T.C.
ANTALYA İLİ
KAŞ BELEDİYE BAŞKANLIĞI
KAŞ (ANTİPHELLOS) KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI
ARAŞTIRMA VE PLANLAMA RAPORU
Doç.Dr. Mehmet TUNÇER
ANTALYA İLİ
KAŞ BELEDİYE BAŞKANLIĞI
KAŞ (ANTİPHELLOS) KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI
ARAŞTIRMA VE PLANLAMA RAPORU
Doç.Dr. Mehmet TUNÇER
MART - NİSAN
2002
UTTA
PLANLAMA, PROJELENDİRME & DANIŞMANLIK TİC. LTD. ŞTİ
PLANNING, URBAN DESIGN & CONSULTING LTD. CO.
ŞİLİ MEYDANI 23/4 06540 KAVAKLIDERE - ANKARA
TEL: 0-312-4262796, 4663035, 4662842 FAX: 0-312-4678415
e-posta: mehmettuncer56@gmail.com
>İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I.
I.1. TÜRKİYE VE BÖLGESİNDEKİ YERİ
I.2. İKLİM
I.3. BİTKİ ÖRTÜSÜ
I.4. BÖLGESEL EKONOMİK YAPI
I.5. NÜFUS
BÖLÜM II. KENTİN MEKAN OLUŞUMU ve BUNU BELİRLEYEN ETMENLER
II.1. KENTİN TARİHİ GELİŞİM SÜRECİ
II.2. ANTİK DÖNEM VE ARKEOLOJİK BULUNTULAR
II.3. KENTİN FİZİKİ YAPISI
II.4. KAŞ GELENEKSEL DOKUSU MİMARİ ÖZELLİKLERİ
II.4.1. Plan Tipolojisi ve Yapı Malzemesi
II.4.2. Cephe Elemanları
II.5. KENTİN MEKANSAL OLUŞUMU VE YAPISI
II.5.1. Ulaşım
II.5.2. Turistik ve Kültürel Değerler
II.5.2.1. Antik Kent (Antiphellos )
II.5.2.2. Kaş Sualtı Potansiyeli
II.5.2.3. Çevredeki Turistik Değerler
BÖLÜM III. KORUMA KURULU KARARLARI DEĞERLENDİRİLMESİ
III.1. KENTSEL SİT ALANLARI’NA İLİŞKİN KARARLAR
III.1.1. Kentsel Sit Alanı
III.1.2. Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı
III.1.3. Koruma Alanı
III.1.4. Yeni Yapılaşma ve Onarımlara İlişkin Kararlar
III. 2. DOĞAL SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.2.1. Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanları
III.2.2. Çukurbağ Yarımadası III. Derece Doğal Sit Alanları
III.3. ARKEOLOJİK SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.3.1. I. Derece Arkeolojik Sit Alanları
III.3.2. I. Derece Arkeolojik Sit Alanı (Kaya Mezarları) Etkileme Geçiş Alanı
III.3.2.1. Kaş (Antiphellos) Tiyatrosu
III.3.2.2. Kaş Açık Hava Müzesi Oluşturulması
BÖLÜM IV. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
IV.1. YAPI NİTELİKLERİ ve MÜLKİYET
IV.2. KAT YÜKSEKLİĞİ – YAPI MALZEMESİ VE YAPI KALİTESİ
IV.3. GÖRSEL DEĞERLER VE BAKI NOKTALARI
IV.4. SORUNLAR / OLANAKLAR
BÖLÜM V. KORUMA AMAÇLI İMAR PLAN KARARLARI
V. 1. YAYA, TAŞIT, SERVİS ULAŞIMI ve OTOPARKLAR
A. YAT LİMANI VE ÇEVRESİ
B. CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI
C. LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak
D. MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ
E. ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) ÇEVRESİ
F. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS)
G. AÇIK HAVA MÜZESİ / PARK
V. 2. ARAZİ KULLANIM KARARLARI
A. YAT LİMANI VE ÇEVRESİ
B. CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI
c. LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak
D. MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ ÇEVRESİ
E. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS)
V. 3. KORUMA, SAĞLIKLAŞTIRMA ve YENİLEME PLAN VE PROJELERİNİN UYGULANMASI
HARİTALAR
Harita 1: Kaş (Antiphellos) Yakın Çevresi
Harita 2: Antik Dönemde Likya ve Çevresi
PLANLAR
Plan 1: Antiphellos Planı (Lancronski’ den alınmıştır)
ŞEKİLLER
Şekil 1: Lykia Lahitleri (Lancronski’ den Alınmıştır)
Şekil 2 -3: Lykia Kaya Mezarları (Lancronski’ den Alınmıştır)
FOTOĞRAFLAR
Fotoğraf 1: Kent İçindeki Anıtsal Likya Mezarı
Fotoğraf 2: Kaş (Antiphellos) Tiyatrosu
EKLER
EK I: Konaklama Tesisleri
EK II: 1710 Sayılı Eski Eserler Yasası Gereğince Tescil Edilen Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Listesi
EK III: K.T.V.K. Yüksek Kurulu’nun 10.03.1978 Gün Ve A-1039 Sayılı Kararı İle Tescil Edilen Yapıların Ada - Parsel Numaraları Ve Yapı Grubu
EK IV: Antalya İli, Kaş İlçesinde 2863 Ve 3386 Sayılı Yasalar Uyarınca Tescili Yapılan Anıtsal Ve Sivil Mimarlık Örneği Yapılar
EK V: Kaş Sit Alanı Arazi Kullanım Değerleri (Ada Bütününe Göre)
EK VI: Sit Alanı Mevcut Yapı Kullanım Tablosu
KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI
PLAN UYGULAMA KOŞULLARI ................................................................................58
BÖLÜM I.
I.1. Türkiye ve Bölgesindeki Yeri
Kaş coğrafi olarak, Akdeniz Bölgesi’ nde, Antalya İli’ne bağlı bir İlçe merkezidir.
Anadolu’ nun güney - batısında yer alan 38 ° ile 35 °, 16’ enlem, 28°, 46’ ile 30 °, 48’ boylam, çizgileri ortasında, doğuda Antalya körfezi (Mare Pamphylium), batıda Fethiye körfezi (Sinus Glaucus) arasında, güney yönünde Akdeniz’ e doğru uzanmış bulunan ve bugün Teke yarımadası olarak isimlendirilen Bölgede (Antik Dönemde Likya Bölgesinde) bulunmaktadır (Bkz. Harita 1).
2002
UTTA
PLANLAMA, PROJELENDİRME & DANIŞMANLIK TİC. LTD. ŞTİ
PLANNING, URBAN DESIGN & CONSULTING LTD. CO.
ŞİLİ MEYDANI 23/4 06540 KAVAKLIDERE - ANKARA
TEL: 0-312-4262796, 4663035, 4662842 FAX: 0-312-4678415
e-posta: mehmettuncer56@gmail.com
>İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I.
I.1. TÜRKİYE VE BÖLGESİNDEKİ YERİ
I.2. İKLİM
I.3. BİTKİ ÖRTÜSÜ
I.4. BÖLGESEL EKONOMİK YAPI
I.5. NÜFUS
BÖLÜM II. KENTİN MEKAN OLUŞUMU ve BUNU BELİRLEYEN ETMENLER
II.1. KENTİN TARİHİ GELİŞİM SÜRECİ
II.2. ANTİK DÖNEM VE ARKEOLOJİK BULUNTULAR
II.3. KENTİN FİZİKİ YAPISI
II.4. KAŞ GELENEKSEL DOKUSU MİMARİ ÖZELLİKLERİ
II.4.1. Plan Tipolojisi ve Yapı Malzemesi
II.4.2. Cephe Elemanları
II.5. KENTİN MEKANSAL OLUŞUMU VE YAPISI
II.5.1. Ulaşım
II.5.2. Turistik ve Kültürel Değerler
II.5.2.1. Antik Kent (Antiphellos )
II.5.2.2. Kaş Sualtı Potansiyeli
II.5.2.3. Çevredeki Turistik Değerler
BÖLÜM III. KORUMA KURULU KARARLARI DEĞERLENDİRİLMESİ
III.1. KENTSEL SİT ALANLARI’NA İLİŞKİN KARARLAR
III.1.1. Kentsel Sit Alanı
III.1.2. Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı
III.1.3. Koruma Alanı
III.1.4. Yeni Yapılaşma ve Onarımlara İlişkin Kararlar
III. 2. DOĞAL SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.2.1. Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanları
III.2.2. Çukurbağ Yarımadası III. Derece Doğal Sit Alanları
III.3. ARKEOLOJİK SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.3.1. I. Derece Arkeolojik Sit Alanları
III.3.2. I. Derece Arkeolojik Sit Alanı (Kaya Mezarları) Etkileme Geçiş Alanı
III.3.2.1. Kaş (Antiphellos) Tiyatrosu
III.3.2.2. Kaş Açık Hava Müzesi Oluşturulması
BÖLÜM IV. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
IV.1. YAPI NİTELİKLERİ ve MÜLKİYET
IV.2. KAT YÜKSEKLİĞİ – YAPI MALZEMESİ VE YAPI KALİTESİ
IV.3. GÖRSEL DEĞERLER VE BAKI NOKTALARI
IV.4. SORUNLAR / OLANAKLAR
BÖLÜM V. KORUMA AMAÇLI İMAR PLAN KARARLARI
V. 1. YAYA, TAŞIT, SERVİS ULAŞIMI ve OTOPARKLAR
A. YAT LİMANI VE ÇEVRESİ
B. CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI
C. LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak
D. MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ
E. ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) ÇEVRESİ
F. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS)
G. AÇIK HAVA MÜZESİ / PARK
V. 2. ARAZİ KULLANIM KARARLARI
A. YAT LİMANI VE ÇEVRESİ
B. CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI
c. LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak
D. MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ ÇEVRESİ
E. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS)
V. 3. KORUMA, SAĞLIKLAŞTIRMA ve YENİLEME PLAN VE PROJELERİNİN UYGULANMASI
HARİTALAR
Harita 1: Kaş (Antiphellos) Yakın Çevresi
Harita 2: Antik Dönemde Likya ve Çevresi
PLANLAR
Plan 1: Antiphellos Planı (Lancronski’ den alınmıştır)
ŞEKİLLER
Şekil 1: Lykia Lahitleri (Lancronski’ den Alınmıştır)
Şekil 2 -3: Lykia Kaya Mezarları (Lancronski’ den Alınmıştır)
FOTOĞRAFLAR
Fotoğraf 1: Kent İçindeki Anıtsal Likya Mezarı
Fotoğraf 2: Kaş (Antiphellos) Tiyatrosu
EKLER
EK I: Konaklama Tesisleri
EK II: 1710 Sayılı Eski Eserler Yasası Gereğince Tescil Edilen Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Listesi
EK III: K.T.V.K. Yüksek Kurulu’nun 10.03.1978 Gün Ve A-1039 Sayılı Kararı İle Tescil Edilen Yapıların Ada - Parsel Numaraları Ve Yapı Grubu
EK IV: Antalya İli, Kaş İlçesinde 2863 Ve 3386 Sayılı Yasalar Uyarınca Tescili Yapılan Anıtsal Ve Sivil Mimarlık Örneği Yapılar
EK V: Kaş Sit Alanı Arazi Kullanım Değerleri (Ada Bütününe Göre)
EK VI: Sit Alanı Mevcut Yapı Kullanım Tablosu
KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI
PLAN UYGULAMA KOŞULLARI ................................................................................58
BÖLÜM I.
I.1. Türkiye ve Bölgesindeki Yeri
Kaş coğrafi olarak, Akdeniz Bölgesi’ nde, Antalya İli’ne bağlı bir İlçe merkezidir.
Anadolu’ nun güney - batısında yer alan 38 ° ile 35 °, 16’ enlem, 28°, 46’ ile 30 °, 48’ boylam, çizgileri ortasında, doğuda Antalya körfezi (Mare Pamphylium), batıda Fethiye körfezi (Sinus Glaucus) arasında, güney yönünde Akdeniz’ e doğru uzanmış bulunan ve bugün Teke yarımadası olarak isimlendirilen Bölgede (Antik Dönemde Likya Bölgesinde) bulunmaktadır (Bkz. Harita 1).
HARİTA 1. KAŞ (ANTİPHELLOS) YAKIN ÇEVRESİ
Kaş ilçesi bölgenin güneyinde yer almaktadır. İlçe, batıda Eşen Çayı ile Fethiye ilçesine, doğuda Finike’ ye kuzeyde ise Elmalı’ ya komşudur. Akdeniz’ de de MEİS Adası ile karşı karşıya, Yunanistan ile komşudur. Sahil şeridinin uzunluğu 90 km. dir.
I.2. İklim
Kaş yöresinde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Kıyı şeridi yazları yağış almaz. Yağmurlar genellikle Ocak ve Şubat aylarında yağar.
Yıllık ortalama sıcaklık, 18,9 C gibi yüksek bir değere ulaşmaktadır. Bu değer Finike’de 18,6 C’dir [1]. Ortalama sıcaklık yılın hiçbir ayında 10 C’ nin altına düşmemektedir. Sıcaklıkların en yüksek olduğu aylar Temmuz ve Ağustostur. En soğuk ay ise Ocaktır.
I.3. Bitki Örtüsü
Yörede bulunan bitkilerin büyük bir bölümü kuralçıl (kserofit) niteliktedir. Genellikle “garig” denilen maki türleri yaygındır. Bu türler, Torosların etekleri boyunca ve kıyılarda 300 m. yükseklikten başlayarak görülürler.
Kaş’ ın kuzey ve kuzeybatısında çam, meşe, palamut ve ardıç ormanları bulunmaktadır. Kıyı şeridi üzerinde akçakesme, sandal, harnup ve yabani menenkişler yer alır. Vadilerde ve kıyı düzlüklerindeki bitki örtüsü de narenciyedir. Turfanda sebzecilikten de yılda 3 - 4 defa ürün elde edilir. Kınık, Demre, Finike ve Fethiye ovalarında seracılık ve pamukçuluk geniş alanları kaplamaktadır.
Kaş ve köylerinde antep fıstığı üretimi gelişmektedir. Çok geniş alana yayılan yabani menenkiş ağaçlarına antep fıstığı aşısı yapılmıştır [2].
İlçe çevresi ve köyleri yabani zeytinliklerle kaplıdır. Bu araziler parsellenerek halka dağıtılmış ve zeytinliklerin büyük bir bölümü aşılanarak ıslah edilmiştir. Kaş, Güneybatı Anadolu’ nun zeytin deposudur. Bölgede 1 milyona yakın zeytin ağacı vardır [3].
I.4. Bölgesel Ekonomik Yapı
Kaş, bölge merkezi durumda olan Antalya’ nın etki alanı içinde kalmaktadır. Güneybatı Akdeniz bölgesi genelde mal ve hizmet üretimi açısından Antalya merkezinin etki alanı içinde kalmaktadır. Özellikle sağlık, eğitim ve yönetim hizmetlerinin odaklandığı ve geliştiği bir merkez olarak Antalya, bölge merkezi olarak kendi İl sınırları dışında Isparta, Burdur ve kısmen Muğla İllerini de etki alanı içine almaktadır [4].
Turizm sektörünün ülke bazında en önemli merkezi durumunda olan Antalya, yakın çevresini ve Kaş’ ı da turizm sektörünün gelişmesi açısından etkisi altında tutmaktadır ve bu durum devam edecektir.
Antalya etki alanı içinde olan Kaş, komşu yerleşmeler olan Fethiye, Elmalı, Demre, Finike ile de yakın sosyal ve ekonomik etkileşim içindedir.
Yakın zamana kadar önemli bir üretimi olmayan Kaş, pazarlama, eğitim ve özellikle sağlık hizmetleri yönünden Finike ve Elmalı’ nın etki alanı içinde idi. 1960’ lı yıllarda başlayan ve 1980’ li yıllarda gelişen turizm eylemleri ve buna bağlı hizmet ve tesis üretimi, Kaş’ ın etki alan yerine, etkileyen merkez konumuna geçmesine neden olmuştur.
1990’ lı yıllarda sahil yolunun da açılması ile, Kaş ve yakın çevresini özellikle turizm hizmetleri üretimi ve pazarlaması açısından etki alanı içine alan bir bölge alt merkezi durumuna gelmiştir. Kaş, günümüzde yakın çevresindeki Fethiye, Elmalı, Demre (Kale) ve Finike için turizm sektörünün belirleyicisi ve düzenleyicisi konumundadır .
I.5. Nüfus
Nüfusu 1950-1980 arasında yaklaşık 2 kat artan Kaş dışında öbür ilçelerde önemli bir nüfus varlığı ve büyümesi görülmemektedir [5].
Kaş Kaymakamlığı, İlçe Nüfus Müdürlüğü’nden alınan 2000 Yılı Nüfus Sayım geçici sonuçlarına göre Kaş nüfusu;
· KAŞ İLÇE MERKEZİ..... 4560
· KÖY ................... 35 685
· Kaş TOPLAM ........... 40 245’dir.
BÖLÜM II
KENTİN MEKAN OLUŞUMU ve BUNU BELİRLEYEN ETMENLER
II.1. Kentin Tarihi Gelişim Süreci
Arkeolojik buluntularla kanıtlanan Habesos adı, antik dönemde kentin en eski adıdır. Ancak, antik kent ANTİPHELLOS adı ile anılmıştır.
Karya ve Likya Bölgeleri arasındaki bağlantıyı sağlayan yolların kesişme noktasında bulunan Antiphellos, aynı zamanda döneminin önemli bir ticaret limanıydı.
Antiphellos, Makedonya Kralı Büyük İskender’in Anadolu seferi sırasında, Krallığın egemenliği altına girmiştir. İskender’in genç yaşta ölümünden sonra bölge, Seleukoslar’la Ptolemaios’lar arasında el değiştirmiştir.
Antik Kent, Roma Dönemi’nde önem kazanmış, Bizans Dönemi’nde Piskoposluk Merkezi olmuştur. Bu dönemde, Arap akınlarına uğramış ve daha sonra Selçuklu topraklarına katılarak, Andifli adını almıştır.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılması sonrasında, Tekeoğulları Beyliği yönetimi ele geçirmiş ve Osmanlı İmparatorluğu ilçeyi Yıldırım Beyazıt zamanında topraklarına katmıştır.
Teke Yarımadası, Osmanlı İmparatorluğu Döneminde de ticari açıdan önemini korumuştur. Cumhuriyet Döneminde de tarihsel ve doğal değerleri zengin bir ilçe olarak hızlı gelişimini sürdürmüştür.
II.2. Antik Dönem ve Arkeolojik Buluntular
Kaş ve köyleri, elde edilen bilgi, belge ve arkeolojik buluntulara göre, Likya Medeniyeti’ nin en önemli bölgesidir. Likya, Anadolu’ nun güney - batısında bugünkü Teke yarımadasının bulunduğu yerdir.
Teke yarımadasında, özellikle sahillerin M.Ö. 10 bin yıl öncesinden beri iskan edildiği bilinmektedir. Tarihte Kaş ve civarına, yani Likya bölgesine “Aydınlık Ülke” de denilmiştir. Bu ismi Liklere (Lukka’ lara) Hititler vermiştir.
Lykia dilinde Habessos ya da Habesa diye anıldığı sanılan Kaş’ ın, ilkçağdaki adı Antiphellos idi, sonra Andifli oldu. Andifli, Antiphellos’ un halk dilinde söyleniş biçimidir.
Bu bölgeye ilk yerleşenler kesin olarak bilinmemektedir. Kalıntılar bugünkü Kınık Köyü’nde Xsanthos, Gelemiş Köyü çevresinde Patara, Çukurca Köyü dolaylarında Fellos kenti kurulurken, Kaş merkezinin bulunduğu yerde de “Fellos’ un karşıtı” anlamına gelen Antiphellos Kenti’ nin kurulduğunu kanıtlamaktadır.
Kaş ve çevresinde Fethiye’ den Antalya’ ya uzanan kıyılarda ilk yerleşenlerin Lüwi’ ler olduğu sanılmaktadır (MÖ 2000). Lüwi’ lerin soyundan gelen Lykialılar atalarının izinden giderek bu bölgede gelişkin bir uygarlığın yaratıcısı oldular.
Anadolu’ nun trajik direnişlerini simgeleyen Kades ve Troya savaşlarında Lykialılar, ilkinde Mısırlılar’ a karşı Hititler’ in, ikincisinde de Akhalar’ a karşı Troyalılar’ ın yanında yer almıştır.
Kaş ilçesi bölgenin güneyinde yer almaktadır. İlçe, batıda Eşen Çayı ile Fethiye ilçesine, doğuda Finike’ ye kuzeyde ise Elmalı’ ya komşudur. Akdeniz’ de de MEİS Adası ile karşı karşıya, Yunanistan ile komşudur. Sahil şeridinin uzunluğu 90 km. dir.
I.2. İklim
Kaş yöresinde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Kıyı şeridi yazları yağış almaz. Yağmurlar genellikle Ocak ve Şubat aylarında yağar.
Yıllık ortalama sıcaklık, 18,9 C gibi yüksek bir değere ulaşmaktadır. Bu değer Finike’de 18,6 C’dir [1]. Ortalama sıcaklık yılın hiçbir ayında 10 C’ nin altına düşmemektedir. Sıcaklıkların en yüksek olduğu aylar Temmuz ve Ağustostur. En soğuk ay ise Ocaktır.
I.3. Bitki Örtüsü
Yörede bulunan bitkilerin büyük bir bölümü kuralçıl (kserofit) niteliktedir. Genellikle “garig” denilen maki türleri yaygındır. Bu türler, Torosların etekleri boyunca ve kıyılarda 300 m. yükseklikten başlayarak görülürler.
Kaş’ ın kuzey ve kuzeybatısında çam, meşe, palamut ve ardıç ormanları bulunmaktadır. Kıyı şeridi üzerinde akçakesme, sandal, harnup ve yabani menenkişler yer alır. Vadilerde ve kıyı düzlüklerindeki bitki örtüsü de narenciyedir. Turfanda sebzecilikten de yılda 3 - 4 defa ürün elde edilir. Kınık, Demre, Finike ve Fethiye ovalarında seracılık ve pamukçuluk geniş alanları kaplamaktadır.
Kaş ve köylerinde antep fıstığı üretimi gelişmektedir. Çok geniş alana yayılan yabani menenkiş ağaçlarına antep fıstığı aşısı yapılmıştır [2].
İlçe çevresi ve köyleri yabani zeytinliklerle kaplıdır. Bu araziler parsellenerek halka dağıtılmış ve zeytinliklerin büyük bir bölümü aşılanarak ıslah edilmiştir. Kaş, Güneybatı Anadolu’ nun zeytin deposudur. Bölgede 1 milyona yakın zeytin ağacı vardır [3].
I.4. Bölgesel Ekonomik Yapı
Kaş, bölge merkezi durumda olan Antalya’ nın etki alanı içinde kalmaktadır. Güneybatı Akdeniz bölgesi genelde mal ve hizmet üretimi açısından Antalya merkezinin etki alanı içinde kalmaktadır. Özellikle sağlık, eğitim ve yönetim hizmetlerinin odaklandığı ve geliştiği bir merkez olarak Antalya, bölge merkezi olarak kendi İl sınırları dışında Isparta, Burdur ve kısmen Muğla İllerini de etki alanı içine almaktadır [4].
Turizm sektörünün ülke bazında en önemli merkezi durumunda olan Antalya, yakın çevresini ve Kaş’ ı da turizm sektörünün gelişmesi açısından etkisi altında tutmaktadır ve bu durum devam edecektir.
Antalya etki alanı içinde olan Kaş, komşu yerleşmeler olan Fethiye, Elmalı, Demre, Finike ile de yakın sosyal ve ekonomik etkileşim içindedir.
Yakın zamana kadar önemli bir üretimi olmayan Kaş, pazarlama, eğitim ve özellikle sağlık hizmetleri yönünden Finike ve Elmalı’ nın etki alanı içinde idi. 1960’ lı yıllarda başlayan ve 1980’ li yıllarda gelişen turizm eylemleri ve buna bağlı hizmet ve tesis üretimi, Kaş’ ın etki alan yerine, etkileyen merkez konumuna geçmesine neden olmuştur.
