağdat Caddesi
Köroğlu Derbendi, Çağa ve Gerede’de hep ormanlık arazi içinde kalıyordu. Bolu,
XVII. yy. dan başlayarak kervanların geçtiği, Erzurum ve Kayseri yönüne
gidenlerin konakladığı kasaba idi. Bu yüzden merkezde ve ilçelerde hanlar inşa
edilmişti Gerede-Ankara bağlantısı basit bir yoldu.
Evliya Çelebi’den sonra XVIII. ile XX. yy. arasında
birçok gezgin, Bolu ve kasabalarından geçmişler ve geniş bilgiler vermişlerdir.
XIX. yy. ortalarında yapılan yönetimsel düzenlemeler (Vilayet Nizamnamesi) ile
Bolu Sancağı da etkilenmiş, Eyalet, Sancak, Kaza alt üst ilişkileri yerine,
Vilayet, Mutasarrıflık, Kaza ve Nahiye düzeni getirilmiştir. Bu bağlamda Konur
Apa iptal edilerek Düzce Kazası kurulmuştur. Düzce pazarının merkezi olan
Düzce, kaymakamın ikamet yeri olmuştur.
Harita ….: Osmanlı
Dönemi’nde Bolu ve Çevre Yerleşimleri (Ulaşım)
(Kaynak:
Doç. Dr. Levent Kayapınar)
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşları’nda Bolu ile birlikte
İzmit ve Adapazarı da büyük ölçüde göç almıştır. Kırım ve Romanya’dan gelen
Tatarlar Düzce’de bir mahalleye yerleştirildiler. Rumeli’den gelen, Arnavutlar,
Boşnaklar, Bulgaristanlı’lar, Düzce ve Adapazarı’nda iskan edildiler. Lazlar
ise Düzce, Ereğli, Karasu ve Adapazarı dolaylarına yerleştiler. Düzce, Hendek,
Akçaşehir, Akyazı ve Adapazarı dolaylarında
Kafkasya’lılar konduruldu.
Göçmenler daha çok Düzce’nin gelişmesinde etkili rol
oynamışlardır. Bolu Mutasarrıflarından olup sonradan Arnavutluk
Devleti’nin kurucusu olan Kemal Bey
döneminde, Bolu içinde ve ilçelerde imar faaliyetleri olmuş, yollar inşa
edilmiştir. O dönemde bir Alman gezgininin ifade ettiği gibi “Osmanlı ülkesinde
Avrupa tarzı yapıya kavuşmuştu.” Kemal Bey suyolu taşımacılığı üzerinde de
durmuştur.
II. Abdülhamit devrinde Bolu Sancağının nüfusu 325.300
dür. 1950 yılı sayımına göre Bolu İlinin toplam nüfusu 299.799’dur. Bolu
Sancağı, Bolu ilinden daha büyük bir alan kapsadığına göre son yüzyıl içinde
Bolu ili ve yakın çevresinin nüfus yoğunluğunun arttığı söylenebilir.
Abdülmecit zamanında ilk Ermeni aileleri Bolu’da Ilıca yolu üzerine, Düzce’de
ise İcadiye Mahallesi’ne yerleşmişlerdir.
XIX. yy.’ın sonlarında Bolu’dan demiryolu geçirme çalışmaları da zaman
zaman gündeme gelmiştir.
Harita ….: Osmanlı
Dönemi’nde Bolu Sancağı ve Çevre Yerleşimleri
(Kaynak:
Doç. Dr. Levent Kayapınar’dan büyütülmüştür )
Yukarıdaki Harita…; ‘da Bolu ve çevresindeki köy yerleşimleri
görülmektedir. Bunlar; doğuda Ermeni, Tsikinler ??), kuzey-doğuda; Sokullu,
kuzeyde; Haladjlar, ve batıdan doğuya doğru sıralanmış, Düzce yolu üzerinde
Berberler, Karakeçi (??), Paşakent,
Borazanlar köy yerleşimleridir.
1528 senesine ait olduğu tahmin edilen 438 numaralı
tapu-tahrir defterinde, XIV. yy. da kurulmaya başlanan ve XVI. yy. da gelişmesini
tamamlayan mahalleler şunlardı; Aslı Han veya Aslı Hatun, Gölyüzü, Cami,
Turşucuoğlu, Hoca Bey, Hatip, Karaçayır, Hacı İlyas Oğlu, Ak Mescid, Dabbağan
(: Tabaklar), ve Uğurlu Naib (sonra : Karamanlar). Bu mahalleler de, diğer
yerlerde olduğu gibi bir mescid veya cami etrafında teşekkül etmiş olup, nüfusu
ortalama hesaplamalara göre 2000'e yaklaşmakta idi. Evliya Çelebi'nin 1645
senesindeki seyâhatinde ise, Bolu eskiye nazaran oldukça büyümüş ve birçok
güzel binalarla süslenmişti (http://www.asagiduger.com/bolu-sancagi.html).
V. Mehmet zamanında Mutasarrıf olan Kani Bey, imar
faaliyetleri ile adını duyurmuş ve bugünlere ulaşan Hükümet Konağını inşa
ettirmiştir.
BOLU İLİ TARİHİ HARİTASI (19. yy sonu)
[2] DARKOT, B., 1997, “Bolu”, İslam
Ansiklopedisi, c.: 2, Eskişehir: MEB Yayınları, s. 707.
[3]
HOŞCAN, N., 2008, “Bolu İli Tarihsel Kent Merkezi Üzerine Bir İnceleme” ,
Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri “Kentsel
Çevre” Dersi Doktora Semineri.
[4] BAYRAKTAR, D., 1995, “Şer’iye
Sicillerine Göre Tanzimat’ın İlk Yıllarında Bolu” (1838-1850). Yayımlanmamış
Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.s. 17.
[5] www.bolu.gov.tr
[6]
BOLU 1998 YILLIĞI, 1998, Bolu Valiliği, S.53.
[7]
YALMAN, B., 1986, “Bolu Hisartepe Kazısında Bulunan Tapınak Kalıntısı”, IX.
Türk Tarih Kongresi’nden Ayrıbasım, S.435 – 450.
No comments:
Post a Comment