1990’ lı yıllarda sahil yolunun da açılması ile, Kaş ve yakın çevresini özellikle turizm hizmetleri üretimi ve pazarlaması açısından etki alanı içine alan bir bölge alt merkezi durumuna gelmiştir. Kaş, günümüzde yakın çevresindeki Fethiye, Elmalı, Demre (Kale) ve Finike için turizm sektörünün belirleyicisi ve düzenleyicisi konumundadır .
I.5. Nüfus
Nüfusu 1950-1980 arasında yaklaşık 2 kat artan Kaş dışında öbür ilçelerde önemli bir nüfus varlığı ve büyümesi görülmemektedir [5].
Kaş Kaymakamlığı, İlçe Nüfus Müdürlüğü’nden alınan 2000 Yılı Nüfus Sayım geçici sonuçlarına göre Kaş nüfusu;
· KAŞ İLÇE MERKEZİ..... 4560
· KÖY ................... 35 685
· Kaş TOPLAM ........... 40 245’dir.
BÖLÜM II
KENTİN MEKAN OLUŞUMU ve BUNU BELİRLEYEN ETMENLER
II.1. Kentin Tarihi Gelişim Süreci
Arkeolojik buluntularla kanıtlanan Habesos adı, antik dönemde kentin en eski adıdır. Ancak, antik kent ANTİPHELLOS adı ile anılmıştır.
Karya ve Likya Bölgeleri arasındaki bağlantıyı sağlayan yolların kesişme noktasında bulunan Antiphellos, aynı zamanda döneminin önemli bir ticaret limanıydı.
Antiphellos, Makedonya Kralı Büyük İskender’in Anadolu seferi sırasında, Krallığın egemenliği altına girmiştir. İskender’in genç yaşta ölümünden sonra bölge, Seleukoslar’la Ptolemaios’lar arasında el değiştirmiştir.
Antik Kent, Roma Dönemi’nde önem kazanmış, Bizans Dönemi’nde Piskoposluk Merkezi olmuştur. Bu dönemde, Arap akınlarına uğramış ve daha sonra Selçuklu topraklarına katılarak, Andifli adını almıştır.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılması sonrasında, Tekeoğulları Beyliği yönetimi ele geçirmiş ve Osmanlı İmparatorluğu ilçeyi Yıldırım Beyazıt zamanında topraklarına katmıştır.
Teke Yarımadası, Osmanlı İmparatorluğu Döneminde de ticari açıdan önemini korumuştur. Cumhuriyet Döneminde de tarihsel ve doğal değerleri zengin bir ilçe olarak hızlı gelişimini sürdürmüştür.
II.2. Antik Dönem ve Arkeolojik Buluntular
Kaş ve köyleri, elde edilen bilgi, belge ve arkeolojik buluntulara göre, Likya Medeniyeti’ nin en önemli bölgesidir. Likya, Anadolu’ nun güney - batısında bugünkü Teke yarımadasının bulunduğu yerdir.
Teke yarımadasında, özellikle sahillerin M.Ö. 10 bin yıl öncesinden beri iskan edildiği bilinmektedir. Tarihte Kaş ve civarına, yani Likya bölgesine “Aydınlık Ülke” de denilmiştir. Bu ismi Liklere (Lukka’ lara) Hititler vermiştir.
Lykia dilinde Habessos ya da Habesa diye anıldığı sanılan Kaş’ ın, ilkçağdaki adı Antiphellos idi, sonra Andifli oldu. Andifli, Antiphellos’ un halk dilinde söyleniş biçimidir.
Bu bölgeye ilk yerleşenler kesin olarak bilinmemektedir. Kalıntılar bugünkü Kınık Köyü’nde Xsanthos, Gelemiş Köyü çevresinde Patara, Çukurca Köyü dolaylarında Fellos kenti kurulurken, Kaş merkezinin bulunduğu yerde de “Fellos’ un karşıtı” anlamına gelen Antiphellos Kenti’ nin kurulduğunu kanıtlamaktadır.
Kaş ve çevresinde Fethiye’ den Antalya’ ya uzanan kıyılarda ilk yerleşenlerin Lüwi’ ler olduğu sanılmaktadır (MÖ 2000). Lüwi’ lerin soyundan gelen Lykialılar atalarının izinden giderek bu bölgede gelişkin bir uygarlığın yaratıcısı oldular.
Anadolu’ nun trajik direnişlerini simgeleyen Kades ve Troya savaşlarında Lykialılar, ilkinde Mısırlılar’ a karşı Hititler’ in, ikincisinde de Akhalar’ a karşı Troyalılar’ ın yanında yer almıştır.
HARİTA 2. ANTİK DÖNEMDE LİKYA VE ÇEVRESİ
Lykia, tarihinde ilk kez Pers’ lerin saldırısına uğramış, MÖ 547’ de Pers komutanı Harpogos tüm bölgeyi istila etmiştir. Persler’ i Makedonyalılar izlemiştir. MÖ 333’ te Büyük İskender, direniş görmeden Lykia kentlerini tek tek ele geçirmiştir.
Teke yarımadasının eski sakinleri Likya’ lı korsanların meydana getirdiği gemiler, Üçağız koyu, Kaş, Bucak denizinde ve Patara’ da kurulan tersanelerde inşa edilmişlerdir.
Lykia Kentleri, sürekli saldırılar karşısında, kurtuluşu birleşmede bulmuşlar ve kurdukları Lykia Birliği sayesinde MÖ 200 - 100 arası uygarlıklarının en parlak dönemlerini yaşamışlardır. Montesquieu, 23 kentin bir araya gelmesiyle kurulan Lykia birliğini “...dünyanın ilk Birleşik Cumhuriyeti” olarak tanımlamıştır.
Coğrafyacı Strabon, bu birliğe 23 şehrin katıldığı 6 büyük şehirden Xanthos, Myra, Patara, Tlos, Pınara ve Olympus’ un 3’ er oy hakkına sahip olduğunu belirtmiştir.
Strabon, Lykia Ülkesi hakkında şöyle söz etmektedir:
“Bu kıyı 1700 stadia uzunluğundadır ve engebelidir, geçilmesi zordur, fakat limanları, son derece iyi donatılmıştır ve nezih bir halk tarafından iskan edilmiştir. Gerçekten, ülkenin doğası en azından Pamphylialılar’ ın ve dağlık Kilikialılar’ ınkinin aynıdır, fakat öncekiler ya kendileri korsanlık yaptıklarından veya buraları korsanlara ganimet satışı için ve deniz üstü olarak verdiklerinden, bu yerleri korsanlık işleri için kullandılar...” [6]
Lykia’ da Roma dönemi, MÖ 168 yılında başlamış, MÖ 42’ de Lykia’ ya saldıran Brütüs, Başkent Xanthos’ u yerle bir etmiştir. Patara, Kalkan, Kaş ve Demre’ yi de ele geçirmiş fakat buralarda katliam yapmamıştır. Likya, uzun bir süre Roma’ ya bağlı kalmış, vergi ödemiş ve kanunlarına tabi olmuştur. M.S. 81 yılında Likya halkı ve şehirleri tam bir birlik meydana getirmişlerdir.
M.S. 141 yılında Likya şehirleri korkunç bir depremle yerle bir olmuş, sahildeki yapılar denize gömülmüştür. Daha sonra imar gören ve eski haline gelen kentler M.S. 241’ de ikinci bir depremle yerle bir olmuş ve bir daha eski haline hiç dönmemiştir.
Noel Baba adı ile bilinen Saint Nicolas’ ın M.S. 300’ lü yıllarda bugünkü Gelemiş köyü yakınlarındaki Patara kentinde doğduğu, öğrenimini Xsanthos’ ta yaptığı ve Myra - Demre’ de öldüğü bilinmektedir. Ermiş Nicolas, günümüze ulaşan kalıntılarda döneminin bir Hristiyanlık Merkezi olduğu anlaşılan Myra’ da metropollük yapmış ve ölümüne dek burada yaşamıştır.
Lykia Kentleri M.S. III. yy.’ ın son yıllarından itibaren giderek önemlerini yitirmeye başlamış, önce Bizans egemenliği altına girmiş, ardından da M.S. VII. yy.’ la birlikte Arap akınlarına hedef olmuşlardır.
Lykialıların tarih sahnesinden tümüyle silinme süreci, Selçuklular’ ın Anadolu’ ya girmeleriyle başlamış, Selçuklular’ ın dağlık bölgelere göçebeleri ve Türkmen aşiretlerini yerleştirmeleriyle eriyip yok olmuşlardır.
Antiphellos, Anadolu Selçuklu topraklarına katıldıktan sonra, Andifli adı ile anılmaya başlamıştır. Selçuklu devletinin yıkılması ile bu yöre Tekeoğulları’ nın egemenliğine, Yıldırım Beyazıt zamanında da Osmanlılar’ a geçmiştir. Teke Türkmenleri bu yöreye yerleştirilmiş, Kaş’ a tabi Kalendost’ da Bozdoğan, Ozanlar ve Oğuzhanlı toplulukları iskan etmiştir. Beyazıt II devrine ait tapu defterlerinde Kaş’ a tabi Bayındır, Kayı, eski cemaatlerinin isimlerini taşımaktadır . Kaş’ ta Ahi’ lerden Şeyh Orhan ve Şeyh Bey Zaviye ve tekkelerine bazı nahiye ve köyleri vakfedip ellerine nisan verilmiştir [7]
Bu bölgeye Kaş adı Teke Bey’ i tarafından verilmiştir. Kaş bölgesinin merkezliğini de bugün Kaş’ ın köyü durumunda olan “Kasaba” yapmıştır.
Kasaba merkezine bağlı sahillerin yarımay şeklinde oluşması, tıpkı kaşa benzemesi, Meis’ in de bir göz durumunda olan şekli nedeniyle, “Kaş” olarak tescil edilmiştir.
XV. ve XVI. yy.’ da düzenlenen Teke Livası tahrir ve tapu defterlerinde Kaş,
kaza olarak geçmekte ve nahiyelerinin isimleri de belirtilmektedir.
İğdir, Kalendos, Bozdoğan, Ozanlar ve Oğuzhanlı, Bayındır Kaş kazasına bağlıdır.
Kaş, 1776 - 77’ de Nahiye haline getirilmiş ve Gömbe ile birlikte Elmalı Kazasına bağlanmıştır. 1871’ de yeniden Kaza görevini üstlenmiştir. 1923’ te Kaş Belediyesi kurulmuştur [8].
II.3. Kentin Fiziki Yapısı
Kaş, doğal bir liman çevresinde, vadi içinde dar bir topografyada sıkışmış bir yerleşmedir.
Tarihi gelişiminin başından itibaren Antik Kent günümüz yerleşiminin batı kesiminde, hemen hemen aynı yerde kurulmuş bulunan küçük bir liman şehri olmuştur.
Kaş, bugünkü limanın batısında ve denize bakan bir tepede kurulmuştur. Şehir dağ yamacının set set teraslanması sonunda yerleşmiştir. Şehir daha sonra genişlemiş ve kuzey - batıya doğru yayılmıştır.
1923 yılındaki mübadeleye kadar İskele Meydanında diğer komşu sahillerde olduğu gibi Rumlar oturuyordu. İskele sahil şeridi ile şehrin doğu kısmında 20 kadar zengin Rum evi bulunmaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında Gayr-i Müslim Rum ahali şehrin gemi ticareti, ahşap, işleriyle öne çıkmış, Türkler de bu gemilerde bazen kaptan, çoğunlukla da işçi olarak görev almışlardır.
Kaş geleneksel dokusunda en eski yapı ortalama yüz sene olarak tarihlenebilmektedir. Şehrin doğusunda bulunan Uzunçarşı Caddesi’ ndeki
bazı yapıların 100 yıllık olduğu belirtilmektedir.
İskele Meydan’ ında Osmanlı Döneminde yapılan hububat veya tomruk depoları da bugün dükkan olarak kullanılmaktadır.
Cumhuriyet Meydanı doğusunda ve kuzeyinde yer alan 2 katlı evler ise 60 ile 80 yıl arasında tarihlenmektedir. Bu binaların kalfalığı da Bulgar, İtalyan ve Türklere aittir.
İlçe Merkezinin Kasaba’ dan, Kaş’ a nakli üzerine (1903) çevre köylerde oturan Türk’ ler de yavaş yavaş sahile inmeye başlamıştır.
Eski Belediye Binası’nın (günümüzde Kaşspor lokali) hemen altında ve deniz kıyısında 2 katlı bir bina inşa edilmiş, 1. Katı mescid, 2. katı da okul olarak kullanılmıştır. Bu yapı 20 yıl hizmet verdikten sonra, sahilin genişlemesi ve yolların açılması üzerine yıkılmış, İlkokul, Özel İdare yapısına dönüştürülmüş, Mescid ise bugünkü Çarşı Camii’ nin olduğu yerde inşa edilmiştir.
Günümüzde giderek turizmin yoğunlaştığı Kaş yerleşimine ikinci konut ve otel, motel, pansiyon talebi giderek artmıştır. Kaşın üzerindeki yamaçlarda ve kentin doğusunda geleneksel dokuya uyumsuz çok katlı yeni yerleşme deseni oluşmuştur. Eski balıkçı barınağının, yat limanına dönüştürülmesi ile limanın ölçeği kaçmış, görsel ve çevresel sorunlar oluşmuştur.
II.4. Kaş Geleneksel Dokusu Mimari Özellikleri
Kaş Kentsel Sit Alanı’nda, geleneksel dokunun oluşumu 1900’ lü yılların son çeyreği ile 20. yüzyıl başlarına rastlamaktadır. 1923 yılında yapılan anlaşma ile Osmanlı Rum ahali Meis adasına göçetmiş, yakın çevrede oturan müslüman Türk ahali de zaman içinde boşaltılan Kaş’ a yerleşmiştir.
Genel olarak ticaret ve gemicilikle uğraşan Kaşlıların yerini tarım ağırlıklı yaşam ve uğraşıya bağlı yeni Kaşlılar almıştır. Ancak, yerleşim yeri, yapı tarzı, tekniği ve mimari ögelerin niteliği 1940lı yıllara kadar süregelmiştir. 1940-50 arasında oluşan betonarme yapılaşmaların dokuyu bozduğu görülmektedir.
II.4.1. Plan Tipolojisi ve Yapı Malzemesi
Kaş sivil mimarlık örnekleri, Akdeniz sahil şeridi ile Ege güneyinde yaygın biçimde kentsel dokuları tanımlayan bir yapı tarzdır. “Levanten Mimari”, “Rum Tipi Mimari” gibi adlarla tanımlanan bu yapı tipolojisinde kare plan ve iki kat kullanımı egemendir.
Dış Cephe Tipolojisi : Çıkmasız ve girintisiz cepheler üzerinde taş, ahşap veya metal konsol, üstü kapalı ya da açık çıkma (balkon, cumba vb.) ile belirginleşir. Yapı malzemesi zemin kat taş, üst katlar ahşap karkas içine moloz (taş ya da tuğla) dolgu olarak kullanılmıştır. Diğer mimari ögeler (çatı, doğrama, döşeme, merdiven vb.) ahşaptır. Süs elemanı olarak döğme demir şebeke ve kafes kullanılır.
Yapı Düzeni : Genel olarak bitişik yapı düzeninin hakim olduğu geleneksel Kaş dokusunda, ön bahçe ya yoktur ya da kullanılmaz. Yapıya girişleri genellikle sokaktan, büyük ve bağ evlerinde yan ya da arka bahçedendir.
Konum ve kullanımlar : Kaş yöresel mimarlık örnekleri, liman çevresindeki bugünkü meydanı çevreleyen bir dizi yapı ile bu meydana açılan Uzunçarşı caddesinin iki tarafında sıralanan yapılar olarak belirlenebilir. Kentsel Sit alanı çok Kaynak : http://www.evdose.com/tur/mimari/resim/mim0012h.jpg
Lykia, tarihinde ilk kez Pers’ lerin saldırısına uğramış, MÖ 547’ de Pers komutanı Harpogos tüm bölgeyi istila etmiştir. Persler’ i Makedonyalılar izlemiştir. MÖ 333’ te Büyük İskender, direniş görmeden Lykia kentlerini tek tek ele geçirmiştir.
Teke yarımadasının eski sakinleri Likya’ lı korsanların meydana getirdiği gemiler, Üçağız koyu, Kaş, Bucak denizinde ve Patara’ da kurulan tersanelerde inşa edilmişlerdir.
Lykia Kentleri, sürekli saldırılar karşısında, kurtuluşu birleşmede bulmuşlar ve kurdukları Lykia Birliği sayesinde MÖ 200 - 100 arası uygarlıklarının en parlak dönemlerini yaşamışlardır. Montesquieu, 23 kentin bir araya gelmesiyle kurulan Lykia birliğini “...dünyanın ilk Birleşik Cumhuriyeti” olarak tanımlamıştır.
Coğrafyacı Strabon, bu birliğe 23 şehrin katıldığı 6 büyük şehirden Xanthos, Myra, Patara, Tlos, Pınara ve Olympus’ un 3’ er oy hakkına sahip olduğunu belirtmiştir.
Strabon, Lykia Ülkesi hakkında şöyle söz etmektedir:
“Bu kıyı 1700 stadia uzunluğundadır ve engebelidir, geçilmesi zordur, fakat limanları, son derece iyi donatılmıştır ve nezih bir halk tarafından iskan edilmiştir. Gerçekten, ülkenin doğası en azından Pamphylialılar’ ın ve dağlık Kilikialılar’ ınkinin aynıdır, fakat öncekiler ya kendileri korsanlık yaptıklarından veya buraları korsanlara ganimet satışı için ve deniz üstü olarak verdiklerinden, bu yerleri korsanlık işleri için kullandılar...” [6]
Lykia’ da Roma dönemi, MÖ 168 yılında başlamış, MÖ 42’ de Lykia’ ya saldıran Brütüs, Başkent Xanthos’ u yerle bir etmiştir. Patara, Kalkan, Kaş ve Demre’ yi de ele geçirmiş fakat buralarda katliam yapmamıştır. Likya, uzun bir süre Roma’ ya bağlı kalmış, vergi ödemiş ve kanunlarına tabi olmuştur. M.S. 81 yılında Likya halkı ve şehirleri tam bir birlik meydana getirmişlerdir.
M.S. 141 yılında Likya şehirleri korkunç bir depremle yerle bir olmuş, sahildeki yapılar denize gömülmüştür. Daha sonra imar gören ve eski haline gelen kentler M.S. 241’ de ikinci bir depremle yerle bir olmuş ve bir daha eski haline hiç dönmemiştir.
Noel Baba adı ile bilinen Saint Nicolas’ ın M.S. 300’ lü yıllarda bugünkü Gelemiş köyü yakınlarındaki Patara kentinde doğduğu, öğrenimini Xsanthos’ ta yaptığı ve Myra - Demre’ de öldüğü bilinmektedir. Ermiş Nicolas, günümüze ulaşan kalıntılarda döneminin bir Hristiyanlık Merkezi olduğu anlaşılan Myra’ da metropollük yapmış ve ölümüne dek burada yaşamıştır.
Lykia Kentleri M.S. III. yy.’ ın son yıllarından itibaren giderek önemlerini yitirmeye başlamış, önce Bizans egemenliği altına girmiş, ardından da M.S. VII. yy.’ la birlikte Arap akınlarına hedef olmuşlardır.
Lykialıların tarih sahnesinden tümüyle silinme süreci, Selçuklular’ ın Anadolu’ ya girmeleriyle başlamış, Selçuklular’ ın dağlık bölgelere göçebeleri ve Türkmen aşiretlerini yerleştirmeleriyle eriyip yok olmuşlardır.
Antiphellos, Anadolu Selçuklu topraklarına katıldıktan sonra, Andifli adı ile anılmaya başlamıştır. Selçuklu devletinin yıkılması ile bu yöre Tekeoğulları’ nın egemenliğine, Yıldırım Beyazıt zamanında da Osmanlılar’ a geçmiştir. Teke Türkmenleri bu yöreye yerleştirilmiş, Kaş’ a tabi Kalendost’ da Bozdoğan, Ozanlar ve Oğuzhanlı toplulukları iskan etmiştir. Beyazıt II devrine ait tapu defterlerinde Kaş’ a tabi Bayındır, Kayı, eski cemaatlerinin isimlerini taşımaktadır . Kaş’ ta Ahi’ lerden Şeyh Orhan ve Şeyh Bey Zaviye ve tekkelerine bazı nahiye ve köyleri vakfedip ellerine nisan verilmiştir [7]
Bu bölgeye Kaş adı Teke Bey’ i tarafından verilmiştir. Kaş bölgesinin merkezliğini de bugün Kaş’ ın köyü durumunda olan “Kasaba” yapmıştır.
Kasaba merkezine bağlı sahillerin yarımay şeklinde oluşması, tıpkı kaşa benzemesi, Meis’ in de bir göz durumunda olan şekli nedeniyle, “Kaş” olarak tescil edilmiştir.
XV. ve XVI. yy.’ da düzenlenen Teke Livası tahrir ve tapu defterlerinde Kaş,
kaza olarak geçmekte ve nahiyelerinin isimleri de belirtilmektedir.
İğdir, Kalendos, Bozdoğan, Ozanlar ve Oğuzhanlı, Bayındır Kaş kazasına bağlıdır.
Kaş, 1776 - 77’ de Nahiye haline getirilmiş ve Gömbe ile birlikte Elmalı Kazasına bağlanmıştır. 1871’ de yeniden Kaza görevini üstlenmiştir. 1923’ te Kaş Belediyesi kurulmuştur [8].
II.3. Kentin Fiziki Yapısı
Kaş, doğal bir liman çevresinde, vadi içinde dar bir topografyada sıkışmış bir yerleşmedir.
Tarihi gelişiminin başından itibaren Antik Kent günümüz yerleşiminin batı kesiminde, hemen hemen aynı yerde kurulmuş bulunan küçük bir liman şehri olmuştur.
Kaş, bugünkü limanın batısında ve denize bakan bir tepede kurulmuştur. Şehir dağ yamacının set set teraslanması sonunda yerleşmiştir. Şehir daha sonra genişlemiş ve kuzey - batıya doğru yayılmıştır.
1923 yılındaki mübadeleye kadar İskele Meydanında diğer komşu sahillerde olduğu gibi Rumlar oturuyordu. İskele sahil şeridi ile şehrin doğu kısmında 20 kadar zengin Rum evi bulunmaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında Gayr-i Müslim Rum ahali şehrin gemi ticareti, ahşap, işleriyle öne çıkmış, Türkler de bu gemilerde bazen kaptan, çoğunlukla da işçi olarak görev almışlardır.
Kaş geleneksel dokusunda en eski yapı ortalama yüz sene olarak tarihlenebilmektedir. Şehrin doğusunda bulunan Uzunçarşı Caddesi’ ndeki
bazı yapıların 100 yıllık olduğu belirtilmektedir.
İskele Meydan’ ında Osmanlı Döneminde yapılan hububat veya tomruk depoları da bugün dükkan olarak kullanılmaktadır.
Cumhuriyet Meydanı doğusunda ve kuzeyinde yer alan 2 katlı evler ise 60 ile 80 yıl arasında tarihlenmektedir. Bu binaların kalfalığı da Bulgar, İtalyan ve Türklere aittir.
İlçe Merkezinin Kasaba’ dan, Kaş’ a nakli üzerine (1903) çevre köylerde oturan Türk’ ler de yavaş yavaş sahile inmeye başlamıştır.
Eski Belediye Binası’nın (günümüzde Kaşspor lokali) hemen altında ve deniz kıyısında 2 katlı bir bina inşa edilmiş, 1. Katı mescid, 2. katı da okul olarak kullanılmıştır. Bu yapı 20 yıl hizmet verdikten sonra, sahilin genişlemesi ve yolların açılması üzerine yıkılmış, İlkokul, Özel İdare yapısına dönüştürülmüş, Mescid ise bugünkü Çarşı Camii’ nin olduğu yerde inşa edilmiştir.
Günümüzde giderek turizmin yoğunlaştığı Kaş yerleşimine ikinci konut ve otel, motel, pansiyon talebi giderek artmıştır. Kaşın üzerindeki yamaçlarda ve kentin doğusunda geleneksel dokuya uyumsuz çok katlı yeni yerleşme deseni oluşmuştur. Eski balıkçı barınağının, yat limanına dönüştürülmesi ile limanın ölçeği kaçmış, görsel ve çevresel sorunlar oluşmuştur.
II.4. Kaş Geleneksel Dokusu Mimari Özellikleri
Kaş Kentsel Sit Alanı’nda, geleneksel dokunun oluşumu 1900’ lü yılların son çeyreği ile 20. yüzyıl başlarına rastlamaktadır. 1923 yılında yapılan anlaşma ile Osmanlı Rum ahali Meis adasına göçetmiş, yakın çevrede oturan müslüman Türk ahali de zaman içinde boşaltılan Kaş’ a yerleşmiştir.
Genel olarak ticaret ve gemicilikle uğraşan Kaşlıların yerini tarım ağırlıklı yaşam ve uğraşıya bağlı yeni Kaşlılar almıştır. Ancak, yerleşim yeri, yapı tarzı, tekniği ve mimari ögelerin niteliği 1940lı yıllara kadar süregelmiştir. 1940-50 arasında oluşan betonarme yapılaşmaların dokuyu bozduğu görülmektedir.
II.4.1. Plan Tipolojisi ve Yapı Malzemesi
Kaş sivil mimarlık örnekleri, Akdeniz sahil şeridi ile Ege güneyinde yaygın biçimde kentsel dokuları tanımlayan bir yapı tarzdır. “Levanten Mimari”, “Rum Tipi Mimari” gibi adlarla tanımlanan bu yapı tipolojisinde kare plan ve iki kat kullanımı egemendir.
Dış Cephe Tipolojisi : Çıkmasız ve girintisiz cepheler üzerinde taş, ahşap veya metal konsol, üstü kapalı ya da açık çıkma (balkon, cumba vb.) ile belirginleşir. Yapı malzemesi zemin kat taş, üst katlar ahşap karkas içine moloz (taş ya da tuğla) dolgu olarak kullanılmıştır. Diğer mimari ögeler (çatı, doğrama, döşeme, merdiven vb.) ahşaptır. Süs elemanı olarak döğme demir şebeke ve kafes kullanılır.
Yapı Düzeni : Genel olarak bitişik yapı düzeninin hakim olduğu geleneksel Kaş dokusunda, ön bahçe ya yoktur ya da kullanılmaz. Yapıya girişleri genellikle sokaktan, büyük ve bağ evlerinde yan ya da arka bahçedendir.
Konum ve kullanımlar : Kaş yöresel mimarlık örnekleri, liman çevresindeki bugünkü meydanı çevreleyen bir dizi yapı ile bu meydana açılan Uzunçarşı caddesinin iki tarafında sıralanan yapılar olarak belirlenebilir. Kentsel Sit alanı çok Kaynak : http://www.evdose.com/tur/mimari/resim/mim0012h.jpg
sınırlı, küçük bir kesimi içermektedir.
Bunlara ilave olarak, Uzunçarşı Caddesi kuzeyinde yer alan Süleyman Yokuşu ve Zümrüt Sokak ile, güneyinde yer alan Orta Sokak ve İskele Geçidi üzerindeki yapılar da aynı karakteri yansıtan yapılardır.
Bu sokaklar günümüzde (2002) hemen tamamen turizme yönelik hediyelik eşya satışı, kuyumcu, giyim-kuşam ve yeme-içme (gastronomi) ünitelerine dönüşmüştür. Bunun dışında, Orta Okul Sokak da geleneksel nitelikli üretim ve satış üniteleri vardır.
Plan Tipolojisi : Kaş evleri, 19. yüzyılın ikinci yarısından günümüze ulaşan, müslüm ve gayr-i müslümlerin birlikte yaşadıkları ve oluşturdukları mütevazi konutlardır. Basit planlı, genelde zemin katları dükkan ya da depo üst katları konut kullanımlıdır. Tuvalet, banyo, mutfak gibi servis hacimleri yapının dışında ek olarak tertiplenir. Tuvaletlerin bahçe içinde oluşturulmasına karşın banyo ve mutfak içeride yer almaktadır. Zaman içinde tuvaletlerin de yapı içine alındığı görülmektedir.
Yapı Malzemesi : Temel yapı malzemesi moloz taş olan yapılarda döşeme, tavan, merdiven, çatı, balkon doğrama, dolap gibi diğer mimari ögelerin malzemesi ahşaptır. Genelde bitişik düzenin tercih edildiği sit alanında ayrık düzen örneklerde vardır.
II.4.2. Cephe Elemanları
Yapılarda ortak özellik ve sit alanına karakter kazandıran temel mimari ögeler; çatılardaki üçgen alınlıklar (Arşitrav), konsol çıkmalar (balkon) ve bacalardır. Üçgen çatı alınlıkları bitişik düzende yaygın olarak kullanılır. Ayrık nizam yapılarda çatı kullanımı beşik çatı tipidir. Bitişik nizamda kırma çatı kullanımı yaygın ve esastır. Çatı teşkilinde bir başka özellik de, ilk örneklerde saçak kullanımının olmayışı, saçak yerine parapet kullanılmasıdır. Bunun bir nedeni de, yağmur sularının çatıda toplanarak, sarnıçlara gönderilmesi içindir. Bunun örnekleri Cumhuriyet Meydanı’ na bakan sıra yapılarda görülür. Daha sonraki örneklerde saçak kullanımı devreye girmiştir.
Saçak kullanımının Rumlardan sonra iç bölgelerden gelenlerce oluşturulduğu söylenebilir, zira aynı mimari tarzın kerpiçle yapılmış örnekleri halen Gömbe, Elmalı gibi iç kesimlerde görülmektedir.
Kaş sivil mimarlık örneklerinin bir başka yaygın ögesi de konsol çıkmalardır. Üstü açık ya da çatılı olan çıkmalar, seyir balkonu nitelikli olup 0.80, 1.00 m. cepheden çıkma şeklindedir. Genelde ön ve arka cephede simetri unsuru olarak yer alır, birinci kat seviyesinde, ahşap iki konsol üzerinde ahşap dikmelerle inşaa edilir. Dikmeler ve ahşap parapet üzerinde bazı örneklerde asma ve üzüm motifleri vardır. İç hacimde genelde sofaya açılan balkonlara iki kanatlı ahşap kapı açılır. Özellikle çatılı balkonlar, üçgen alınlıklı ve güneş perdesi kafes ile sit karakterini oluşturur.
Kaş evlerinin karakteristiklerinden diğer biri olan bacalar, büyük ocak bacalardır. Baca yapımı duvar cephelerinin dış yüzeylerinden 20 - 25 cm. taşırılarak oluşturulur. Altta ocak hizasında geniş başlayan baca üstte daralarak yükselir ve üçgen bir örtü (külah) ile biter, aynı öge iç kesimlerde düz örtü ile biter.
Kaş kentsel sit alanındaki tescilli ya da tescilsiz yapıların tek olarak önemli bir mimarlık örneği olarak tanımlanması zordur, hatta olası da değildir. Ancak Uzunçarşı Caddesi cephelerinde ve Cumhuriyet Meydanı cephelerinde olduğu gibi bir bütün olarak (sokak silüeti) değerlendiğinde, uyum ve tamamlayıcılık açısından özgün kompozisyonlar oluşturduğu açıktır. Ayrıca aynı dönemin yöresel yapılarının oluşturduğu bir mozaik - kompozisyon oluşu da silüette değerli bulunmaktadır [9] (Bkz. Pafta A-7 : Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası).
II.5. Kentin Mekansal Oluşumu ve Yapısı
Kaş bugünkü yerinde küçük bir liman - yükleme iskelesi olarak varlığını MÖ VI. yy. dan beri sürdürmüştür.
Erken dönemde Tiyatro ve Nekropolu ile (Antiphellos - Likya dönemi) önemli bir kenttir. Bugün kentin arkeolojik ve turistik değerlerinin en önemli bölümü bu dönem kalıntılarıdır.
Anadolu’ da Bizans (Doğu Roma) dönemine kadar sözü edilen ve Habessos olarak anılan kent giderek önemini kaybetmiş, Selçuklu, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemleride önemsiz bir yerleşme olarak devam etmiştir.
Bu dönemde bazı orman ürünlerinin depolanması ve deniz yolu ile ihracatı için kullanılan küçük bir iskele konumundadır.
1923’ te Meis adasının Yunanistan’ a bağlanması ve Anadolu’ ya kara yolu bağlantısının da çok yetersiz oluşu, yerleşmenin bir bakıma tecrit edilmesine neden olmuştur.
1960 yılında Kaş’ ta 1460 kişi yaşamaktadır ki, bu büyükçe bir köy nüfusudur. İlk imar planı da İller Bankası’ nca bu yılda yapılmıştır.
Kaş bu dönemde coğrafi yapının belirlediği doğal limanı çevreleyen yamaç üzerinde yerleşmiştir, şehirler arası yol yerleşme dışından geçmektedir ve kentin mekansal oluşumunda önemli bir girdi oluşturmaktadır, liman önemini kaybetmiştir ve sadece yerli balıkçı teknelerinin barınağıdır.
1960 - 70 dönemi bütün ülkede ve Kaş yöresinde de turizm sektörünün geliştiği dönemdir. Doğal güzelliği ve kültürel değerleri ile dikkat çeken Kaş turizmcilerin ve yatırımcıların ilgi alanı olmuştur.
Topoğrafyanın yeni yerleşme alanına merkezde olanak vermemesi, kat yükseltilmesi ve yeni alanların açılması talepleri, Çukurbağ yarımadasının iskana açılmasına ve daha sonraki dönemde 1980’ li yıllar doğuda Çerçiler mahallesinin oluşumuna neden olmuştur. Bu oluşum kent merkezinin daha yoğun bir iş hacmine ve trafik artışına sahip olmasına sebep olmuştur.
Şehirler arası (güney Antalya sahil yolu) yolun yenilenmesi ile artan turizm, kent merkezindeki konutların süratle ticaret ve pansiyon kullanımına dönüşmesine neden olurken, güney - doğuda otel ve pansiyonların, yeni idari yapıların kısa sürede yapılanmasını getirmiştir (Bkz. Pafta A-3 : Arazi Kullanım Paftası). Günümüzde (2002) tarihi doku hemen her yönde çok katlı ve yoğun yapılaşmalarla sarılmıştır.
Yerleşik nüfusun önemli bir artış göstermemesine karşılık, yaz nüfusu ortalama 4 ila 5 oranında artmıştır. Bu gelişme doğal olarak Sit Alanlarını değişime zorlamaktadır. Ancak G.E.E. Anıtsal Yüksek Kurulu kararı ile Sit Alanının belirlenmesi ve koruma kararlarının alınmış olması, yerleşmenin çevresinde olmasa da Sit Alanındaki doku, strüktür ve bir dereceye kadar kültürel yapısının korunmasını sağlamıştır [10].
Bugünkü Kaş yerleşmesi liman ve çevresinde oluşan kent merkezi ile doğu ve batı istikametinde gelişme gösterir durumdadır. Çukurbağ Yarımadası dahil doğal, arkeolojik ve kentsel sit değerlerinin yoğun olarak yer aldığı bu kesimde yeni gelişmelerin ve arazi kullanımının çok dikkatli yapılması gerekir.
II.5.1. Ulaşım
1980 öncesine kadar ulaşımın çok zor olması (Fethiye - Antalya yolu) Kaş’ ın gelişmesini engellemiştir. Bu dönemde Kaş liman merkezli ve yaya mesafesi içinde bir yarım çember formludur.
Kent içinden geçmemesine karşın 1980’ li yıllarda yenilenen Güney Antalya sahil yolu kentin dış bağlantısını arttırarak, kentin doğu ve batı istikametinde yeni yapılaşmaların oluşumunu hazırlamış ve kent içi ulaşımı da merkezi daha çok kullanılır duruma gelmiştir. Bugünkü durumu ile liman merkezli çember formu kalmamış lineer bir forma dönüşmüştür. Bu durum merkezde yer alan sit alanı için zorlayıcı olmaktadır. Günümüzde (2002) liman ve çevresinde hemen her sokak taşıt ve yayalarca ağırlıklı olarak ortaklaşa kullanılmaktadır. Bu kent kesiminde, trafik düzeni açısından bir karmaşa hakimdir. Özellikle, Cumhuriyet Meydanı ve Süleyman Çavuş Camii çevresi otopark olarak kullanılmakta ve yayalar ile taşıtlar içiçe dolaşmaktadır (Bkz. Pafta A-2 : Mevcut Ulaşım / Otopark Sistemi Paftası).
II.5.2. Turistik ve Kültürel Değerler
Antiphellos, Kaş’ ın 1 km. batısında, Likyalılar’ dan kalma bir kıyı kenti kalıntısıdır. Phellos’ un karşısında bulunduğu için bu adı almıştır [11].
Kenti üçgen biçiminde ve 7 m yüksekliğindeki surlar kuşatmaktadır. Surlar kayalar üzerinde yükselmektedir ve kuleler yıkılmıştır, kapılar da yıkıktır; surlar kısmen ayaktadır.
Tiyatro 26 basamaklı olup denize bakmaktadır. Agora kalenin güney yamacında yer almıştır, Bazilika kalenin yanındadır. Bazilikanın doğusunda silo olarak kullanılmış kubbeli yeraltı odalarının kalıntıları görülmektedir.
Bunlardan başka, yazıtları Likya dilinde yazılmış, kesme taştan süslü mezar taşları kuzeydoğu yamaçlarında kayalara oyulmuş kaya mezarları; Tiyatro’nun kuzeyinde, 24 Musa Kızı Kabartması‘ nın süslediği 9.70 m. çapında lahit bulunmaktadır [12].
II.5.2.1. Antik Kent Kalıntıları (Antiphellos )
1. AÇIK HAVA TİYATROSU :
Antiphellos’ tan günümüze ulaşan Açık Hava Tiyatrosu, Helenistik döneme tarihlenmektedir (MÖ 1.yy) . 4000 kişilik seyirci kapasitesine sahip Tiyatro, 26 basamaklı olup denize bakan yamaca kuruludur. Tiyatro’nun kuzey-doğusunda AKDAM olarak adlandırılan Dor Tipinde MÖ IV. Yüzyıla ait ev tipi bir anıt mezar vardır. Yapı doğal kaya kesilerek yapılmıştır. 3,5 m. yüksekliktedir ve içerisinde elele tutuşarak dans eden 24 kadın figürü bulunmaktadır [13].
2. AGORA :
Agora, kalenin güney yamacında yer almıştır.
3. BAZİLİKA ve SURLAR :
Bazilika tiyatronun yanındadır, doğusunda silo olarak kullanılmış kubbeli yeraltı odalarının kalıntıları görülmektedir. Bir zamanlar Antiphellos’ u çevreleyen surlardan günümüze çok az bir bölümü ulaşabilmiştir. Surlar üçgen biçiminde, 7 m yüksekliğindedir, kuleler yıkılmıştır, kapılar da yıkıktır (Bkz. Plan 1 – Antiphellos Planı).
4. KAYA MEZARLARI ve LAHİTLER:
Antik kentten günümüze ulaşan eserlerin başında şehrin kuzeyinde kayalara oyulmuş mezarlar ile dört bir tarafa serpilmiş Likya lahitleri gelir.
Kent duvarlarının kıyıya yakın bölümünde güzel, Hellenistik Dönem duvar işçiliği sergilenir. Manzaraya egemen olan küçük tiyatro, Hellen tipindedir. Sahnesi ve tonozlu altyapıları yoktur. Çok iyi korunmuş bu yapıda, güzel kesme taş işçiliği gösteren duvarlar vardır ve bu kesme taş duvarların da Hellenistik Dönem’de yapılmış olmaları gerektir [14].
PLAN 1. ANTİPHELLOS PLANI (Lancronski)
Yakınında tanımlanmamış bir tapınağın da kalıntıları yer almaktadır. Modern kentin batısındaki tepenin yamacında, iyi korunmuş bir kaya mezarı vardır.
Mezar cephesi alınlıklı bir anta evi biçiminde olup, mimarlık açısından Hellen düzenine uymaktadır; bununla birlikte kuleyi andıran şekil ve
ŞEKİL 1. LYKIA LAHİTLERİ (Lancronski [15])
üzerinde duran kübik kütle ile bazı Akamenid etkilerinin varlığını ortaya koymaktadır.
İç kısmında 24 kadın figürünün yer aldığı bir friz vardır. Friz M.Ö. 4 yüzyılda yapılmış olabilir. Kentte, limanın kuzey-doğusunda, iyi korunmuş durumda, zarif ve ince ölçüler taşıyan tipik bir Lykia mezarı bulunmaktadır [16].
İki katlı bir kaide ve sivri kemerli bir lahitle, üzerinde aslan başları olan bir kapaktan oluşmaktadır. Kesinlikle M.Ö.4. yüzyıla tarihlenir. Antiphellos’daki sivri kemerli kaya mezarı da Lykia üslubundadır ve aynı şekilde M.Ö.4. yüzyılda yapılmıştır.
ŞEKİL 2 -3. LYKIA KAYA MEZARLARI (Lancronski)
FOTOĞRAF 1. KENT İÇİNDEKİ ANITSAL LİKYA MEZARI
II.5.2.2. Kaş Sualtı Potansiyeli :
Kaş, antik tarihinin yanı sıra, sualtı canlılığı ve sualtı yapısı bakımından da çeşitli kaynakların araştırmalarına göre, Dünyadaki dalış merkezleri sıralamalarında ilk 35’in içerisinde yer almaktadır.
Kaş ve çevresi bu özelliğiyle Avrupa ve Akdeniz’de, Kızıldeniz’den sonra en önemli dalış merkezi olabilecek konumdadır.
Türkiye’de ilk kez düzenlenen “Türkiye Serbest Dalış Şampiyonası” nın Kaş’da düzenlenmesi, 13-23 Eylül 2000 tarihlerinde de dünyada ilk kez heykeltraş Kemal TUFAN tarafından gerçekleştirilip açılışı yapılan “Sualtı Heykel Projesi” yapımının Kaş’ta gerçekleşmesi Kaş’ın su altı değerleri açısından önemini göstermektedir.
Gerek yurt dışından, gerekse yurt içinden gelen dalgıçlar için en önemli kısıtlardan biri ise, dalış alanlarının en güzellerinin dalışa kapalı olmasıdır.
Turist dalgıçlar, gittikleri bölgelerde en az 10-15 gün kalmakta ve kaldığı yerleşim biriminde önemli bir döviz bırakmaktadır.
Dalış okullarına göre, dalışa serbest olan alanlar, dalışa yasak olan alanlardan daha iyi korunmaktadır [17]. Çünkü dalış okullarının eğitmen ve rehberleri olmadan serbest dalış noktalarına dalınma imkanı yoktur ve her gün bir veya iki dalış okulu mutlaka bu noktalarda dalış yapmaktadır. Dalma klüpleri, Kaş yöresinde uzman görevlilerce önceden bir inceleme yapılarak, dalışa yasak bölge sınırlarının gözden geçirilmesini istemişlerdir.
Kaş Belediyesi de, bu yazıya bağlı olarak Kültür Bakanlığı’na bir yazı yazarak, tanıtım yapılması ve dalış alanlarının çok sınırlı olmaktan çıkarılıp, gerçekçi sınırlara kavuşturulmasını istemiştir [18].
Antalya Müzesi’nin yazısında [19]; dalışa yasak bölgelerin Kültür Bakanlığı’nın teklifi ile Bakanlar Kurulu’nca belirlendiği, sualtı çalışmaları için çalışmaların başlatılmış olduğu, dalış yapan uzmanların yetiştirilmesine başlandığı, dalış ekibinin konularında yeterli uzmanlığa ulaştıklarında Bakanlık izni ile yer tespitine başlayacakları belirtilmektedir.
Kaş yöresinde, Sualtı Kültür Varlıklarının bulunduğu alanların irdeleme çalışmaları halen devam etmektedir [20].
BÖLÜM III
KORUMA KURULU KARARLARI DEĞERLENDİRİLMESİ
III.1. KENTSEL SİT ALANLARI’NA İLİŞKİN KARARLAR
Kaş Kentsel Sit Alanı üç alt bölge olarak belirlenmiş olan,
a. Kentsel Sit Alanı,
b. Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme alanı,
c. Koruma Alanı,
bölgelerinden oluşmaktadır (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
III.1.1. Kentsel Sit Alanı
Kaş Kentsel Sit Alanı ilk olarak 1978 yılında belirlenmiştir [21]. G.E.E. Anıtlar Yüksek Kurulu bu kararı ile Kentsel Sit Alanı’ nda, 49 konut, 1 cami yapısını “Korunması Gerekli Eski Eser” olarak tescil etmiş ve Kentsel Sit sınırlarını belirlemiştir (Bkz. EK I. Antalya İli, Kaş İlçesi’ nde 1710 Sayılı Yasa Gereğince Tescil Edilen Korunması Gerekli Eski Anıtların Listesi [22]. EK II. Yüksek Kurul Kararı İle Tescil Edilen Tek Yapıların Ada - Parsel Numaraları ve Yapı Grubu).
Yine bu kararda; Koruma Planı yapılıncaya kadar geçerli olmak üzere “Antalya İli - Kaş İlçesi –Plan Koruma Kararları” üretilmiştir.
Kentsel Sit Alanı; Liman ve Cumhuriyet Meydanı’ nı doğu, kuzey ve batıdan çevreleyen alanın sınırları, batıda 46 adanın doğu ucundaki 14, 15, 16, 17, 18 parsellerin sınırları, kuzeyde 37 ada 15, 20, 27, 28, 30, 31, 32, 33, 34 parsel sınırları ile 28, 29, 33 adanın kuzeyinden geçerek 33 ada köşesinden güneye yönelir. 25 ada 2 ve 4 parsel sınırlarından geçerek 24 ada 6 ve 13 parseli dahil ederek sahille birleşir.
Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 1989 tarihinde aldığı karar ile Kaş Kentsel Sit Alanı sınırlarının aynen devamına karar verilmiştir [23] (Ek III). Koruma Planı çalışmaları Kaş Belediyesi tarafından başlatılmış ve yapılan çalışmalar Koruma Kurulu tarafından değerlendirilmiştir.
Alınan kararda [24];
a. Planlama sınırının Kaş Kentsel Sit Alanındaki, arkeolojik ve doğal sit alanlarını bütün olarak algılamadığı, bu alanların korunması ve geliştirilmesine ilişkin bir yaklaşım geliştirmediği,
b. Kurul’un daha önce belirlediği arkeolojik sit sınırının liman bitiminin yanlış işlendiği, etkileme ve geçiş alanında bazı sınır birleştirme eksiklerinin bulunduğu [25],
c. Planda önerilen ulaşım sisteminin, bu alandaki mevcut sistemin aktarımı olarak öngörüldüğü, kıyıdan geçirilen trafik yolu ile, deniz-kent ilişkisinin giderek daha da koparıldığı, bu nedenle Kentsel Sit Alanı’ndaki ulaşım sisteminin, ancak kent bütünü ile irdelenerek, kentin kuzey-doğusuna giden ulaşımın Kentsel Sit Alanı içerisinden geçirilmemesi,
d. Sit Alanı çevresinde yeterli araç depolamasının çözülmesi ve otopark yeri olarak kullanılan Kent Meydanı’nın gereğinde araç trafiği dışında kullanılmaması,
e. Kentsel Sit Alanı’nda Kaş ve çevresindeki turizm gelişmesinin araştırılarak, Kentin en önemli kentsel kimliği niteliğindeki bu alanın kentin donatım programı açısından etüd edilmesi,
f. Plan kararlarının değerlendirilebilmesi için, öncelikle mülkiyet durumunun çıkarılması, bu dokunun plana işlenmesi,
g. Plana tescilli yapılar dışındaki diğer yapıların da işlenerek etüd edilmesi,
h. Tescilli taşınmazlara ilişkin müdahale biçimlerinin belirlenmesi,
i. Tescilli Yapı listesinin yeniden düzenlenmesi,
İstenmiş ve ada ölçeğinde getirilen genel plan kararları ile Kentsel Sit Alanı Planlama yaklaşımının yeterli bulunmadığına, parsel ölçeğinde her parseldeki yapı ve ayrıntılara girilmesi gerektiği kararı verilmiştir.
Ancak bu plan çalışmalarının devamı Kurul’ a bu tarihten sonra getirilmemiştir [26].
Kaş kentsel alanı içindeki münferit sorunlar (yeni yapılaşma, onarım, plan onayı v.b.) halen, Kaş Belediyesi ve Antalya K.T.V. Koruma Kurulu kararları ile çözümlenmektedir [27].
III.1.2. Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı
Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı, 1993 yılında saptanmış ve haritalara işlenmiştir [28]. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
Bu kararda; daha önce belirlenen sit sınırlarının aynen devamı ve “Koruma - Etkileme Alanı” belirlenmesi kararı alınmıştır. Aynı kararla “Geçici Dönem Yapılanma Koşulları” belirlenmiştir.
Buna göre; Koruma-Etkileme Alanı kuzeyde 30, 31, 32, 33 adalar ile 34 adanın güney bölümleri, 37 ada güneyinde kalan 29, 31, 33, 35, 36 parseller (Kentsel sit alanı sınırı içinde kalan bölümleri dışında) 46 adanın Hastaneye kadar olan bölümü ile doğuda 24 adanın kentsel sit alanı dışında kalan bölümüdür.
Örnek 1.
Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı’nda; 34 Ada, 17 Parselde yeni yapılanma hakkında daha önce alınan 13.04.2000 gün ve 4550 sayılı karar doğrultusunda, sunulan proje uygun bulunmuştur [29]...
III.1.3. Koruma Alanı
1989 Yılında Antalya ili, Kaş ilçesi, Kentsel sit sınırlarının yeniden belirlenmesi, Kaş ilçe merkezindeki Sivil Mimarlık örneği yapılar ile anıt yapıların yeniden tespit ve tescili, bu yapıların grup tespitine ilişkin yapılan görüşmeler sonunda [30];
Yüksek Kurul’ un 10.03.1978 gün ve A-1039 sayılı kararıyla tescili yapılan Sivil Mimarlık örneği yapılar ile anıt yapıların tescil fişlerinde eksik bulunan kapı numaraları ile ada ve parsel örneği yapıların grup tespitlerinin Yüksek Kurul’ un 04.03.1988 gün ve 14 sayılı ilke kararı gözönüne alınarak karar eki listede belirlendiği şekilde II. Grup yapılar olarak tespitine,
Kaş merkezi, Uzunçarşı caddesinin mevcut asfalt ve beton kaplamasının kaldırılarak, özgün hale getirilmesi çalışmalarına Müze Müdürlüğü denetiminde, belediyesi tarafından başlanabileceğine,
Antalya ili, Uzunçarşı Caddesinin mevcut asfalt ve beton kaplamasının kaldırılarak, özgün hale getirilmesi çalışmalarına Müze Müdürlüğü denetiminde, belediyesi tarafından başlanabileceğine,
Antalya ili, Kaş merkezinde bulunan Kentsel Sit Sınırlarının yeniden irdelenmesi sonucunda kararımız eki 1/1000 ölçekli paftada belirtildiği şekilde uygun bulunduğuna ve Yüksek Kurul’ un görüşüne sunulmasına,
Antalya Koruma Kurulu’ nun 28.06.1989 gün ve 406 sayılı kararı ile kaya mezarlarının görüntüsünün engellenmesi nedeniyle, koruma zonunun belirlenmesine ilişkin çalışmanın hazırlanarak Kurula getirilmesinden sonra bu alana ilişkin karar verilebileceğine, bu çalışma yapılıncaya kadar kaya mezarlarına komşu adalarda Kurulumuz görüşü alınmadan uygulama yapılamayacağına karar verildi [31].
Kentsel Sit Alanı “Koruma Alanı”, 1990 tarihinde sınırları belirlenen ve Koruma İmar Planı yapılarak onaylanan alandır [32]. Kentin kuzey - doğu kesimini oluşturan bu alanda 35 ada ve 22 ada yer alır. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
Çalışmaları tamamlanamayan Kaş Kentsel Sit Alanı Koruma İmar Planı sınırı yukarıda tanımlanan alanları kapsayan alan ile bu kararlarda belirtilmeyen kuzey bölümünü de kapsayan alandır.
III.1.4. Yeni Yapılaşma ve Onarımlara İlişkin Kararlar
Antalya K.T.V. Koruma Kurulu tarafından alınan diğer bazı kararlar aşağıda özetlenmiştir:
a. Kentsel Sit Alanı İçinde Yeni Yapılaşmalar:
Kaş Kentsel Sit Alanı’ nda, özel mülkiyetteki yeni yapılaşmalara ilişkin projeler “Geçici Dönem Yapılanma Koşulları” doğrultusunda değerlendirilmekte ve uygulama yapılmaktadır.
Ancak, bazen Plan müellifinin ada bazındaki ve öneri projedeki cephe hattına yönelik değerlendirmesi Kurul tarafından talep edilmektedir.
37 Ada, 106 Parselde “Geçici Dönem Yapılaşma Koşulları” doğrultusunda hazırlanan proje koruma kurulunda değerlendirilmiş olup, Koruma Kurulu kararında “Belediyesince plan müellifinin, ada bazındaki öneri ve cephe hattına yönelik değerlendirilmesinin, Kurulumuza iletilmesi gerektiğine karar verildi” [33] denmiştir. Proje Müellifi’nin başvurusunda ise; söz konusu alanda “Koruma İmar Planı’ nın ne zaman tamamlanıp, ne zaman Koruma Kurulu’ nda onaylanarak yürürlüğe gireceği belirsizdir” [34] denmektedir.
Yeni Yapılaşmalara Örnek :
1. Kentsel Sit alanında Özel Mülkiyette bulunan 37 Ada, 106 No. lu parseldeki yapılanma kararı, “Geçici Dönem Yapılanma Koşulları” doğrultusunda hazırlanacak projenin gönderilmesi [35].
2. Kentsel Sit Alanı’ nda, 37 Ada, 107 Parseldeki Avan Projesi’ nin (mevcut tek katlı yapı yanına iki katlı yapı) sokak silueti açısından olumlu bulunmadığına, yeni proje etüdünün Kurul’ a getirilmesine [36]...
b. Kentsel Sit Alanı İçinde Tescilli Yapıların Onarımları :
Kaş Kentsel Sit Alanı içindeki tescilli yapıların köklü onarımları için Koruma Kurulu tarafından Koruma Yüksek Kurulu’ nun 660 sayılı ilke kararı uyarınca yapının röleve ve restorasyon projelerinin hazırlanması istenmektedir.
Örnek 1. Kentsel Sit Alanı’ nda, 25 Ada 5 parseldeki tescilli yapının onarım isteminde; yapının rölevesinin çizim tekniğine uygun olarak hazırlanmamış bulunduğundan, çizim tekniğine uygun olarak hazırlanarak Kurul’ a iletilmesi istenmiştir [37] .
c. Kentsel Sit Alanı İçinde Tescilsiz Yapıların Basit Onarımları :
K.T.V.Koruma Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 gün ve 660 sayılı ilke kararı uyarınca Kaş Belediyesi denetiminde yapılmaktadır.
2002 Yılı başında ülkedeki hava koşullarının ağır olması nedeniyle sit alanı içindeki yapılar ile sit alanı dışındaki tescilli yapıların doğanın etkisiyle tahrip olarak yıkıldığı ve can ve mal kaybına neden olduğu belirlenmiştir.
Bu tür yapılarda K.T.V.Koruma Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 Tarih ve 660 Sayılı ilke kararı uygulanması istenmiştir [38].
Örnek 1. Kentsel Sit Alanı’ nda özel mülkiyetteki 38 Ada, 3 Parselde bulunan tescilli yapının basit onarımı (kapı, pencere, balkon ve çatısındaki çürüyen ve bozulan ahşap elemanlarının, bozulan dış ve iç sıvalarının renk ve malzeme uyumu sağlanarak özgün biçimlerine uygun olarak yenilenmesinin) basit onarım kapsamında yapılabileceğine, uygulama sonrası hazırlanacak olan rapor ve fotografik belgelerin Kurul’ a iletilmesine karar verildi [39].
Örnek 2. Kentsel Sit Alanı’ nda özel mülkiyette 40 Ada, 1 Parselde bulunan tescilsiz yapının onarım istemine ilişkin Kaş Belediye görüşü istenmiştir [40].
Yapının Müdürlük uzmanlarınca mahallinde incelediği ve Kurul gündemine alındığı belirtilmektedir [41].
Kentsel Sit Alanı içindeki 40 Ada 1 Parseldeki tescilsiz yapıya ilişkin röleve ve tadilat projeleri Kaş Belediyesince incelenmiş ve uygun bulunmuştur [42].
40 Ada 1 Parselde bulunan tescilsiz yapının onarımına ait Kurul’ a sunulan restorasyon projesinin uygun olduğuna karar verildi. Uygulama’ nın denetlenmesinin Koruma Yüksek Kurulu’ nun 22.03.2001 gün ve 680 sayılı “Uygulamanın Denetlenmesi” konulu ilke kararı doğrultusunda müellif mimar tarafından yapılması gerektiğine karar verildi [43].
d. İskan İzni Verilmesi :
K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun İskan İzni verilmesine ilişkin ilke kararı uyarınca [44],
· Belediyesince hazırlanan teknik rapor,
· Uygulama sonrası çekilen fotoğraflar,
İstenmektedir.
Ancak bazı yapılarda [45] Koruma Kurulu tarafından onaylanan proje ile uygulama farklı olmaktadır. Bunlar için inceleme yapıldıktan sonra projeye uygun hale getirilmesi için gerekli işlemler yapılmaktadır [46].
e. İzinsiz ve Ruhsatsız (Kaçak) Yapılaşmalar :
Bu arada Kentsel Sit Alanı’ nda Koruma Kurulu ve Belediye izni olmadan (kaçak) bazı eklenti ve değişiklikler de süregelmiştir.
Bunlara örnek olarak :
1. “Bellevü Cafe Bar” önünde izinsiz teras yapılıp yapılmadığının incelenmesi ve izinsiz uygulamanın Kurul’ a bildirilmesi istenmektedir [47].
2. 37 Ada, 26 Parseldeki, Antalya Koruma Kurulu’ nun 29.06.1999 gün ve 4267 sayılı kararı ile projesi onaylanan tescilsiz yapıda izinsiz balkon genişletilmesi [48].
f. Ayırma (İfraz), Birleştirme (Tevhid) ve Kamuya Terk Konuları:
Kentsel sit alanındaki özel mülkiyetteki 24 ada, 4 parselin bir kısmının kamuya terkinin uygun bulunduğuna ilişkin [49], 46 Ada 12 Parsel’ de ifraz konusunun “Koruma Planı” getirilinceye kadar durdurulmasına [50], karar verildi.
Tescilli taşınmazın bulunduğu 120 m2 yüzölçümü 24 ada, 4 parselin 20, 30 m2 lik kısmının kamuya terk edilmesi konusu [51] .
g. Sit Alanındaki Yapılar Üzerindeki Tabelalar:
K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 gün ve 665 sayılı ilke kararı; “Korunması gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları ile Koruma Alanları ve Sit Alanları Üzerine Konulacak Her Türlü Işıklı ve Işıksız Tabelalar ile Çevresinde Yapılacak Donanımlar”, belirlemektedir. Buna göre; Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları ile Koruma Alanları ve her türlü sit alanlarında görüntü kirliliğine yol açan müdahalelerin ortadan kaldırılması esastır.
III. 2. DOĞAL SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.2.1. Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanları
Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanlarının tescili 1996 yılında yapılmıştır [52].
Doğal Sit Alanının, Kaş Bel. İmar Planlama Sınırları içinde kalan kısmında 2001 yılında Kaş Belediyesi tarafından yapılan İmar Planı revizyonuna ilişkin verilen kararda;
“Belediyesince hazırlanan İmar Planı revizyonunun 30.03.2001 gün ve 24358 sayılı Resmi Gazeteden yayınlanan “K.T.V. Yük. Kurulu ve Koruma Kurulları Yönetmeliği” doğrultusunda değerlendirilebileceğine” karar verildi [53].
III. Derece Doğal Sit Alanının, Kaş Belediyesi İmar Planlama Sınırları içinde kalan kısmında belediyesince hazırlanan imar planının Kıyı Kanunu dikkate alınarak, yeniden düzenlenmesinden sonra değerlendirilebileceğine karar verilmiştir [54].
38. Küçükçakıl Mevkiinde hazine mülkiyetinde 142 ada, 1 no. lu parselde lojman yapımı istemi / Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanı’ nda kalıyor.
III.2.2. Çukurbağ Yarımadası III. Derece Doğal Sit Alanları
Çukurbağ Yarımadası T.K.T.V. Yüksek Kurulu kararı ile 1984 yılında III. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir [55].
Bu dönemde, Çukurbağ yarımadasının bir kısmını içeren mevzii imar planı uygun bulunmuştur [56]. Aquapark Oteli bu plan kapsamında kalmaktadır.
1996 Yılında ise Çukurbağ Yarımadası Sit sınırları ve derecesi ile, Limanağzı III. Derece Doğal Sit alanı sınırları 1/25 000 Ölçekli haritalarda belirlenmiştir [57].
Bu karar ile iptal edilen III. Doğal Derece Sit Alanı içerisinde kalan alanların, Belediye Meclisi’ nce değiştirilerek yeniden kabul edilen planlar Koruma Kurulu’ na sunulmuştur [58] .
III. Derece Doğal Sit içinde kalan ve “ÇUKURBAĞ Yarımadası KAİP” da yat yanaşma yeri olarak planlanan kısımda kalan 15 no.lu alanın Kurul’ un 22.02.2001 gün ve 4903 sayılı kararına göre “Plan Koşullarına” uygun kullanılması gerektiğine;
III. Derece Doğal Sit Alanında kalan 16 no.lu plaj alanındaki izinsiz barakaların kaldırılmasına ve 21 no.lu alanın bugünkü haliyle boş kullanılmasına karar verilmiştir [59].
Küçükçakıl Mevkii:
Küçükçakıl mevkiinde Hazine mülkiyetinde bulunan 142 Ada 1 No.lu parselde lojman yapılması Limanağzı III. Derece Doğal - Sit Alanı içinde kalıyor. Koruma Amaçlı İmar Planı yapılıncaya kadar belirlenecek geçici dönem yapılanma koşullarının belirlenmesi [60]...
Büyükçakıl Mevkii:
III. Doğal Sit Alanı’ nın, Kaş Belediye sınırları içinde kalan kısmında hazırlanan İmar Planı revizyonu nedeniyle, Büyükçakıl Plajı güneyinde sit alanı içindeki yapılaşmaların hangi mevzuat çerçevesinde oluştuğunun bildirilmesi istenmektedir [61].
Kaş Belediyesi tarafından yazılan cevabi yazıda Büyükçakıl Mevkiinde kalan yapılar, bölgenin Bayındır Köyü sınırları içinde kaldığı süre içinde Köy Statüsü ile yapılmış olduğu belirtilmektedir [62].
Kaş, Kentsel Sit, Kentsel Sit Etkileme Geçiş ve III. Derece Doğal Sit Alanında kalan ve Milli Emlak Müd.’ ce Kaş Belediyesi’ ne kiralanması uygun bulunan 13, 14, 15, 16 ve 21 numaralı alandaki uygulamalara ilişkin; Restaurant ve Çay bahçesi olarak kullanılan 13 no.lu alan ile Etkileme Geçiş Alanı’ nda kalan yine restaurant ve çay bahçesi olarak kullanılan 14 no.lu alanlardaki izinsiz yapıların mevcut halleri ile korunmasının uygun bulunmadığına hazırlanacak KAİP bütünlüğünde değerlendirilebileceğine,
III.3. ARKEOLOJİK SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.3.1. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI
I. derece Arkeolojik Sit Alanı kaş yerleşiminin batısındaki Antik Antiphellos Kentini içermektedir. Kent içinde de yer yer küçük ölçekte I. Derece Arkeolojik sit Alanları bulunmaktadır. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
K.T.V. Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararı uyarınca “I. Derece Arkeolojik Sit Alanları’ nda” kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmemesi ve imar planlarında aynen korunacak sit alanı olarak belirlenmesi gereklidir [63].
2000 Yılı içinde, Yat Limanı arkasında, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı’ nda büfe yapımı istemi red edilmiştir [64].
a. Kanalizasyon Altyapı Projesi :
Kaş Limanı arkasında; Kentsel ve I. Derece Arkeolojik Sit Alanından geçen Kanalizasyon Altyapı Projesinde hat değişikliğine ilişkin alınan kararda güzergah Antalya Müze Md. denetiminde yapılması koşulu ile uygun bulundu [65].
Bu alanda bulunan Likya Tipi Lahit’ in doğal kayaya oturan podyumunda yok olan taşların Antalya Müze Md. denetimi ve sorumluluğunda yerine konularak sağlamlaştırılmasından sonra bu alandaki kazı çalışmalarına başlanabileceğine karar verildi.
b. Limanağzı Kesimindeki Arkeolojik Sit Alanı :
Limanağzı mevkiinde, 1980 yılında belirlenen “Arkeolojik Sit Alanı”[66] sınırının yeniden düzenlenmesine ilişkin konu, Kurul’ un arkeolog üyesinin katıldığı bir toplantıda değerlendirilebileceğine karar verildi [67].
2000 yılı içerisinde, bir kısmı Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanında kalan ve Orman Bakanlığınca Sağlık Bakanlığına tahsis edilen 50 000 m2 lik orman arazisinde yapımı planlanan “Devlet Hastanesi Hizmet Binası” na ilişkin hazırlanan vaziyet planının işlendiği, 1/1000 ölçekli imar planı uygun bulunmuştur [68] .
c. Küçükçakıl Mevkii Kentsel Sit Alanı Etkileme Geçiş Alanı ve Kısmen I. Derece Arkeolojik Sit Alanı :
Bu alanda bulunan, 24 Ada, 8,9,11 ve 14 No. lu parsellerde yapılmak istenilen yeşil alan düzenlemesine ilişkin, Koruma Kurulu’ nun 15.04.1996 gün ve 2968 sayılı kararı [69] ile “...yapılmak istenilen yeşil alan düzenlemesinin uygun olmadığına (olumsuz), bütüncül olarak kamu yararına açık alan kullanımı ile plan bütüncül olarak kamu yararına açık alan kullanımı ile plan bütünlüğü içerisinde planlanarak getirilmesine “karar verilmiştir.
d. Antik Mabed :
2001 Yılı içerisinde Kaş Belediyesi tarafından; 30L-1d paftada “Tarihi Kalıntı” olarak gösterilen Antik Mabedde, yüzey ve bitki temizliği ile, bu temizlikte ortaya çıkacak tavan taşlarının orijinal yerlerine konulması ve restorasyon çalışması için Koruma Kurulu’ ndan izin talep edilmiştir [70] .
Koruma Kurulu “Antik Mabedde” yüzey ve bitki temizliği yapılması ve yapılan çalışmaların Antalya Müze Müdürlüğü’ nce değerlendirilmesi, temizlik sonucu ortaya çıkan taşların orijinal yerlerine konulması kararı verilmiştir [71].(Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
e. Likya Mezarı :
2000 Yılı içerisinde; Sun Cafe - Bar Restaurant’ ın içinde bulunan Lykia mezarının üstüne Dolphin Restaurant işletmecileri tarafından 10 - 15 tonluk saç pis su tankı konulması hakkında soruşturma açılmıştır [72] .
III.3.2. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANI (KAYA MEZARLARI) ETKİLEME GEÇİŞ ALANI
1990 tarihli bir kararda da Kaya Mezarları’ nın görünümlerini engelleme durumuna gelen yapılaşmanın kontrol altına alınması için Koruma İmar Planı ve plan koşulları geliştirilmiştir [73]. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
1999 yılında özel mülkiyetteki 34 Ada’da bir yapının “Kaş Kentsel Sit Alanını Etkileme Geçiş alanı” dışına çıkartılması istemi [74] ; “...bu yapı adasında cephe bütünlüğünün sağlanması ve yapı adasının tescilli yapıdan yol ile ayrılması nedeniyle, Etkileme ve Geçiş alanında kalan kesiminde de ada için verilen emsalin uygulanabileceği.” şeklinde yanıtlanmıştır.
I. Derece Arkeolojik Sit Alanındaki Kaya Mezarlarının koruma alanına ilişkin, Ant. Koruma Kurulu’ nun 11.01.1990 gün ve 637 sayılı kararıyla, I. Derece Arkeolojik Sit Alanındaki korunması gerekli kültür ve tabiat varlılarının korunması, görünümleri ve çevreleri ile uyumlarının muhafazası için 2863 - 3386 sayılı yasa uyarınca 1/1000 ölçekli paftadaki alanın “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Koruma Alanı” olarak belirlenmesine ilişkin kararda geçen “KORUMA ALANI” tanımı, yeniden değerlendirilerek “ETKİLEME GEÇİŞ ALANI” olarak değiştirilmiştir [75].
Kentsel Sit Etkileme Geçiş Alanı’ndaki yapılaşmalar ile ilgili [76] pek çok karar verilmiş ve bu kesim hemen tamamen yapılandırılmıştır.
Örnek 1.
Merkez Mahallesi Sit alanı dışında tescilli yapı bitişiğindeki 34 Ada, 15 Parselde yeni yapılaşma [77] için gene 1999 yılında alınan bir Kurul Kararında
“...34 no. lu yapı adasında cephe bütünlüğünün sağlanması ve yapı adasının etkileme geçiş alanında kalan kesiminde de ada için verilen emsalin uygulanabileceği...” kararı bulunmaktadır.
III.3.2.1. Kaş Antiphellos Tiyatrosu
Antiphellos’da bulunan en önemli eserlerden biri Antik Tiyatro’dur (Bkz. Fotoğraf 2). Antiphellos Tiyatrosu Likya bölgesinde günümüze sağlam olarak gelebilen az sayıdaki Hellenistik tiyatrolardan birisidir. İÖ 75 - 25 yıllarına tarihlenen tiyatro, İS 250 yılında onarım görmüştür. Tamamen ana kaya üzerinde inşa edilmiş olan tiyatro, konumundan dolayı gündüz ve gece ziyaretçilerin sık sık uğradıkları bir yer olmasının ve Kaş İlçesi’ nin birçok yerel etkinliklerinde kullanılmasının yanı sıra, şu anda Antalya’ nın
batısında sosyal etkinliklere cevap verebilen tek merkezdir.
Fotoğraf 2 . Kaş (Antiphellos) Tiyatrosu
Kaş ilçesi merkezinde bulunan Antiphellos Örenyeri Tiyatrosunun Çevre Düzeni ve temizlik yapılması için 2000 yılında izin verilmiştir [78]. Yapılan çalışmalar [79]:
1. DOLGU TABAKASININ TEMİZLİĞİ : Orkestrada geçmiş yıllarda genişletme ve tesviye için (harman yeri olarak kullanılmak için) yapılan dolgu tabakasının temizliğine başlandı. İnce tabakalar halinde mil, kil ve topraktan oluşan dolgu yer yer 5 cm. ile 45 cm. arasında değişmektedir. Orkestra içinde orijinal taban seviyesi üç noktada tespit edilebilmiştir. Tespit edilen orkestra zeminine ait düzeltilmiş ana kaya bölümü ilk oturma sırası bloklarının alt seviyesindedir. İlk oturma sırası için ana kayanın üzerinde yarım dairenin biraz büyük temel yeri açılmış, kayanın boşluklarına rastlanan kısımlarında blok taşlar kullanılarak aynı kot sağlanmıştır. Çalışmalar sırasında orkestra içindeki kaya boşlukları ise irili ufaklı taş yongalar ile kırmızı (terra rosa) toprak karıştırılarak doldurulmuş ve sıkıştırılmış olduğu saptanmıştır. Bütün Hellenistik tiyatrolarda olduğu gibi Antiphellos Tiyatrosunda da yamacın eğiminden yararlanılarak oturma yerleri için ana kayanın, birbirine paralel olarak yarım daire şeklinde kabaca yontulmuş olduğu, kırık oturma yeri kaplamalarının temizliğinden sonra, daha net olarak görülmüştür. Temizlik sırasında herhangi bir buluntuya rastlanmamıştır.
2. ANA KAYALARIN DÜZELTİLMESİ / ONARIM : Konum, yapının tekniği, taş işçiliği ve bölge arkeolojisi ile sosyal etkinliklerde önemli bir yeri olan Hellenistik Antiphellos Tiyatrosu’ nun % 90’ nın sağlam olduğu göz önüne alınırsa gelecekteki doğa ve insan tahribatlarına karşı acilen konservasyonuna, Röleve ve Restorasyon projelerinin hazırlanmasından sonra da onarıma gereksinimi vardır. 2. etap olarak da çevre tanzimi ve kullanım koşulları saptanıp projelendirilerek Koruma Kurulu kararları doğrultusunda uygulanabilir [80]. Aynı düzeydeki ana kayalar düzeltilerek doğu ve batıdaki analemma duvarları inşa edilmiş ve caveanın çevirme duvarları da aynı teknikte ve kalitede devam ettirilmiştir. Caveanın çevirme duvarları da aynı teknikte ve kalitede devam ettirilmiştir. Caveanın çevirme duvarlarında çok az yıkılma olmuş ve buraya ait blokların % 90’ nı yerinde ve kullanılabilir durumdadır. Ancak analemma duvarlarındaki bloklar arasındaki küçük açılmaların dikkate alınması gerekir. Tiyatrodaki en önemli tahribat batı analemma duvarındaki dinamitle (çok eski yıllarda) yapılandır. Üst sıralardaki sağlam oturma yerlerine karşın, yok olmuş ve kırık olan oturma yeri kaplamalarının çoğunluğu orkestraya yakın kademelerdedir. Tiyatronun en üst sırası ile paradoslara yakın köşelerdeki boşluklar ve merdivenlerdeki bozukluklar, gezinim sırasındaki ziyaretçiler açısından tehlike oluşturmaktadır.
III.3.2.2. Kaş Açık Hava Müzesi Oluşturulması :
İlçede açık alanda sergilenen Antik Eserler ile arazide dağınık olan eserleri bir arada bulundurmak ve muhafaza altına almak amacıyla Antalya Müze Müdürlüğü’ ne bağlı bir şube açılması için, Limana bitişik, Kentsel Sit Alanı içinde mülkiyeti ormana ait olup; Kaş Uygulama İmar Planı’ nda “Açık Hava Müzesi ve Parkı” olarak tanımlı alanın bitişiğinde (kuzeyinde) yer alan binanın Belediyece alınıp, restore edildikten sonra Kültür Bak. kullanımına verilmesi amaçlı görüşmeler yapılmıştır.
Patara, Xanthos, Fellos, Antiphellos, Myra gibi Antik Kentlerin merkezinde bulunan Kaş’ ın aynı zamanda bölgenin odağı konumunda olduğu da görülmektedir. Bu konu için karar verilmesi ve konunun sonuçlandırılması Kaymakamlık ve Belediye’ ce talep edilmiştir [81].
BÖLÜM IV.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Kaş arkeolojik, doğal ve kentsel sit alanları ile etkileme geçiş alanlarında yapılan fiziki araştırma ve değerlendirme sonuçları aşağıda verilmektedir.
IV.1. YAPI NİTELİKLERİ ve MÜLKİYET
Koruma Planı ve yakın çevresi halihazır haritaları sayısal hale getirilmiş ve üzerine Kadastro Müdürlüğü’nden alınan kadastral mülkiyet deseni işlenmiştir (Bkz. Pafta A-8. Mülkiyet Paftası).
Kentsel Sit Alanı içinde strüktürel ve cephe nitelikleri açısından yapısal durum oldukça iyi görünmektedir (Bkz. Pafta A-6. Yapı Nitelik Sınıflaması Paftası). Kentsel sit alanı içerisinde, geleneksel yapı tipine öykünen, aynı tipolojide ahşap cumbalı-çıkmalı yeni yapılar giderek yaygınlaşmaktadır (Bkz. Geleneksel Yapı Tipine Öykünen Yeni Yapılar). Bu yapı tipolojisinin Koruma Kurulu kararı ile yaygınlaşması, Venedik Tüzüğü ilkeleri bakımından sorgulanması gerekli bir durumdur.
Kentsel sit alanı içerisinde bulunmamakla beraber, görsel ve çevresel açıdan geleneksel dokuyu, Kaş siluetini etkileyen yapılar başlıca yapısal sorundur.
Bu yapılar, araştırma paftasında “Geleneksel Yapı Özelliklerine Taban Alanı ve Gabari Açısından Aykırı Çok Katlı Yeni Yapılar” olarak belirtilmiştir.
Geleneksel dokuyu tamamlayan ancak, mimari özelliği olmayan yapılar ile geleneksel yapı özelliklerine taban alanı ve gabari açısından aykırı olmayan yeni yapılar da koruma planı ile korunması ve geliştirilmesi/sağlıklaştırılması gerekli yapılardır. Bu yapılar, ana sokak dokusunun gerisinde yer almaktadır.
IV.2. KAT YÜKSEKLİĞİ – YAPI MALZEMESİ VE YAPI KALİTESİ
Kaş geleneksel mimarisi, Akdeniz kıyılarında yaygın biçimde görülmektedir. Levanten mimari, Rum mimarisi gibi adlarla tanımlanan bu tarz aslında Osmanlı İmparatorluğunun tüm karmaşık etnik gruplarının ortak mimarisi olarak değerlendirilebilir. Yapılarda iki kat kullanımı egemendir. Tüm yapılara ilişkin saptamalar analiz paftalarına işlenmiştir (Bkz. Pafta A-4 ve A-5. Kat Yüksekliği – Yapı Malzemesi ve Yapı Kalitesi Paftaları). Dış cepheler çıkmasız ve girintisiz düz satıh üzerinde taş, ahşap veya metal konsol üzerine, üstü kapalı ya da açık çıkma (balkon, cumba vb.) ile belirginleşir. Yapı malzemesi zemin kat taş, üst katlar ahşap karkas içine moloz (taş ya da pişmiş toprak) dolgu olarak belirginleşir. Tescilli yapıların çoğu onarılmış, bakımlı sayılabilecek yapılardır. Sit alanı içerisinde yeni inşaat bulunmamakla beraber, izin alınarak onarılmakta olan bazı yapılar bulunmaktadır.
IV.3. GÖRSEL DEĞERLER VE BAKI NOKTALARI
Kaş içinde, Koruma Planlaması çalışmalarına girdi oluşturan, gelecekte yapılması önerilen Kentsel Tasarım Projelerinde de odak olarak alınacak en önemli görsel, kültürel ve çevresel değerler ile, panaromik bakı noktaları A-7 Paftasında gösterilmiştir. Erken dönem tiyatrosu ve nekropol alanları (Antiphellos - Likya dönemi) kentin görsel değerlerinin en önemlileridir. Bunun yanısıra, Bazilika, Kaş’ın çeşitli yerlerine dağılmış olarak bulunan Likya Anıt Mezarları, Osmanlı Sarnıcı, Atatürk Anıtı, Merkez Süleyman Çavuş Camisi de önemli odak noktaları (Landmark) olarak planlamada dikkate alınmışlardır. Uzunçarşı Caddesi her iki cephesi de cumba/çıkmalarıyla görsel olarak etki yaratan, süreklilik taşıyan önemli bir kentsel elemandır.
IV.4. SORUNLAR / OLANAKLAR
Kaş Doğal, Arkeolojik ve Kentsel Sit Alanları’na ilişkin ulaşım, yapılaşma ve doğal çevreye ilişkin sorun ve potansiyeller S-1 Paftasında özetlenmiştir. Buna göre sorunlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir ;
· YAPI ve DOKU SORUNLARI :Kaş geleneksel dokusunda fiziki sorunların yanısıra en önemli sorun çevreden kaynaklanan çok katlı yapılaşma baskısıdır. Ana sokakların hemen gerisinde kentsel sit alanı dokusu yer yer çöküntü bölgesi niteliği göstermektedir. Kaya mezarlarının ve kentsel sit dokusunun görüntüsünü kapayan, bozan çok katlı yapılaşmalar da önemli fiziki sorunlardandır.
· ULAŞIM/DOLAŞIM/OTOPARK SORUNLARI : Bir başka önemli sorun da ulaşım, servis ve otopark sorunudur. Yat limanının tüm servis ve araç trafiği kentsel sit alanının içinden geçmekte ve deniz ile kentin bağlantısını kesmektedir.
· ARKEOLOJİK ALAN SORUNLARI : Arkeolojik Alan ve anıtların tamamen denetimsiz bir şekilde bulunması önemli bir sorun olarak belirlenmiştir. Her yerden ve her şekilde I. Derece Arkeolojik sit alanına girilebilmekte ve denetimsiz olarak sürüler dahi otlatılmaktadır. Ayrıca, Likya Dönemi anıtsal kaya mezarları ve kent içine dağılmış bulunan anıtsal lahitler de denetimsiz ve korunmasız olarak yer almaktadır. Hatta bir Kaya Mezarı çevresine sandalyeler atılarak kafe bar olarak kullanıldığı görülmüştür. Bir başkasının üzerine tonlarca ağırlığında su deposu konulmuş daha sonra kaldırılmıştır.
· DOĞAL YAPIYA İLİŞKİN SORUNLAR : Yat limanının yapımı ile bu kesimde büyük ölçüde betonlaşma olmuş, Meis Adası ve Akdeniz görüntüsü (en azından oturanlar için) kapatılmıştır. Kentin doğal kıyı ile ilişkileri kopartılmış, deniz Kentsel Sit Alanı dokusundan geriye gitmiştir.
Yukarıdaki sorunların yanısıra aşağıdaki olanak / potansiyeller de planlamada önemli birer girdi olarak değerlendirilmiştir.
· DOĞAL ve GÖRSEL DEĞERLER : Kaş’ın en önemli potansiyeli
doğal/coğrafi yapısı ve onu tamamlayan insan yapısı görsel değerlerdir. Bunun içinde; Kaya Mezarları, Likya Anıtsal Lahit Mezarları ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi mimari eserlerini, geleneksel Kaş evlerini saymak olasıdır (Bkz. Pafta S-1. Sorunlar/Olanaklar Paftası).
· GELENEKSEL DOKU : Kaş geleneksel dokusunun hemen liman gerisinde
bütünlüğünü koruması önemli bir potansiyeldir. Geleneksel dokunun korunması ve Kaş yeni gelişimleri için çevresel ve yapısal bazda örnek oluşturması gereklidir.
· ARKEOLOJİK ALANLAR : İnsan yapısı çevre tehdidi altında ve denetimsiz
bulunmasına rağmen, kazı yapılarak ortaya çıkarılabilecek büyük bir antik yerleşim potansiyelinin bulunması çok önemli bir olanaktır. Turizm açısından olduğu kadar Kaş ve çevresi kültürel gelişimi açısından geçmiş değerlerin keşfedilmesi büyük önem taşımaktadır.
· MEYDAN ve SOKAKLAR : Yaya ağırlıklı kullanılmakta olan ve giderek
tamamen yayaya ayrılabilecek meydan ve sokaklar da önemli bir potansiyeldir.
BÖLÜM V.
KORUMA AMAÇLI İMAR PLAN KARARLARI
V. 1. YAYA, TAŞIT, SERVİS ULAŞIMI ve OTOPARKLAR
Kaş tarihi kent dokusu, yat limanı ve kent merkezinin yoğun taşıt trafiği baskısı altındadır (Bkz. Pafta A-2. Mevcut Ulaşım / Otopark Sistemi Paftası). Aynı zamanda, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı da Devlet Hastahanesi ve Batıya bağlanan trafiğin yoğun baskısı altındadır.
H. YAT LİMANI VE ÇEVRESİ :
Yat Limanına dönüştürülmüş eski balıkçı barınağının bugünkü durumu görsel ve çevresel sorunlar yaratmıştır. Kaş’ın denize olan yaya ve görsel bağlantısı kesilmiştir. Liman girişi Cumhuriyet Meydanı Batı ucundan sağlanmaktadır. Liman çevresi, Parkın güneyinden trafiğe açıktır ve genellikle otopark olarak kullanılmaktadır.
Planda, Yat Limanına olan yaya bağlantısı güçlendirilmiş, kentin denize kolay ulaşımı olabildiğince sağlanmaya çalışılmış, araç trafiği azaltılarak servis izleri tanımlanmıştır. Limanın iki mendirek boyunca otoparklar yaya dolaşımını zedelemeyecek şekilde yer alacaklardır.
İ. CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI :
Cumhuriyet (Atatürk) Meydanı’nın Uzunçarşı Caddesi kesimi kısmen yayalaştırılmış olmakla beraber, Meydanın güneyinden, çay bahçeleri yanından taşıt/servis araçları işlemektedir. Bu kesimin tamamen yaya / kent meydanı olarak kullanımı kararı verilmiştir. Meydan İbrahim Selim Sokak ve Uzunçarşı Caddesi Yaya Bölgesine girişi simgeleyecek bir kent Meydanı olarak düzenlenecektir.
J. LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak:
Bu kesim günümüzde araç trafiğine kapatılmıştır. Tarihi kent dokusunun önemli bir yaya aksı olarak düzenlenmesi öngörülmüştür. Doğruyol Sokak bir yaya + servis yolu olarak kullanılacaktır. Anıtsal Likya Lahitine araçların yaklaşımının önlenmesi ve çevresinin düzenlenmesi gereklidir. Bu kesimde de otopark yer almayacaktır.
K. MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ:
Camii çevresi, doğusuna bitişik çay bahçeleri hariç tamamen araç trafiğine açık durumdadır. Bu, Cami batısından Yat Limanı’na girerek gereğinde servis yolu dışında tamamen araç trafiğine kapatılacaktır. Limana doğrudan kenti bağlayan ve Kaş Belediyesi tarafından yapılan 20 metrelik yol en kesiti yeniden değerlendirilmiş ve yaya+bisikletler için bir kesim ayrılmıştır. Cami güneyinde Yat Limanı içinde denetimli otoparklar yer alacaktır.
L. ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) ÇEVRESİ :
Hastane Caddesinin, Hastahane kaldırılıncaya kadar servis amaçlı kullanımı düşünülmektedir. Bu kesim güneyi tamamen yaya ağırlıklı olarak tasarlanmıştır. Burada otopark yer almayacaktır.
M. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS) :
Devlet Hastanesine giden Hastane Caddesinin gereğinde servis yolu olarak düzenlenmesi ve Antik kent girişlerine kadar araç trafiğinin bağlanması düşünülmüştür. Arkeolojik Alanların kent ile yaya olarak bütünleştirilmesi, Antik Tiyatro’nun kültürel amaçlı kullanımı açısından da geliştirici olacaktır.
Arkeolojik sit giriş kapılarında otoparklar yer alacaktır.
N. AÇIK HAVA MÜZESİ / PARK :
Kaş Belediyesi tarafından yapılan düzenleme alanı ile, İmar Planında “Açık Hava Müzesi ve Park “olarak belirlenen alan kentin denize açılımında en önemli potansiyel yaya mekanlarındandır. Bu kesimler, yaya ağırlıklı olarak tasarlanmış, doğu ve batıdan servis olanakları sağlanmıştır. Belediye’nin yeni düzenlediği meydanın her iki tarafında yer altına otoparklar önerilmiştir.
V. 2. ARAZİ KULLANIM KARARLARI
Günümüz (2002) arazi kullanımında kentsel Sit Alanı’nın hemen tamamının turizme yönelik ticaret ile yeme-içme-dinlenme tesislerine dönüştüğü saptanmıştır (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası).
Uzun Çarşı Caddesi ağırlıklı olarak kuyumcu, giyim-kuşam ve hediyelik eşya satış birimlerine dönüşmüştür. Orta Sokak, İbrahim Selim Sokak ile Limana bakan yapıların hemen tümünde lokanta, kafe, bar vb kullanımlar yer almaktadır.
Orta sokağın arkaları, İskele Sokak, Süleyman Sandıkçı Sokak ve Uzun Çarşı Caddesi arkasındaki sokaklarda yer yer konut kullanımı ile beraber aile pansiyonculuğu birimleri yer almaktadır.
YAT LİMANI VE ÇEVRESİ
Yat Limanı yakın çevresinde; Limana hizmet verecek tesislerin yanı sıra, turizme yönelik turistik ticaret ve gastronomi (yeme-içme) kullanımlarının yer alması öngörülmüştür.
Yat Limanı gereksinimi olarak aşağıdaki birimler saptanmıştır
· Gümrük,
· Turizm Danışma,
· Turizm Seyahat Acentaları, Yat Acentaları,
· Güvenlik,
· PTT, Internet,
· Bankalar, bankamatikler
· Hediyelik Eşya Satış Birimleri,
· Yeme-İçme Birimleri,
· Yat, Sörf ve Dalgıç Klüpleri,
· Yat bakım ve onarım birimleri,
Bunların bir kısmı Liman içinde denetimli olarak yer alacak, bir kısmı da Liman çevresindeki tarihsel yapılarda konumlanacaklardır. Liman Kentsel Tasarım Projesinde ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile görüşülerek bu kesimin tasarımı yapılmalıdır.
CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI
Cumhuriyet Meydanı; günümüzde çepeçevre lokanta, kafe/bar, turizm acentaları ve hediyelik eşya satış dükkanları ile çevrelenmiştir. (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası). Koruma Planında bu kesimin turizme yönelik karma kullanımının sürmesi önerilmektedir.
Meydana anlam kazandıran en önemli landmark Atatürk heykelidir. (Bkz. Pafta A-7. Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası).
Bu kesimde; sokağa taşan servis mekanlarının düzenlenmesi ve kent mobilyası bakımından birbirleri ile uyumunun sağlanması gereklidir. Ayrıca, dükkan tabelaları, sokağa taşan klimalar, kaçak teraslar, çardaklar, tenteler, su depoları, sokağa konan menü, ilan vb gibi ilan ve işaret levhaların denetim altına alınması ve estetik hale getirilmesi gereklidir.
LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak
Uzunçarşı Caddesi, Kaş’a tipik karakterini veren en önemli yaya mekanlarından biridir. Prestijli, zengin ve gösterişli alışveriş mekanları (kuyumcular, butik, vb) burada yer almıştır. (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası). Uzunçarşı kesimine anlam kazandıran bir başka landmark ise antik dönemden günümüze gelebilmiş Likya Anıt Mezarıdır (Bkz. Pafta A-7. Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası).
Ancak bu kesimde, anıtsal Likya Lahiti’nin vista özelliğinin geliştirilmesi, Lahit’in görünmesini engelleyen aykırı ögelerin (elektrik, telefon telleri, direkler, soba boruları vb) ayıklanması gereklidir.
Kaygan yer döşemesinin düşmeyi engelleyecek şekilde yeniden ele alınması, aynı malzemenin sağlıklaştırılması gereklidir. Dükkanlara giriş basamaklarının daha düzenli hale getirilmesi de “Kentsel Tasarım Projesi” kapsamında ele alınacak konulardandır. Bu sokağın iki kesimin cephe rölöveleri çıkarılarak cephe düzenleme projeleri hazırlanmalıdır. Daha önce Gazi Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü tarafından hazırlanan cephe röleve çalışmaları güncelleyerek kullanılabilir. Özellikle ikinci kat kullanımlarının geliştirilmesi, geleneksel olmayan ve dokuya aykırı ticari kullanımların bu kesimde yer almaması önemli bir plan kararıdır (Bkz. Plan Uygulama Koşulları).
MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ ÇEVRESİ
Merkez Süleyman Çavuş Cami çevresi günümüzde Kaş Belediyesi tarafından Uygulama İmar Planı’na bağlı olarak yeniden ele alınmıştır. Ancak 20 metrelik bir yolun ulaşım kesiminde belirtildiği gibi doğrudan Camiyi hedefleyerek ulaşması ve bu kesimde sonlanması ulaşım ve trafik düzeni bakımından doğru bulunmamaktadır. Bu kesim için yaya ağırlıklı bir ulaşım düzeni planlanmıştır. Camii çevresi günümüzde çepeçevre lokanta, çay bahçesi, turizm acentaları ve hediyelik eşya satış dükkanları ile çevrelenmiştir (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası). Koruma Planında bu kesimin turizme yönelik karma kullanımının sürmesi önerilmektedir. Kaş Liman kesimine simgesel bir özellik kazandıran bir landmark olan Camii’nin siluet etkisi korunmalıdır (Bkz. Pafta A-7. Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası). Camiye bitişik olan tuvaletlerin görsel bakımdan daha sağlıklı hale getirilmesi gereklidir.
I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS)
Antik Kent (Antiphellos) kalıntılarının var olan doğal değerler ile (zeytinlikler vd) birlikte korunması ve sergilenmesi gereklidir. Antiphellos bir Açık Hava Müzesi haline getirilmeli, ayakta kalabilen anıtsal yapılar onarılmalıdır. Öncelikle, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı çevresinin ve giriş çıkışlarının denetim altına alınması gereklidir. Giriş kapısı, tur güzergahları, dinlenme noktaları düzenlemelerini içeren kapsamlı bir tasarım çalışması yapılmalıdır (Bkz. Plan Uygulama Koşulları). Bu kesim için, Kaş’ın turizm potansiyelinin geliştirilmesi ve gelecekte kültürel ağırlığının arttırılması amacıyla ayrı bir “Arkeolojik Alan Yönetim Planı” ve “Sunum Planı” hazırlanmalıdır. Özellikle, acil strüktürel önlem alınması gerekli Antik Tiyatro’nun röleve ve restorasyon projelerinin hazırlanması ve uygulanması önem taşımaktadır.
V. 3. KORUMA, SAĞLIKLAŞTIRMA ve YENİLEME PLAN VE PROJELERİNİN UYGULANMASI
Bu Koruma Planı ile getirilen, tüm Koruma, Sağlıklaştırma, Yenileme ve Kentsel Tasarım Projelendirme çalışmalarının yanısıra, Kaş Belediyesi, Kültür Bakanlığı ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların parasal ve teknik desteğini alarak, bu plan ve projeleri uygulamaya koyması gereklidir. Bu amaçla, Belediye içinde “Doğal, Arkeolojik ve Kentsel Sit Alanları” korunması ve geliştirilmesine yönelik olarak doğrudan Belediye Başkanı’na bağlı etkin bir birim oluşturulmalıdır.
Bu birim, planlama ve projelendirme çalışmalarını hazırlayacak, denetleyecek, halkın katılımını sağlayacak, yapı sahiplerine teknik ve parasal destek verecek şekilde örgütlenmelidir.
Doç.Dr. Mehmet TUNÇER
Nisan 2002
EK 1.
ANTALYA İLİ, KAŞ İLÇESİ’ NDE 1710 SAYILI YASA GEREĞİNCE TESCİL EDİLEN KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ LİSTESİ [82]:
No: Adı: Yeri:
1. Kaş Kentsel Sit Antalya ili, Kaş ilçesi, Cumhuriyet cad., Uzun Çarşı cad.
2. Dükkan Antalya ili, Kaş ilçesi, Cumhuriyet mey., 13/A,B
3. Ev Antalya ili, Kaş ilçesi, Merkez Cami karşısı No:40
4. Ev Antalya ili, Kaş ilçesi, Merkez Cami karşısı No:36
5. Ev Kaş İlçe Merkezi, Merkez Cami karşısı No:34
6. Ev Kaş İlçe Merkezi, İskele sok. No:4
7. EV Kaş İlçe Merkezi, İskele sok. No:6
8. Yeni Cami Kaş İlçe Merkezi, Belediye mah.
9. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet mey. No:9
10. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet mey. No:11
11. Ev Kaş İlçe Merkezi, Merkez Cami karşısı No:30
12. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet mey. No:20
13. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet cad. No:10
14. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet cad. No:8
15. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet cad. No:6
16. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:17
17. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:9
18. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:10
19. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:25
20. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:1,3
21. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:5
22. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:9
23. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:7
24. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:11
25. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:13
26. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:15
27. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:17
28. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:19
29. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:21
30. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:23
31. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:25
32. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:18
33. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:12
34. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:10
35. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:8
36. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:27
37. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:29
38. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:2
39. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:4/4 A
40. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:6
41. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:4
42. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:10/10 A
43. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:16/16 A
44. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:9
45. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:19
46. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:31
47. Ev Kaş İlçe Merkezi, Orta Sokağı No:31
48. Ev Kaş İlçe Merkezi, Orta Sokağı No:31
49. Ev Kaş İlçe Merkezi, Yeniyol cad. No:31
50. Ev Kaş İlçe Merkezi, İskele sok. No:16
51. Ev Kaş İlçe Merkezi, Şube sok. No:2
ANTALYA İLİ, KAŞ İLÇESİNDE YÜKSEK KURULUN 10.03.1978 GÜN VE A-1039 SAYILI KARARI İLE TESCİL EDİLEN YAPILARIN ADA - PARSEL NUMARALARI VE YAPI GRUBU
SIRA NO
ADI
ADA
PARSEL
YAPI GRUBU
YERİ
1
Konut
28
13 - 14
II
Uzuçarşı cad. No:1
2
Konut - Dükkan
28
2
II
Uzuçarşı cad. No:1-3
3
Konut
27
1
II
Uzuçarşı cad. No:2
4
Konut
117
1
II
Uzuçarşı cad. No:4
5
Konut - Dükkan
28
3
II
Uzuçarşı cad. No:5
6
Konut
117
2-3
II
Uzuçarşı cad. No:6
7
Konut - Dükkan
28
4
II
Uzuçarşı cad. No:7
8
Konut - Dükkan
26
1-2
II
Uzuçarşı cad. No:8A-B
9
Konut
28
5
II
Uzuçarşı cad. No:9
10
Konut
26
3
II
Uzuçarşı cad. No:10
11
Konut
28
6
II
Uzuçarşı cad. No:11
12
Konut
26
6
II
Uzuçarşı cad. No:12
13
Konut - Dükkan
28
7
II
Uzuçarşı cad. No:13
14
Konut
28
8
II
Uzuçarşı cad. No:15
15
Konut
28
9
II
Uzuçarşı cad. No:17
16
Konut
26
7
II
Uzuçarşı cad. No:18
17
Konut
28
12
II
Uzuçarşı cad. No:19
18
Konut
29
3
II
Uzuçarşı cad. No:23
19
Konut
29
4
II
Uzuçarşı cad. No:21
20
Konut
29
2
II
Uzuçarşı cad. No:25
21
Konut
29
1
II
Uzuçarşı cad. No:27
22
Konut
33
5
II
Uzuçarşı cad. No:29
23
Konut
37
24
II
Cumhuriyet cad. No:8
24
Konut - Dükkan
37
23
II
Cumhuriyet cad. No:6
25
Konut
37
27
II
Cumhuriyet cad. No:16
26
Konut
37
30
II
Merkez Cami karşısı No:30
27
Konut
37
31
II
Merkez Cami karşısı No:34
28
Konut - Dükkan
37
28
II
Cumhuriyet cad. No:26
29
Konut
27
5
II
Cumhuriyet cad. No:11
30
Konut - Dükkan
27
4
II
Cumhuriyet cad. No:9
31
Dükkan
38
1
II
Cumhuriyet cad. No:13A-B
32
Konut
46
14
II
İskele sok. No:4
33
Konut
46
15
II
İskele sok. No:6
34
Konut
46
18
II
İskele sok. No:16
35
Konut
31
3
II
Terzi sok. İskele mevkii No:2
36
Konut
24
4
II
Hükümet cad. No:9
37
Konut
24
5 - 6
II
Hükümet cad. No:10-12
38
Konut
119
8
II
Hükümet cad. No:17
39
Konut
119
7
II
Hükümet cad. No:25
40
Konut
37
19
II
Çukurbağ cad. No:9
41
Konut
34
10
II
Çukurbağ cad. No:10/10.A
42
Konut
34
11
II
Çukurbağ cad. No:16/16.A
43
Konut
37
53
II
Çukurbağ cad. No:19
44
Konut
37
12
II
Çukurbağ cad. No:31-33
45
Konut
22
14
II
Yeniyol cad. No:4/A-B
46
Konut
37
33
II
Merkez Cami karşısı No:40
47
Konut
37
32
II
Merkez Cami karşısı No:36
48
Konut
38
3
II
Orta sok. No:8
49
Konut
26
9 - 10
II
Orta sok. No:11-13
50
Yeni cami
43
1
ANIT
Belediye mah.
51
Konut - Dükkan
26
4
II
Uzunçarşı cad. No: 12-10
52
Konut - Dükkan
26
5
II
Uzunçarşı cad. No:14
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 Tarih ve 19 no.lu Toplantı, 06.11.1989 Tarih ve 531 no. lu Karar, Antalya.
EK III
ANTALYA İLİ, KAŞ İLÇESİNDE 2863 VE 3386 SAYILI YASALAR UYARINCA TESCİLİ YAPILAN ANITSAL VE SİVİL MİMARLIK ÖRNEĞİ YAPILAR
SIRA NO
ADI
ADA
PARSEL
YAPI GRUBU
YERİ
1
Sarnıç+Dükkan
46
18
ANIT
İskele sok.
2
Konut+Pansiyon
25
5
II
Hükümet cad.
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 Tarih ve 19 no.lu Toplantı, 06.11.1989 Tarih ve 531 no. lu Karar, Antalya.
EK IV .
KAŞ SİT ALANI ARAZİ KULLANIM DEĞERLERİ (ADA BÜTÜNÜNE GÖRE)
Ada
Yapı Alanı
Arazi Kullanım
Kat adedi
No
Alanı
Taban
Toplam
Taks
Kaks
24
1571
589
848
0.37
0.54
1+2
25
984
304
568
0.31
0.58
2+1
26
660
565
1147
0.86
1.74
2
27
273
273
544
1.00
1.99
2
28
1045
597
1194
0.57
1.14
2
29
552
286
529
0.52
0.96
2+1
30
484
272
491
0.56
1.01
2+1
31
627
345
700
0.55
1.12
2+1
33
682
249
363
0.37
0.53
2+1
34
4373
1166
2356
0.27
0.54
2+3
37
2835
1334
2509
0.47
0.89
2+1
38
130
130
235
1.00
1.81
1+2
40
55
43
86
0.77
1.54
2
46
6882
2350
4008
0.34
0.58
4-3-2-1
117
250
250
500
1.00
2.00
2
118
174
139
249
0.80
1.43
2+1
119
2015
709
1323
0.35
0.66
2+1
Sit Top.
23472
7891
17650
0.34
0.75
2-1
3-4
Kaynak: UYDAŞ, N., YÖNTER, Ö., GÜNDÜZ, S., UYDAŞ, S., YILMAZ, A., TAŞIRAN, M. V., “Kaş (Antalya) Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu”, 1997, Ankara, s. 28.
SİT ALANI MEVCUT YAPI KULLANIM TABLOSU
ADA
KENTSEL KULLANIMI
KENTSEL ALAN KULLANIM (YAPI) BÜYÜKLÜĞÜ (m2)
1
24
Restaurant - Bar
544
24
Konut
304
2
25
Bar - Restaurant - Cafe
190
25
Pansiyon
150
25
Konut
228
3
26
Bar - Restaurant
312
26
Boş
166
26
Ticaret
392
26
Konut
233
4
27
Restaurant
344
27
Seyahat Acentası
25
27
Kamu
150
5
28
Ticaret
666
28
Seyahat Acentası
52
28
Restaurant - Bar
242
28
Konut
53
28
Pansiyon
23
6
29
Ticaret
344
29
Restaurant - Bar
185
7
30
Restaurant - Bar
271
30
Ticaret
110
30
Konut
110
8
31
Konut
330
31
Restaurant - Bar
2000
31
Pansiyon
170
9
32
Konut
186
32
Pansiyon
208
32
Boş
80
10
33
Pansiyon
118
33
Ticaret
245
11
34
Restaurant
226
34
Konut
870
34
Ticaret
250
34
Pansiyon
793
12
37
Kamu (Askerlik Şubesi)
210
37
Seyahat Acentası
688
37
Ticaret
515
37
Bar
186
37
Bakkal
98
37
Konut
397
37
Boş
204
13
38
Restaurant
135
38
Ticaret
100
14
40
Ticaret
86
15
46
Pansiyon
1584
46
Konut
1175
46
Ticaret
530
46
Seyahat Acentası
175
16
117
Ticaret
359
117
Boş
141
17
118
Bar
29
118
Konut
220
18
119
Konut
760
119
Restaurant – Bar
379
119
Pansiyon
116
119
Ticaret
145
119
Bakkal
50
Kaynak: UYDAŞ, N., YÖNTER, Ö., GÜNDÜZ, S., UYDAŞ, S., YILMAZ, A., TAŞIRAN, M. V., “Kaş (Antalya) Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu”, 1997, Ankara, s. 34-35.
KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI
PLAN UYGULAMA KOŞULLARI
I. GENEL HÜKÜMLER
AMAÇ
BU "PLAN UYGULAMA KOŞULLARI” NIN AMACI; KAŞ, DOĞAL, ARKEOLOJİK ve KENTSEL SİT ALANLARI İLE ETKİLEME VE GEÇİŞ ALANLARININ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI SINIRLARI İÇİNDE YER ALAN; DOĞAL YAPISI, ARKEOLOJİK KALINTI ALANLARI İLE GELENEKSEL, YARI GELENEKSEL KONUT DOKUSUNUN ve TURİSTİK AMAÇLI MERKEZ İŞLEV ALANLARININ, 3194 SAYILI İMAR KANUNU, 2863 / 3386 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU İLE BU KANUNLARA DAYALI YÖNETMELİKLER, YÜKSEK KURUL İLKE KARARLARI VE “ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU” KARARLARI DOĞRULTUSUNDA KORUNMASI, DÜZENLENMESİ VE TARİHSEL ÇEVRE İLE UYUMLU OLARAK GELİŞTİRİLMESİDİR.
KAPSAM
BU UYGULAMA KOŞULLARI, GAYRİMENKUL ESKİ ESERLER VE ANITLAR YÜKSEK KURULU’NUN
· 10.03.1976 GÜN VE A-1039 SAYILI KARARI İLE BELİRLENEN ve ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU’NUN 06.11.1989 GÜN VE 531 SAYILI KARARI İLE AYNEN DEVAMINA KARAR VERİLEN; “KAŞ KENTSEL SİT ALANI” ,
· ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU’NUN 24.12.1993 GÜN VE 2074 SAYILI KARARI İLE BELİRLENEN “KAŞ KENTSEL SİT ALANI KORUMA – ETKİLEME ALANI”
· G.E.E.ANITLAR YÜKSEK KURULU’NUN 06.06.1980 GÜN VE 4467 SAYILI KARARI İLE BELİRLENEN “KAŞ (ANTİPHELLOS) ARKEOLOJİK SİT ALANI” VE YAKIN ÇEVRESİ,
İÇİN HAZIRLANAN “KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI” SINIRLARI İÇİNDE GEÇERLİDİR. KAŞ KENT MERKEZİ İÇİNDE YER ALAN GELENEKSEL ÇARŞI KESİMİ İLE, YARI GELENEKSEL MERKEZ İŞLEVLİ ALANLAR, KONUT ALANLARI, BU ALANLAR İÇİNDE BULUNAN TESCİLLİ ANITSAL VE SİVİL MİMARLIK ÖRNEKLERİ İLE YENİ YAPILACAK YAPILARI KAPSAR. BU YAPILAR İÇİN G.E.E.A.Y.K.’NUN 10.03.1976 GÜN VE A.1039 SAYILI KARARI OLARAK BELİRLENEN TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI LİSTESİ GEÇERLİDİR.
ONAMA ve YASAL ÇERÇEVE
· BU UYGULAMA KOŞULLARI; ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU’NUN OLUMLU GÖRÜŞ VE KARARLARI ALINIP, KAŞ BELEDİYESİ MECLİSİ TARAFINDAN ONAYLANMASI İLE YÜRÜRLÜĞE GİRER.
· KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI SINIRLARI İÇİNDEKİ UYGULANAN GEÇİT DÖNEMİ YAPILANMA KOŞULLARI YÜRÜRLÜKTEN KALKAR.
· BU PLAN UYGULAMA KOŞULLARINDA BELİRTİLMEYEN HUSUSLARDA K.T.V.K. YÜKSEK KURULU VE ANTALYA K.T.V.. KORUMA KURULU KARARLARI, KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU, ÇEVRE KANUNU, İMAR KANUNU VE İLGİLİ YÖNETMELİKLERİ İLE KAŞ İMAR YÖNETMELİĞİ GEÇERLİDİR.
· BU UYGULAMA KOŞULLARINA GÖRE YENİ YAPILACAK VE ONARILACAK BÜTÜN YAPILAR, SAĞLIK VE FEN KOŞULLARINA VE İLGİLİ TÜZÜK VE YÖNETMELİKLERE UYMAK ZORUNDADIR. RESMİ GAZETE’DE YAYINLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİREN 2981 SAYILI KANUN VE “ÇATI ÇEKME KATLARIN TAM KATA ÇIKARILMASI İLE İLGİLİ YÖNETMELİK” BU ALANDA UYGULANMAZ. OTOPARK YÖNETMELİĞİ ve ISI YÖNETMELİĞİ HÜKÜMLERİ GEÇERLİDİR. YAYA YOLLARINDA YAPILACAK HER TÜRLÜ UYGULAMA VE İŞLEYİŞ, DETAY PROJELERİ İLE BİRLİKTE HAZIRLANACAK OLAN UYGULAMA KOŞULLARINDA BELİRLENECEKTİR.
· KENTSEL TASARIM ALANI ÖZEL PROJELERİ KAŞ BELEDİYESİ TARAFINDAN HAZIRLANACAK VE ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU KARARI İLE UYGULANACAKTIR. ÖZEL PROJELER 2 YIL İÇİNDE HAZIRLANACAK VE UYGULAMAYA KONACAKTIR.
· KORUMA PLANININ UYGULANMASINDA UYGULAMA KOŞULLARINDA BELİRTİLMEYEN HUSUSLARDA YÜKSEK KURUL İLKE KARARLARI VE ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU KARARLARI GEÇERLİDİR.
DEĞİŞİKLİK
KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI SINIRLARI İÇİNDE KALAN SİT ALANLARI VE ETKİLEME GEÇİŞ ALANINDA GEÇERLİ OLAN UYGULAMA KOŞULLARI HÜKÜMLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ YÖNÜNDE YAPILACAK ÖNERİLER, ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU’NUN UYGUN GÖRÜŞ VE KARARI İLE, KAŞ BELEDİYESİ’NİN ONAYINDAN SONRA UYGULANABİLİR.
II. ÇEVRE ÖLÇEĞİNDEKİ KARARLAR
· KENTSEL SİT ALANINDAKİ GELENEKSEL SOKAK DOKUSU, SOKAK İSİMLERİ VE CEPHE HATLARI İLE AYNEN KORUNACAKTIR. SİLUETİ BOZACAK YAPILAŞMALARA KESİNLİKLE İZİN VERİLMEYECEKTİR.
· VAR OLAN AĞAÇ VE BİTKİ DOKUSU KORUNACAKTIR. YAYA BÖLGESİ VE YOLLARINDA İKLİMSEL KOŞULLARA VE ÇEVREDEKİ BİTKİ TÜRLERİNE UYGUN OLABİLDİĞİNCE GÖLGELİ VE YEŞİL DOKU OLUŞTURULMASINA YÖNELİK TASARIMLAR YAPILACAKTIR.
· “ÖZEL PROJE ALANLARI” KENTSEL TASARIM ALANLARI OLARAK BÜTÜNCÜL OLARAK PROJELENDİRİLECEK VE BU ALANLARDA KORUMA PLANI İLKELERİ İLE, KORUMA KURUL KARARLARI DİKKATE ALINACAKTIR.
· ULAŞIM / DOLAŞIM SİSTEMİ KURULMASINDA TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI İLE DOĞAL VE ARKEOLOJİK DEĞERLERİN KORUNMASINA VE ZARAR GÖRMEMESİNE AZAMİ DİKKAT EDİLECEKTİR.
· ARKEOLOJİK SİT ALANI VE ÖZEL PROJE ALANLARI (KENTSEL TASARIM ALANLARI) İÇİNDE YAYALAŞTIRMA VE KENTSEL TASARIMPROJELERİNİN UYGULANMASI AŞAMASINDA YAPILACAK HER TÜRLÜ KAZIDA MÜZE DENETİMİ GEREKLİDİR.
· KORUNMASI GEREKLİ KÜLTÜR VARLIĞI ÖZELLİĞİ TAŞIYAN VEYA TAŞIMAYAN, ANCAK BULUNDUKLARI SOKAKLA BÜTÜNLÜK OLUŞTURAN ÇEŞMELER ONARILARAK VE SULARI BAĞLANARAK KULLANILIR HALE GETİRİLECEKTİR.
GEREĞİNDE SERVİS YOLLARI
· Gereğİnde servİs yollarI; yayalaştIrIldIğInda bu sİstemİn İşlerlİğİnİ desteklİyecek yollardIr. BATIDA ARKEOLOJİK SİT ALANINA (ANTİPHELLOS’A) ULAŞAN HASTANE CADDESİ, LİMANA HİZMET VERECEK OLAN NECİPBEY VE HÜKÜMET CaddeLERİ, DOĞUDA DOĞRUYOL SOKAK KUZEYDE İSE BAHÇE SOKAK belİrlİ saatlerde hİzmet verecek (saat 19 sonrasI İle 07-09 öncesİ arasInda) gereğİnde servİse açIlacak ulaşIm akslarI olarak planlanmIşlardIr. Bu cadde ve sokaklarI denetİmlİ olarak (ağIr vasItalar harİç), çöp vb servİs amaçlI dİğer araçlar kullanabİleceklerdİr. ÖZELLİKLE YAT LİMANINA SERVİS TURİZM MEVSİMİNDE ÖZEL OLARAK DÜZENLENECEKTİR. Acİl durumlarda İse İtfaİye, cankurtaran vb acİl hİzmet araçlarInIn günün her saatİnde gİrebİleceğİ şekİlde düzenlemeler yapIlacaktIr.
· Gereğİnde Servİs YollarIna; düzgün yontulmuş (üretİlmİş) ve derzsİz döşenmİş arnavut kaldIrImI veya parke taş döşenecektİr. Asfalt ya da beton İle kaplanan sokaklar, ortadan akIşlI parke taş kaplama halİne dönüştürüleCEKTİR. UZUNÇARŞI SOKAK’TAKİ TAŞ KAPLAMA KAYMAYI ENGELLEYECEK ŞEKİLDE SAĞLIKLAŞTIRILACAKTIR.
Düzenlenecek Ana Yaya BÖLGESİ :
UZUNÇARŞI CADDESİ, SÜLEYMAN TOPÇU SOKAK, ZÜMRÜT SOKAK, TERZİ SOKAK, İBRAHİM SELİM CADDESİ, ORTAOKUL CADDESİ, ORTA SOKAK, SÜLEYMAN SANDIKÇI SOKAKLAR “ANA YAYA BÖLGESİ” OLARAK yayalaştIrIlACAKTIR.
bu “TARİHİ MERKEZ VE KONUT DOKUSU” SOKAKLARI TAMAMEN yayaYA ayrIlACAK, çevrelerİ “ÖZEL PROJE ALANLARI” olarak yaya bölgesİ nİtelİğİnde geleneksel yapılarınIN ve Zengİn kent mekanlarInIn sergİlendİğİ bİr bölge halİne dönüşEcektİr.
Yaya sokaklarına İLİşkİn 1/500 ve UYGULAMAYA YÖNELİK 1/200, 1/50....1/1 ölçeklİ “ALTYAPI”, “Kentsel TasarIM”, “Peyzaj” ve “Kent MobİlyasI” projelerİ hazIrlanIp, Kaş Beledİyesİ görüşü alIndIktan sonra ANTALYA Kültür ve Tabİat VarlIklarInI Koruma Kurulu tarafIndan onaylanmadan uygulama yapIlamaz.
BU ALANLAR acİl durumlar dIşInda araç gİrmeyecek yaya bölgelerİdİr. özel projeler İle düzenlenecekTİR.
DÜZENLENECEK YAYA BÖLGESİNE İLİŞKİN 1/500, KISMİ OLARAK DA 1/200, 1/50....1/1 (DETAYLAR) ÖLÇEKLİ, “ALTYAPI”, “KENTSEL TASARIM”, “PEYZAJ” VE “KENT MOBİLYASI” PROJELERİ HAZIRLANIP, KAŞ BELEDİYESİ GÖRÜŞÜ ALINDIKTAN SONRA ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU TARAFINDAN ONAYLANMADAN UYGULAMA YAPILAMAZ.
Yaya akslarI ve bölgelerİnde; öncelİkle altyapI (ATIKSU/YAĞMURSUYU ve İçmesuyu, elektrİk, TELE-İLETİŞİM, doğalgaz, VB) sorunlarInI çözmeye VE YERALTINA ALMAYA YÖNELİK altyapI projelerİ, kentsel tasarIm projelerİ İle bİrlİkte hazIRlanacaktIr. YangIn önlemİ İçİn zemİn ALTINA yangIn suyu İçİn ayrI bİr sİstem döşenmesİ ve uygun konumda yangIn musluklarI konulmasI gereklİDİR. HER TÜRLÜ ALTYAPI UYGULAMASI MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ DENETİMİNDE YAPILACAKTIR.
· BU KESİMDEKİ TESCİLLİ YAPILAR K.T.V. KORUMA YÜKSEK KURULU İLKE KARARLARI VE KORUMA AMAÇLI İMAR PLAN KARARLARI DOĞRULTUSUNDA KORUNACAKTIR.
· PROJE ALANINDA VAROLAN, YÖRESEL NİTELİKTEKİ TİCARET VE EL SANATLARI İŞLEVLERİ KORUNACAKTIR. BU İŞLEVLERİN (HALI, KİLİM, AHŞAP İŞLERİ, METAL İŞLERİ, HAT SANATI, KALEM İŞÇİLİĞİ VB) KORUNUP GELİŞTİRİLMESİ VE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ AMACIYLA EĞİTİM, ÜRETİM, SERGİLEME VE SATIŞ BİRİMLERİ OLUŞTURULACAKTIR. KORUMA PLANI ALANINDAKİ TARİHİ YAPILARIN ÜST KATLARI EĞİTİM VE ÜRETİME, ZEMİN MEKANLARI DA SERGİLEME VE PAZARLAMA/TANITIMA YÖNELİK OLARAK DÜZENLENECEKTİR.
· ALANDA YÖRESEL YAPI KARAKTERİNE UYMAYAN VE YAPI KARAKTERİNİ BOZAN TÜM YAPILAR VE KÜTLE EKLERİ KALDIRILACAKTIR.
III. YAPI ÖLÇEĞİNDE KORUMA KOŞULLARI
RESTORASYON, ONARIM VE DEĞİŞİKLİK KOŞULLARI
III.1. TESCİLLİ YAPILAR
BU YAPILARDA YAPILACAK KAPSAMLI BAKIM VE ONARIM, DEĞİŞİKLİK, RÖLÖVE, RESTORASYON VE YENİ KULLANIM PROJELERİNİN HAZIRLANMASINDA AŞAĞIDA BELİRLENEN TEKNİK ŞARTLARA UYULACAKTIR.
· GENEL HUSUSLAR:
RÖLÖVE, RESTİTÜSYON, RESTORASYON, REKONSTRÜKSİYON, RENOVASYON VE YENİ KULLANIM PROJELERİ HER AŞAMADA AYRINTILI RAPOR VE FOTOĞRAFLARI İÇERECEKTİR. YAPININ NİTELİĞİNE VE YAPILACAK MÜDAHALEYE GÖRE, PROJELERİN ÖLÇEK VE NİTELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILABİLİR.
· RÖLÖVE:
· 1/200 ÖLÇEKLİ VAZİYET PLANI (PARSELDE VARSA AĞAÇ RÖLÖVELERİ İŞLENECEKTİR) - TÜM KAT PLANLARI - TÜM CEPHELER (BİTİŞİK OLMAYAN - EN AZ 2 KESİT (YAPININ NİTELİĞİNE GÖRE KORUMA KURULU’NCA DAHA FAZLA KESİT İSTENEBİLİR) - TAVAN PLANLARI - DÖŞEME PLANLARI
(1/50 ÖLÇEKLİ),
· EN AZ 2 TİPİK YERDEN 1/20 ÖLÇEKLİ CEPHE, PLAN VE KESİT İÇEREN
SİSTEM DETAYI, ÖZGÜN MİMARİ VE SÜSLEME ELEMANLARI, 1/10, 1/5, 1/1
ÖLÇEKLİ OLACAK, TİPİK ÖĞELERİ İÇERECEKTİR.
· RÖLÖVE ANALİZ RAPORU:
-YAPININ FİZİKSEL TANIMI,
-STRÜKTÜREL DURUM,
-YAPI TEKNOLOJİSİ VE MALZEME KULLANIMI,
-BOZULMALAR, DEFORMASYONLAR, TEMEL, TAŞIYICI ELEMAN, DOLGU ELEMANLARI, KAPLAMA ELEMANLARI, ÜST ÖRTÜ ELEMANLARI VE BENZERİNE İLİŞKİN TANIMLAR VE BUNLARLA İLGİLİ SORUNLAR (BU BİLGİLER, RÖLÖVE PROJELERİ ÜZERİNDE OLABİLECEĞİNCE GÖSTERİLECEKTİR).
· RÖLÖVE PROJE ANALİZİ:
-YAPIYA ÇEŞİTLİ DÖNEMLERDE YAPILAN MÜDAHALELER (MUHDES ELEMANLAR).
-YAPIDA BUGÜN OLMAYAN ÖZGÜN ELEMANLARIN İZLERİ,
-KORUNMASI GEREKLİ NİTELİKTEKİ DÖNEM EKLERİ.
· TARİHSEL VE TİPOLOJİK ARAŞTIRMA:
· RESTİTÜSYON PROJESİ:
-VAZİYET PLANI (1/500 VEYA 1/200),
-TÜM KAT PLANLARI (1/50),
-TÜM CEPHELER (1/50), -EN AZ İKİ KESİT (1/50),
-TAVAN PLANLARI (1/50), -DÖŞEME PLANLARI (1/50),
-ÖZGÜNLÜĞÜNÜ YİTİRMİŞSE, 1/20 ÖLÇEKLİ RESTİTÜE EDİLMİŞ SİSTEM DETAYI VEYA DETAYLARI,
-ÖZGÜNLÜĞÜNÜ YİTİRMİŞ MİMARİ ELEMANLARI VE SÜSLEME ELEMANLARININ 1/10, 1/5, 1/1 RESTİTÜE EDİLMİŞ DETAYLARI.
· RESTİTÜSYON ANALİZİ:
RESTİTÜSYON PROJESİ ÜZERİNDE, RÖLÖVEDEN FARKLI OLARAK OLUŞTURULAN HER ELEMANIN, HANGİ KAYNAĞA GÖRE YENİLENDİĞİ VE BU KAYNAĞIN GÜVENİLİRLİK DERECESİ AYRI GÖSTERGELERLE BELİRLENECEKTİR.
· RESTORASYON PROJESİ:
-RÖLÖVE VE RESTİTÜSYON PROJELERİNDE YUKARIDA TANIMLANAN ÇİZİMLER HAZIRLANACAKTIR. BU ÇİZİMLERE EK OLARAK ONARIM PROJELERİ VE YENİ KULLANIMIN ANLAŞILMASINDA KOLAYLIK SAĞLAMAK ÜZERE, YETERİ KADAR ONARIM VE YENİ TADİLAT DETAYLARI VERİLECEKTİR.
-MÜDAHALE BİÇİMLERİ; ONARIM SÜRESİNCE, HANGİ MEKANA, MİMARİ ELEMANA VE SÜSLEME ELEMANINA NASIL MÜDEHALE EDİLECEĞİ BELİRLENECEK VE BU HUSUSLAR DEĞİŞİK GÖSTERGELERLE PROJEYE İŞLENECEKTİR. (AYNEN KORUNACAK ELEMANLAR, YENİLENECEK ELEMANLAR, TAMAMLANACAK MEKAN VE ELEMANLAR GİBİ)
.-YENİ KULLANIMIN GEREKTİRDİĞİ MÜDAHALELER: KÜLTÜR VARLIĞININ YENİ BİR KULLANIMA TAHSİS EDİLEBİLMESİ İÇİN GEREKLİ DEĞİŞME VE UYARLAMALARIN NASIL YAPILACAĞI, KULLANILACAK YENİ MİMARİ ELEMANLARIN YAPIM TEKNOLOJİSİ VE MALZEMESİ BU BÖLÜMDE AYRINTILI OLARAK BELİRLENECEKTİR.
· KULLANIMA YÖNELİK PROJELER:
YAPININ GEREK ÖZGÜN KULLANIMININ DEVAMI, GEREKSE YENİ BİR KULLANIMA TAHSİSİNE YÖNELİK OLARAK, SIHHİ TESİSAT, ISITMA, AYDINLATMA VB. TEKNİK MÜDAHALELERİN İLKELERİ BİR RAPORLA BELİRLENECEK, GEREKEN HALLERDE, PROJE ÜZERİNDE GEREKLİ REFERANSLAR VERİLECEKTİR.
ÇAĞDAŞ ANLAYIŞLA TASARLANAN PROJELERİN YAPIYA UYARLANMASI SÜRECİNDE GEREKLİ DETAYLAR RESTORASYON PROJESİNİN DOĞAL EKLERİDİR.
AYRICA, YAPININ MEVCUT DURUMU İLE RESTİTÜSYON PROJESİNİN GÜVENİRLİK DERECESİNE BAĞLI OLARAK RESTORASYON İLKELERİNİN VE FİZİKSEL MÜDAHALE BİÇİMLERİNİN AYRINTILI OLARAK ORTAYA KONDUĞU BİR RAPOR HAZIRLANMALIDIR.
· PROJELERİN HAZIRLANMASINDA İZLENECEK YÖNTEM:
RÖLEVE, RESTİTÜSYON VE RESTORASYON PROJELERİNİN HAZIRLANMASINDA “VENEDİK TÜZÜĞÜ” İLKELERİ DİKKATE ALINACAKTIR.
RÖLÖVE PROJELERİNİN DOĞRULUĞU BELEDİYE TARAFINDAN ONAYLANACAKTIR. BU ONAY OLMADAN, PROJELER KORUMA KURULU’NUN ONAYINA SUNULMAYACAKTIR.
GENEL PLAN ŞEMASI İLE GENEL CEPHE KARAKTERİNİN KORUNMASI ESASTIR. ANCAK, ŞEFFAF BÖLMELER KULLANIMLA BAĞLANTILI OLARAK YAPILABİLİR.
BU YAPILARIN ÇATI AKTARIMI, SIVA TAMİRİ, BADANA VE BOYA GİBİ YÖRESEL GÖRÜNÜM VE ELEMANLARINI ETKİLEYEREK BOZMAYACAK KÜÇÜK ÇAPLI BAKIM ÇALIŞMALARI PROJEYE GEREK OLMADAN YAPILABİLİR. BU BAKIM ÇALIŞMASINDA PENCERE VE KAPI BOYUTLARI DEĞİŞTİRİLEMEZ, ÖZGÜN ÇATI KİREMİTLERİ ALATURKA KİREMİTLERLE AKTARILIR. VİTRİN, KORNİŞ, SİLME LENTO, SÖVE GİBİ TAŞ ELEMANLAR YERLERİNDEN SÖKÜLEMEZ VE SIVANAMAZ.
AHŞAP DOĞRAMANIN DEĞİŞMESİ GEREKİYORSA YİNE AYNI BİÇİMDE YAPILMAK KOŞULU İLE DEĞİŞTİRİLİR, ÖZGÜN HALİNDE SIVASIZ İNŞA EDİLMİŞ YAPILAR SIVANAMAZ.
YAPILARDA, CEPHEYE AİT ÖZGÜN ELEMANLAR KORUNACAKTIR.
DIŞ CEPHE ÖĞELERİNDEN OLAN PENCERE, VİTRİN, KAPI, LENTO, SÖVE, KEMER, PERVAZ, SİLME, SAÇAK, KORNİŞ, SÜTUN, BALKON, KİTABE VB. ELEMANLARIN ÖLÇÜSÜ, BİÇİMİ, MALZEMESİ İLE CEPHE ÜZERİNDEKİ YERLERİ, BOYUTLARI DEĞİŞTİRİLMEYECEKTİR. YAPIYA EKLENTİ YAPILMAYACAKTIR ANCAK ÇAĞDAŞ GEREKSİNİM GEREĞİ YAPIYA STATİK ZARAR VERMEDEN ISITMA/SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA SİSTEMİ KURULABİLİR.
PLAN ELEMANLARI (AHŞAP DOLAP, TAVAN SÜSLEMESİ, AHŞAP MERDİVEN VB) OLDUKLARI YERDE ÖZGÜN DURUMU İLE KORUNACAKTIR. YERLERİNDE KORUNAMAMALARI DURUMUNDA YAPI İÇİNDE UYGUN BİR YERE TAŞINACAKTIR.
· STRÜKTÜREL SİSTEME (GELENEKSEL TAŞIYICI SİSTEM) MÜDAHALE:
STRÜKTÜREL ONARIM; YUKARIDAKİ KARAR VE İLKELERE UYGUN OLARAK YAPILACAKTIR. ÖZGÜN ELEMANLAR MÜMKÜN OLDUĞUNCA AYNEN KORUNACAKTIR. ANCAK KORUNMASI MÜMKÜN GÖRÜLMEYEN DEĞERLİ ELEMANLAR (İŞLEMELİ, DEKORATİF ÖZELLİK TAŞIYAN) YENİDEN AYNI MALZEME, TEKNİK, BOYUT VE RENKLERDE ÜRETİLECEKTİR. BÖYLECE, GELENEKSEL TAŞIYICI SİTEMİN GENEL KARAKTERİ DEĞİŞTİRİLMEDEN YALNIZCA ONARIMA AİT DEVİR FARKLILIĞI HİSSETTİRİLECEKTİR.
· MALZEME VE ELEMANLARA İLİŞKİN MÜDAHALE
1) DIŞ MİMARİ:
a) ÇATILAR: ÖZGÜN ÇATI KAPLAMA MALZEMESİ OLAN ALATURKA KİREMİT DIŞINDA HİÇBİR BAŞKA MALZEME KULLANILAMAZ. ALATURKA KİREMİT ÖLÇÜLERİNDE AYNI STANDART VE NORMLARDA YENİ İMALAT YAPILABİLİR.
b) SAÇAKLAR: YAPININ ÖZGÜN SAÇAK VEYA SİLME BİÇİMİ KORUNUR VE AYNI MALZEME İLE ONARILIR.
c) SIVALAR: SIVALI OLAN YAPILAR ÖZGÜN SIVA CİNSİ İLE ONARILIRLAR. YAPILARIN BUGÜNKÜ RENKLERİ KORUNACAKTIR. BUGÜNKÜ RENK ESKİDEN VAR OLAN BİR RENGİ BOZAN YA DA AYKIRI BİR RENK İSE ÇEVRE DOKUSUNA VE ÖZGÜN RENGE UYGUN HALE GETİRİLECEKTİR.
d) DUVARLAR: VARSA ORJİNAL BAHÇE, AVLU VE BİNA DUVARLARI YÖRESEL MALZEME, BOYUT, FORM VE TEKNİKLERLE ONARILACAKTIR.
e) AÇIKLIKLAR: PENCERE, VİTRİN, SOKAK KAPISI VE BAHÇE-AVLU KAPILARININ YERLERİ, BOYUTLARI, MALZEME VE ÖZELLİKLERİ KORUNACAK, DEĞİŞMİŞ OLANLAR SOKAK CEPHESİ İLE UYUM SAĞLAYACAK ŞEKİLDE ESKİ BOYUTLARINA ÇEVRİLECEKTİR.
PENCERE KANATLARI ÖZGÜN BİÇİM VE BOYUTLARA UYGUN OLACAK, KESİNLİKLE GENİŞLETİLMEYECEKTİR. YENİ YAPILACAK PARMAKLIK, KEPENK GİBİ ELEMANLAR İÇİN YAPIDAN VEYA YAKIN ÇEVREDEN ALINAN BENZER ÖRNEKLER UYGULANACAKTIR.
YAPILARIN TİCARET İŞLEVİ SÜRDÜRÜLECEK OLAN KISIMLARINDAKİ AÇIKLIKLAR (PENCERE, KAPI) ÖZGÜN BOYUTLARINA ÇEVRİLECEK, DÜKKAN TABELALARI SADECE DÜKKAN KAPISI ÜZERİNDE YAPIYA PARALEL OLARAK YER ALACAKTIR. ELEKTRİK VE REKLAM PANOLARI İLE ÇEVRESİNDE YAPILACAK DONATIM İLE İLGİLİ HUSUSLARDA KÜLTÜR BAKANLIĞI, K.T.V.K. YÜKSEK KURULU’NUN 19.04.1995 GÜN VE 435 SAYILI İLKE KARARI GEÇERLİDİR. YAYA BÖLGESİNDE SERGİLEME AMACI İLE BİNA ÖNLERİNE ENİ 100 SANTİMİ GEÇMEYECEK OLAN SEYYAR AHŞAP VB. MALZEME İLE TEZGAHLAR YAPILABİLİR. BU TEZGAHLAR YAYA DOLAŞIMINI ENGELLEMEYECEK ŞEKİLDE YERLEŞTİRİLECEKTİR.
f) ÇIKMA, CUMBA VE BALKONLAR: YAPILARDA ÇIKMA, CUMBA VE BALKONLAR MUTLAKA ÖZGÜN BİÇİMLERİNDE VEYA BOZULMUŞ İSELER ÖZGÜN BİÇİMLERİNE DÖNDÜRÜLEREK ONARILACAKTIR. MALZEME, RENK VE TEKNİK AYNI OLMALIDIR.
2) İŞLEV:
YAPILARDA GENEL OLARAK ÖZGÜN (İLK) KULLANIMLARININ KORUNMASINA ÇALIŞILIRKEN, KORUMA PLANINDA ÖNERİLEN İŞLEVLER YAPILARA VERİLECEKTİR. KORUMA KURULU KARARI İLE YENİ İŞLEV VERİLEBİLİR. YENİ YAPILANMALARDA AŞAĞIDAKİ KOŞULLAR GEÇERLİDİR.
BU PLAN SINIRLARI DAHİLİNE “GAYR-İ SIHHİ MÜESSELER YÖNETMELİĞİ” MADDE 1 VE 2’DE YER ALAN YAPIYA VE ÇEVREYE ZARAR VEREBİLECEK İŞLEVLER VERİLEMEZ. YANICI, PARLAYICI MADDELERİ İÇEREN (BENZİN İST., TÜP DEPOSU VB), AĞIR TAŞIT SERVİSİ GEREKTİREN, TİTREŞİM YARATAN KULLANIMLAR (MATBAA, KERESTE DEPOSU, MOBİLYA İMALAT ATÖLYELERİ, OTO BAKIM VE SERVİS İSTASYONLARI VB) BU ALAN İÇİNDE KESİNLİKLE YER ALAMAZ.
ÜÇÜNCÜ SINIF GAYRİ SIHHİ MÜESSESELER KAPSAMINA GİRENLERDEN DE BU ALANDA BULUNMAMASI GEREKLİ OLANLARA, YAPILARA KULLANIM VERİLİRKEN KORUMA KURULU GÖRÜŞÜ ALINARAK KARAR VERİLİR.
YAPILARA KORUMA AMAÇLI İMAR PLANINDA VERİLEN İŞLEV DIŞINDA ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU KARARI DOĞRULTUSUNDA UYGUN BAŞKA BİR İŞLEV DE VERİLEBİLİR. ANCAK İŞLEV VERİLİRKEN YAPININ ÖZGÜN MİMARİ ÖZELLİKLERİNİN BOZULMAMASI ESASTIR.
III.2. TESCİLLİ YAPILAR DIŞINDA YENİLENECEK YAPILARDA VE BOŞ PARSELLERDE YENİ YAPILANMA KOŞULLARI
TESCİLLİ OLMAYAN YAPILARIN YIKILIP YENİDEN YAPILANMASI SIRASINDA VE BOŞ PARSELLERDE KADASTRAL DOKUYA UYGUN YENİ YAPI YAPILMASINDA AŞAĞIDAKİ YAPILANMA KOŞULLARINA UYULACAKTIR:
1. YIKILIP YENİLENMELERDE ESKİ TEMELLERİ ÜZERİNE YAPILAŞACAK VE KİTLE VE KONUMU KORUNACAK YAPILARDA YAPILANMA KOŞULLARI:
- BU YAPILAR KİTLE VE KONUMLARI İLE KAŞ GELENEKSEL DOKUSUNA AYKIRI OLMAYAN, ÇEVREYLE UYUMLU YAPILARDIR.
- YENİLENME SÖZ KONUSU OLDUĞUNDA PLAN ÜZERİNDE GÖSTERİLEN YAPI OTURUMLARI ESASTIR.
- YIKILIP YENİLENMELERDE YENİ YAPI, MEVCUT YAPININ KİTLE VE KONUMUNDA OLACAKTIR.
- MAKSİMUM KAT YÜKSEKLİĞİ 6.50 M. OLACAKTIR. GEREKTİĞİNDE SOKAK SİLUET VE GABARİ ETÜDÜ YAPILARAK SOKAKTAKİ EN YÜKSEK TESCİLLİ YAPI GABARİSİNİ GEÇMEYEN GABARİLER VERİLEBİLİR.
- ÇATI ALATURKA KİREMİT KAPLI BEŞİK ÇATI OLACAK, ÇATI ARASI KULLANILABİLECEKTİR.
- ÇATI KATI VE ÇEKME KAT YAPILAMAZ.
2. KENTSEL SİT ALANINDA KADASTRAL PARSEL DÜZENİ İMAR DÜZENİ OLARAK KABUL EDİLMİŞTİR. PLAN ÜZERİNDE GÖSTERİLEN YAPI OTURUMLARI ESASTIR.
- TESCİLLİ YAPILAR AÇISINDAN BİR SAKINCA YOK İSE PLANDA VERİLEN YAPI KAT YÜKSEKLİKLERİ GEÇERLİDİR.
3. YENİ YAPILAŞMA KOŞULLARI
- YAPI KONUM VE OTURUMU : KADASTRAL PARSELLER AYNEN
KORUNACAK, KADASTRAL DOKU İMAR DOKUSU OLARAK KABUL EDİLECEKTİR. 18. MADDE UYGULAMASI YAPILAMAZ. İFRAZ VE TEVHİD İSE ANCAK KORUMA KURULU KARARI İLE YAPILABİLİR. YENİ YAPILAŞMALARDA VARSA ESKİ YAPININ PARSELDE KONUMLANDIĞI TEMELLER ÜSTÜNE YENİ YAPILAR YAPILABİLİR. DEPO, AHIR, KÜMES VB MÜŞTEMİLATLAR ESKİ YAPILAR OLARAK NİTELENDİRLEMEZ. BOŞ PARSELDE ESKİ BİR YAPI YOK İSE KADASTRAL PARSELASYON DOKUSU ESAS ALINARAK YENİ YAPILAR YAPILACAKTIR. YENİ YAPILARDA YOLA BAKAN CEPHE UZUNLUĞU 10 METREDEN FAZLA OLAMAZ.
- YENİ YAPI MİMARİ CEPHE TASARIMI; GELENEKSEL KAŞ MİMARİSİ
ÖZELLİKLERİ İLE UYUMLU, ANCAK ONA ÖYKÜNMEYEN, ÇAĞDAŞ ÇİZGİLER TAŞIYAN VE MODERN MİMARİ ANLAYIŞIN ÜRÜNÜ OLAN, ÇAĞDAŞ MALZEME KULLANIMININ AĞIRLIKTA OLDUĞU BİR ANLAYIŞ HAKİM OLMALIDIR. YAPININ KOT ALDIĞI CEPHEDE İKİ KATTAN DAHA ÇOK GÖRÜNTÜ VE ETKİ VEREN YAPI YAPILAMAZ VE CEPHE DÜZENLENEMEZ.
-
- CEPHE DÜZENİ : YENİ CEPHELERDE ÖNCELİKLE YÖRESEL CEPHELER İLE UYUM ARANACAKTIR. BURADA KOPYACILIKTAN UZAK KALINARAK KAŞ YÖRESEL CEPHE TİPLERİNDEN HERHANGİ BİRİNE ATIF YAPAN, AÇIKLIKLARI, BOYUTLARI, DÜZENLERİ VE CEPHE MODÜLASYONU İLE GELENEKSELİ ANIMSATAN / UYUMLU, ANCAK YENİ VE ÇAĞDAŞ OLDUĞU BELLİ OLAN TASARIMLAR YAPILACAKTIR. DIŞ CEPHELER SIVALIDIR VE BEYAZ TONLARINDAN BAŞKA RENK KULLANILAMAZ. DOĞAL TAŞ KAPLAMA VEYA MOLOZ TAŞ DUVAR SADECE ZEMİN KATTA SIVASIZ CEPHE ELEMANI OLARAK KULLANILABİLİR. BU DURUMLARDA DERZLER BOYANMAZ.
- TESCİLLİ YAPI YANI VE KARŞISINDAKİ PARSELLERDE YAPILAŞMA: TESCİLLİ YAPININ YANINDA YA DA KARŞISINDA BULUNAN PARSELLERDEKİ YENİ YAPILAR İÇİN, MAKSİMUM SAÇAK KOTU TESCİLLİ YAPI MAHYA KOTUNU GEÇEMEZ. BU TÜR YAPILANMALARDA ANTALYA K.T.V. KORUMA KURULU GÖRÜŞ VE ONAYI ALINACAKTIR.
- YAPILARA KOT VERİLMESİ : YAPININ PARSELDE OTURACAĞI
ALANIN TABİİ ZEMİN KOT ORTALAMASI İLE BİNALARA KOT VERİLİR. ZEMİN KAT TABANI +1.00 M. KOTUNU AŞAMAZ.
- YAPI YÜKSEKLİĞİ (GABARİSİ) : TABİİ ZEMİN ORTALAMA
KOTUNDAN İTİBAREN SAÇAK ALT SEVİYESİNE KADARDIR. HMAX = 6.50 M. DİR. KAT YÜKSEKLİKLERİ AZALTILARAK 2 KATTAN BİR BAŞKA KAT KAZANILAMAZ.
- BODRUMLAR : KAŞ KENTSEL SİT ALANI İÇİNDEKİ YAPILARDA ARAZİ
EĞİMİNE BAĞLI OLARAK BODRUM KAT YAPILABİLİR. ANCAK BODRUM KAT TAVANI ÜST KOTU TABİİ ZEMİN ORTALAMASINDAN + 0.50 M’DEN YÜKSEK OLAMAZ. BODRUM KAT ELDE ETMEK ÜZERE MEVCUT ARAZİ KOTUNUN ALTINDA KAZI YAPILAMAZ. BODRUM KATLARI İSKAN EDİLEMEZ, TİCARİ DEPOLAMA, SERVİS AMAÇLI KULLANIMLAR İÇİN AYRILIR. BODRUM ALANI EK YAPI (MÜŞTEMİLAT) YA DA YOL ALTINA YAPILAMAZ.
- EK YAPILAR (MÜŞTEMİLAT) : PARSEL İÇİNDE ESKİ KULLANIMDA
BULUNAN MÜŞTEMİLAT YERİNE SERVİS AMAÇLI MÜŞTEMİLAT YAPILABİLİR. ANCAK ;
- EK YAPI YÜKSEKLİĞİ EN ÇOK 3,50 M. OLACAKTIR,
- EK YAPI DERİNLİĞİ EN ÇOK 3.00 METRE OLACAKTIR,
- EK YAPILAR İSKAN, TİCARET, DEPOLAMA VB BAĞIMSIZ BÖLÜM NİTELİKLİ OLARAK KULLANILAMAZ.
- ÇIKMALAR: YÖRESEL MİMARİ CEPHE TİPOLOJİSİNDE ÇIKMA VE
CUMBALARIN YAYGIN KULLANIMI ÜSTÜ ÜÇGEN ALINLIKLI, KİREMİT ÇATI ÖRTÜLÜ VE AHŞAP KONSTRÜKSİYONLUDUR. BU TİPOLOJİNİN KORUNUP GELİŞTİRİLMESİ GEREKLİDİR. ANCAK, GELENEKSELİN KOPYASI DA YAPILMAMALIDIR.
ÇIKMALAR ZEMİN KATIN ÜSTÜNDE BAŞLAR. ZEMİN KATA ÇIKMA YAPILMAZ. ÇIKMA DERİNLİĞİ MİN. 0.50 M., EN ÇOK 1.20 M. OLACAKTIR. YOL ÜZERİNDE KARŞILIKLI GELEN ÇIKMA VE CUMBALAR ARASI EN AZ 3.50 M. OLACAKTIR. TÜM ÇIKMALAR VE CUMBALAR YAPI ALANINA KATILIRLAR. KONSOL ÇIKMALAR AÇIK ÇIKMA NİTLİĞİNDE OLACAKTIR. YOL ÜZERİNDEKİ CEPHELERDE BULUNACAK ÇIKMALAR BULUNDUKLARI KATTA CEPHE YÜZEYİNİN ÜÇTE İKİSİNİ AŞAMAZ. ANCAK, TESTERE ÇIKMA YAPILMASI HALİNDE TÜM CEPHE YÜZEYİ KADAR ÇIKMA YAPILABİLİR. ÇIKMALAR KOMŞU PARSELE 1.00 METREDEN FAZLA YAKLAŞAMAZ. KAPALI ÇIKMALAR EMSALE DAHİLDİR.
- CUMBALAR: YOL ÜZERİNDEKİ CEPHELERDE YAPILABİLİRLER VE BULUNDUKLARI CEPHE YÜZEYİNİN ÜÇTE BİRİNİ AŞAMAZLAR. YOL ÜZERİNDEKİ CEPHELERDE ARSA SINIRINI AŞAN ÇIKMA VE CUMBALAR YOL ZEMİNİNDEN EN AZ 3M. TEMİZ YÜKSEKLİKTE OLACAKTIR.
- BALKONLAR: AÇIK ÇIKMA BALKON BİÇİMİNDE YÖRESEL KARAKTERE UYGUN OLARAK YAPILABİLİR. ZEMİN KATTA BALKON YER ALMAZ. BALKON DERİNLİĞİ 0.70 M. İLE EN ÇOK 1.10 M. OLACAKTIR. BALKON KORKULUKLARI METAL TAKVİYELİ AHŞAP KORKULUK VE PARAPET KULLANIMI İLE GELENEKSEL ÖRNEKLERİ ANDIRIR BİÇİMİNDE YAPILACAKTIR.
TUĞLA, BRİKET VE BETON BENZERİ SAĞIR YÜZEYLİ DUVARLI KORKULUK YAPILMAYACAKTIR.
KORUMA PLANINDA 6 METREDEN DAR YAYA YOLLARI ÜZERİNDE ÖN BAHÇESİZ YOLA SIFIR OLAN DÜZENDE YÖRENİN MİMARİ ÖZELLİKLERİNİ KORUYACAK ŞEKİLDE YOLUN KULLANIMI MİMARİ ÖZELLİKLER GÖZÖNÜNE ALINARAK KORUMA KURULU KARARI İLE YOLA KONSOL ÇIKMA YAPILABİLİR.
- PENCERELER: PENCERE DOĞRAMALARINDA AHŞAP MALZEME VE/VEYA AHŞAP ETKİSİ VEREN BAŞKA MALZEME KULLANILABİLİR. NORMAL KAT PENCERELERİNDE ÇEVRE İLE UYUMLU PENCERE BOYUTLARI KULLANILACAKTIR. DOĞRAMALARA AÇIK RENKLİ (PİNOTEX VE BEZİRYAĞI VB) KORUYUCU SÜRÜLECEKTİR. GENİŞLİĞİN YÜKSEKLİĞE ORANI 1/1.6 –1/2 ARASINDA OLACAKTIR. CEPHE TASARIMLARINDA YÖRESEL MİMARİ ELEMANLAR OLARAK SÖVE, PERVAZ VE PENCERE ÜSTÜ KORNİŞLERİ KULLANILACAKTIR. PENCERE DÜZENLENMESİNDE YÖRESEL KÜÇÜK CAMLI BÖLÜNMELİ ÇERÇEVE OLUŞTURULACAK VE KEPENK VEYA PANCUR KULLANILACAKTIR. ALT VE ÜST PENCERELERİ AYNI DÜŞEY DOĞRULTUDA DÜZENLENECEKTİR. ZEMİN KAT PENCERELERİ VE GİRİŞ KAPILARININ CAMLI BÖLMELERİNDE DÖVME DEMİRCİLİK İŞİ (FERFORJE KORKULUK, ŞEBEKE) YAPILABİLİR. BU ÖGELERDE SİYAH KORUYUCULAR (BOYA VB) KULLANILABİLİR.
- KAPILAR: KAPILARDA AHŞAP MALZEME KULLANILACAKTIR. TEK VEYA ÇİFT KANATLI SOKAK KAPILARININ BOYUTLARI YÖRESEL KAPI BOYUTLARI İLE AYNI OLACAKTIR. GİRİŞ KAPILARI ZORUNLULUK OLMADIKÇA İKİ KANATLIDIR. ÇİFT KANATLI KAPI TOPLAM GENİŞLİĞİ EN AZ 1.30 VE EN ÇOK 1.60 M. OLACAKTIR. KAPILARIN FORMLARI YÖRESEL TİPLERE UYGUN OLACAK ŞEKİLDE OLABİLİR.
GİRİŞ KAPISI DIŞINDAKİ KAPI, PENCERE DOĞRAMALARI, CUMBA, BALKON KORKULUKLARI VB İMALATINDA DOĞAL YA DA KOYULAŞTIRILMIŞ AHŞAP RENGİNDEN BAŞKA RENK KULLANILAMAZ.
- ÇATI VE SAÇAKLAR: ÇATILAR EN AZ % 25, EN FAZLA % 33 EĞİMLİ AHŞAP KIRMA VEYA EKSİK ÇATI OLACAKTIR. YÖRESEL KAŞ EVİ TİPOLOJİSİNE UYGUN ÇATILAR YAPILACAKTIR. ANTEN, GÜNEŞ ENERJİSİ DONATIMI GİBİ YABANCI ELEMANLAR CEPHEYE BAKAN ÇATI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLEMEZ.
ÇATI KAPLAMA MALZEMESİ OLARAK, YALNIZCA ALATURKA TİPİ KİREMİT KULLANILIR. ÇATILARDA İZOLASYON MALZEMESİ İLE İZOLASYON SAĞLANACAKTIR. SAÇAK GENİŞLİĞİ EN AZ 0.40 M. EN ÇOK 0.60 M. OLACAKTIR. SAÇAKLAR; BİÇİMİ, TEKNİĞİ, MİMARİNİN GEREKTİRDİĞİ ŞEKİLDE YÖRESEL KULLANIMDAN YARARLANILARAK DÜZENLENİR. SAÇAKSIZ ÇATI YAPMAKDURUMUNDA YÖRESEL ÇATI PARAPETİ TİPİ KULLANILACAKTIR.
- SAÇAK YAPILMAYACAK YAPILARDA SADE BİR PROFİLLİ SİLME
YAPILABİLİR.
- ÇATI EĞİMİNDEN YARARLANILARAK BAĞIMSIZ BÖLÜM ELDE EDİLEMEZ.
- BİTİŞİK BİNALARDA ÇATI SULARI, KOMŞU PARSELE AKITILAMAZ,
KOMŞU PARSELLE BİRLEŞİM SINIRLARINDAN EN AZ 0.50 M. YÜKSEK OLACAK ŞEKİLDE YANGIN PARAPET DUVARI YAPILIR. İKİ TARAFI OLUŞMUŞ BOŞ PARSELLERDE YAPI KOTU VERİLİRKEN YUKARIDAKİ ŞARTLAR DA GÖZ ÖNÜNE ALINARAK, YAN PARSELLERDEKİ YAPILARIN KOTU İLE UYUM SAĞLAYACAK ŞEKİLDE BELEDİYECE BUNA UYGUN DÜZENLEME YAPILABİLİR.
- İÇ MİMARİ TİPOLOJİSİ: HER BAĞIMSIZ KONUTTA EN AZ BİR ODA,
BİR YATAK ODASI, BİR MUTFAK VE BİR BANYO-TUVALET BULUNACAKTIR. İKİDEN FAZLA KONUT BULUNAN YAPILARDA, BİRLİKTE KULLANILAN İÇ MERDİVENLER AHŞAP OLAMAZ.
- YAPILARA RUHSAT VERİLMESİ : TAM OLARAK BİTMEMİŞ, ÇATISI KAPATILMAMIŞ, DIŞ SIVA, BOYA VE BADANALARI İLE CEPHE GÖRÜNÜMLERİ, ÖN BAHÇE DÜZENLEMELERİ TAMAMLANMAMIŞ YAPILARA OTURMA İZNİ VERİLEMEZ.
K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun İskan İzni verilmesine İLİŞKİN 19.04.1996 GÜN VE 419 SAYILI İLKE KARARI UYARINCA İSKAN İZNİ İŞLEMLERİ YAPILACAKTIR.
BU ilke kararı uyarınca,
· Belediyesince hazırlanan teknik rapor,
· Uygulama sonrası çekilen fotoğraflar,
VERİLECEKTİR.
Koruma Kurulu tarafından onaylanan proje ile uygulama farklı İSE, Bunlar için inceleme yapıldıktan sonra projeye uygun hale getirilmesi için gerekli işlemler yapılACAKTIR.
KENTSEL TASARIM ALANLARI (KTA)
BU ALANLAR UYGULAMA BÜTÜNLÜĞÜ SAĞLANMASI AÇISINDAN BELİRLENMİŞ KENTSEL TASARIM ALANLARIDIR. KORUMA İMAR PLANI KARARLARI DOĞRULTUSUNDA BÜTÜNCÜL OLARAK TASARLANACAKLARDIR.
KENTSEL TASARIM ALANLARINA İLİşkİn 1/500, KISMİ OLARAK DA UYGULAMAYA YÖNELİK 1/200, 1/50....1/1 ölçeklİ “Kentsel TasarIM”, VE “Peyzaj” projelerİ hazIrlanIp, Kaş Beledİyesİ görüşü alIndIktan sonra ANTALYA Kültür ve Tabİat VarlIklarInI Koruma Kurulu tarafIndan onaylanmadan uygulama yapIlamaz.
· KENTSEL TASARIM ALANI I - YAT LİMANI VE ÇEVRESİ DÜZENLEMESİ
YAT LİMANI BÜTÜNÜYLE ELE ALINIP, YAT KAPASİTESİ, BALIKÇI TEKNELERİ KAPASİTESİ, ULAŞIM VE SERVİS GEREKSİNİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLEREK, KENTLİNİN DENİZE ULAŞIMI ENGELLENMEYECEK ŞEKİLDE DÜZENLENECEKTİR. BU KESİM İÇİN 1/500, 1/200...1/1 ölçeklİ KENTSEL TASARIM projelerİ yapIlACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 2 - CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI ÇEVRE DÜZENLEMESİ
CUMHURİYET (ATATÜRK HEYKELİ) MEYDANI; YAT LİMANI VE UZUNÇARŞI CADDESİ İLE BİRLİKTE ele alInarak 1/500, 1/200...1/1 ölçeklİ KENTSEL TASARIMprojelerİ yapIlACAKTIR. Geleneksel doku İle uyumlu, MEYDANIN SİMGESEL ÖNEMİNİ VURGULAYACAK kentsel tasarIm, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanarak uygulama yapIlacaktIr.
UZUNÇARŞI CADDESİ ÜZERİNDEKİ yapIlarda, geleneksel Kaş Mİmarİsİ özellİklerİne uyumlu cephe ve vİtrİn düzenlemelerİ yapIlacaktIr.
· KENTSEL TASARIM ALANI 3 - LİKYA LAHİTİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ
UZUNÇARŞI’NIN AÇILDIĞI ANTİK LİKYA LAHİTİ ÇEVRESİ ELE alInarak düzenLENECEKTİR.
I. NO’LU KENTSEL TASARIM ALANI İLE İLİŞKİLERİ KURULARAK, 1/500, 1/200...1/1 ölçeklİ LAHİT KENTSEL TASARIMprojelerİ yapIlmalIdIr. kentsel tasarIm, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanarak uygulama yapIlacaktIr.
UZUNÇARŞI ÜZERİNDEKİ yapIlarda günümüzde yer alan KISMEN geleneksel el sanatlarI üretİm ve satIş ünİtelerİnİn özgün İşlevlerİnİn korunmasIna ve gelİştİrİlmesİne özen gösterİlmelİdİr.
· KENTSEL TASARIM ALANI 4 - ORTA SOKAK VE YAKIN ÇEVRE DÜZENLEMESİ
ORTA SOKAK DÜZENLEMESİ BU KESİMDE YER ALAN OSMANLI SARNICI İLE LİKYA KAYA MEZARINI KORUMAYI VE SERGİLEMEYİ HEDEFLEYECEKTİR.
BU MEYDAN AYNI ZAMANDA GELENEKSEL EL SANATLARI SERGİLERİNİN YAPILMASINA YÖNELİK OLARAK DÜZENLENECEKTİR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 5 - MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ
bU ALAN YAKIN ÇEVRESİNDE BELEDİYENİN YAPTIĞI DÜZENLEMELER (ÇAY BAHÇELERİ, DİNLENME ALANLARI) YAT LİMANI İLE YAYA/SERVİS İLİŞKİLERİNİN KURULMASINA YÖNELİK OLARAK YENİDEN ELE ALINACAKTIR. CAMİ’NİN ANITSALLIĞINI VURGULAYACAK, DENİZDEN KAŞ’IN ALGILANMASINI GÜÇLENDİRECEK BİR KENTSEL TASARIM YAPILACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 6 - ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) ÇEVRE DÜZENLEMESİ
ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) çevresİnde; TANITIM, SERGİLEME, SERVİS VE OTOPARK SORUNLARINI çözmeyİ amaçlayan bİr çevre düzenlemesİ YAPILACAK, kentsel TASARIM projelerİ HAZIRLANACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 7 - I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS) KORUMA AMAÇLI ÇEVRE DÜZENLEMESİ
I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI‘ NI (ANTIPHELLOS) turİstİk VE kültürel amaçlI zİyaret eden sayIsI (yaya,otobüs, özel araç, taksİ İle), bunun aylara dağIlImI, yoğun zamanlar gözönüne alInarak ve yakIn çevrenİn potansİyelİ de değerlendİrİlerek çözümler üretİlECEKTİR. BU PROJE ÇERÇEVESİNDE;
· ARKEOLOJİK ALAN ÇEVRESİNİN KORUMA ALTINA ALINMASI,
· GİRİŞ KAPILARI DÜZENLENMESİ,
· KISA/UZUN TUR GÜZERGAHI VE DİNLENME NOKTALARI DÜZENLEMESİ,
· ANITSAL YAPILARIN (TİYATRO, AGORA VB) ÇEVRE DÜZENLEMESİ
YAPILACAKTIR.
Bu kesİmdeki ARKEOLOJİK anItsal eserler VE KALINTILAR, KAZI POLİTİKASI DİKKATE ALINARAK DEĞERLENDİRİLECEK VE kentsel tasarIm, ALTYAPI, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanaCAKTIR. Var olan tüm YAPI KALINTILARI VE ağaçlarIn rölevelerİ çIkarIlarak KENTSEL TASARIM VE peyzaj projelerİnde değerlendİrİlECEKTİR.
Projelendİrme ve uygulama esnasInda çevredekİ anItsal yapIlara herhangİ bİr zarar verİlmemesİ esastIr. UYGULAMA MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ DENETİMİNDE YAPILACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 8 – AÇIK HAVA MÜZESİ / PARK ÇEVRE DÜZENLEMESİ
BU ALANDA AÇIK HAVA MÜZESİ OLUŞTURULMASINA İLİŞKİN KARARLAR DOĞRULTUSUNDA bİr kentsel tasarIm, ALTYAPI, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanarak uygulama yapIlACAKTIR. Var olan tüm ağaçlarIn rölevelerİ çIkarIlarak peyzaj projelerİnde değerlendİrİlECEKTİR.
BU KESİMİN TASARLANMASINDA, ATATÜRK MEYDANI VE MERKEZ SÜLEYMAN CAMİİ KENTSEL TASARIM PROJELERİ İLE BAĞLANTILAR KURULACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 9 - YENİ CAMİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ
BU KESİMİN DENİZ İLE GÜNEYDEN BAĞLANTISI KURULACAK VE ÇEVREDEKİ ARKEOLOJİK SİT ALANININ ÖNEMİNİ VURGULAYACAK BİR DÜZENLEME YAPILACAKTIR. ESKİ PLANLARDA "AGORA" OLARAK GÖRÜLEN KESİMLER DE MÜZE DENETİMLİ TEMEL KAZISI YAPILACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 10 - KAYA MEZARLARI ÇEVRE DÜZENLEMESİ
ANITSAL KAYA MEZARLARININ BULUNDUĞU KESİMDE YÜRÜYÜŞ YOLU, BAKI / SEYİR TERASLARI VE DİNLENME NOKTALARI DÜZENLEMESİ YAPILACAKTIR.
· KENTSEL ALTYAPI
YAPILACAK TÜM KENTSEL TASARIM PROJELERİNDE KENTSEL SİT ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNDE ELEKTRİK, TELEFON, TEMİZSU VE ATIKSU ŞEBEKESİ YER ALTINA ALINACAKTIR. TEMİZSU VE ATIKSU TESİSATI TEKNİĞİNE UYGUN PROJE İLE KİRLİLİK VE RUTUBET YARATMAYACAK ŞEKİLDE KAŞ BELEDİYESİ TARAFINDAN DÜZENLENİR VE DENETLENİR. LİMANA HİÇBİRE SURETTE ATIKSU VE KATI ATIK VERİLEMEZ.
ALTYAPI UYGULAMALARI ANTALYA K.T.V. KORUMA KURULU KARARI VE MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ DENETİMİNDE YAPILACAKTIR.
[1] Yurt Ansiklopedisi, 1982, Anadolu yay., Cilt 2, Antalya Maddesi, S. 757.
[2] UYDAŞ, N., YÖNTER, Ö., GÜNDÜZ, S., UYDAŞ, S., YILMAZ, A., TAŞIRAN, M. V., “Kaş (Antalya) Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu”, 1997, (Yayınlanmamış Rapor), Ankara, s. 1-2.
[3] UYDAŞ, N., vd., y.a.g.e., 1997, s. 1-2.
[4] a.g.e., 1997, s. 3.
[5] Yurt Ansiklopedisi, 1982, Anadolu Yay., Cilt 2, Antalya Maddesi, S. 760.
[6] PEKMAN, A. (Çev.), “Strabon: Coğrafya (Geografika)”, Kitap XII. , İst., 1969.
[7] UYDAŞ, N., vd., y.a.g.e., 1997.
[8] a.g.e., 1997, s. 6-9.
[9] a.g.e., 1997, s. 9-12.
[10] G.E.E.A.Y.K.’ nun 10.03.1979 Tarih ve A - 1039 Sayılı Kararı.
[11] Yurt Ansiklopedisi, Cilt 2, 1982, İstanbul, s.862.
[12] y.a.g.e., 1982, s.862.
[13] AKURGAL, E., 1995, Anadolu Uygarlıkları, Net yay., S. 417- 418.
[14] AKURGAL, E., 1995, “Anadolu Uygarlıkları – Antiphellos (Kaş) Maddesi ”, NET Turistik yay. A.Ş., 5. Baskı, S. 417-418.
[15] Görsel dokümanlar için www. Truvabeach.com sitesinden yararlanılmıştır.
[16] Akurgal, E., 1995, yage. S. 418.
[17] Kaş Kaymakamlığına Likya Diving, Natilius Diving, Sirena Diving Center, Apollo Dalış Okulu’nun 26.09.2000 tarihli başvuruları.
[18] Kaş Belediye Başkanlığı’nın, Kültür Bakanlığı, Anıtlar ve Müzeler gn. Md.’lüğü’ne yazdığı 28.09.2000 Tarih ve fen ve İmar İşl. – 370 Sayılı Yazısı.
[19] Antalya Valiliği, İl Kültür Müdürlüğü, Antalya Müzesi Müdürlüğü’nün 01.12.2000 Tarih ve B.16.0.AMG.4.07.00.00/717-2628 sayılı yazısı.
[20] Kültür Bak. Anıtlar ve Müzeler Genel Md.lüğünün B.16.0.AMG.0.10.00.03.719.4 / 08.06.2001
[21] G.E.E. Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 10.03.1978 Tarih A - 1039 sayılı kararı.
[22] Kültür Bak. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başk., 290 no. lu ve 10.3.1978 tarihli toplantı, A - 1039 no. lu kararı, İstanbul.
[23] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 06.11.1989 gün ve 531 sayılı kararı.
[24] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 08.12.1997 Tarih ve 3555 Sayılı kararı.
[25] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 29.07.1996 Gün ve 3011 sayılı Kararı ile belirlenmiştir.
[26] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 24.02.2000 gün ve 4517 sayılı kararı.
[27] a.g.e., 1997, s. 32-33.
[28] Antalya K.T.V.K.K. 24.12.1993 gün ve 2074 sayılı kararı.
[29] Antalya KTVK Kurulu’nun 30.11.2000 / 4800 Sayılı Kararı.
[30] Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 tarih ve 19 no.lu toplantı, 06.11.1989 tarih ve 531 no. lu karar, Antalya.
[31] Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 Tarih ve 19 no.lu Toplantı, 06.11.1989 Tarih ve 531 no. lu Karar, Antalya.
[32] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’ nun 11.01.1990 gün ve 637 sayılı kararı.
[33] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 24.02.2000 Tarih ve 4517 Sayılı Kararı ile 37 Ada, 106 parseldeki proje uygun bulunmuştur.
[34] Mimar Nejat ÜREĞEN’ in 30.10.2000 tarihli Kaş Belediye Başkanlığı’na başvurusu.
[35] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 22.02.2001 Tarih ve 4902 Sayılı Kararı.
[36] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 16.10.2001 Tarih ve 5185 Sayılı Kararı.
[37] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’ nün 24.12.2001 Tarih ve 5218 sayılı kararı.
[38] K.T.V.Koruma Gen. Md.’ nün 29.01.2002 Gün ve 732 / Genel - 916 Sayılı Yazısı.
[39] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 23.12.1999 Tarih ve 4464 Sayılı Kararı ile özel mülkiyetteki 38 Ada, 3 Parselde bulunan tescilli yapının basit onarım izni verilmiştir.
[40] Ant. K.T.V.K.K. Müd.’ nün 13.12.2001 tarih ve 2373 sayılı yazısı (AKTVK / 07.07.708 - 2373 sayılı)
[41] A.K.T.V.K.K. Müd.’ nün 13.12.2001 tarih ve AKTVK / 07.07.708 sayılı yazısı.
[42]Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 14.12.2001 tarih ve imar işleri sayısız yazısı.
[43] Ant. K.T.V.K.Kurulu’ nun 24.12.2001 tarih ve 5280 sayılı kararı.
[44] K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun 19.04.1996 gün ve 419 sayılı ilke kararı uyarınca İskan İzni işlemleri yapılmaktadır.
[45] Örneğin ; 119 Ada 6 Parseldeki yapının iskan izni: 30.11.1995 gün ve 2785 sayılı karar ile onaylanan projenin cepheleri ile uygulama farklıdır. Bu yapı için mahallinde inceleme yapılmasına karar verilmiştir.
[46] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu tarafından alınan 23.12.1999 Tarih ve 4463 Sayılı Kararda; Bir kısmı I. Derece Arkeolojik Sit, bir kısmı da Kentsel Sit Alanı’ nda kalan 119 Ada, 8 - 10 Parseldeki düzenlemeye ilişkin daha önce alınan, 22.04.1999 gün ve 4206 sayılı kararda uygun bulunan projesine aykırı yapılan kısımların Belediyesince kaldırılarak onaylı projesine uygun hale getirilmesine kararı verilmiştir.
[47] Antalya K.T.V.K. K. Müd.‘ nün 06.12.1999 tarih ve AKTVK / 07.07.-2354 sayılı yazısı.
[48] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’nün / 07.07.615 - 08.02.2001 tarih ve 0289 sayılı yazısı.
[49] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 16.06.2000 Tarih ve 4655 Sayılı Kararı.
[50] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’ nün 10.12.2001 gün AKTVKK.07.07.205 - 2327 sayılı yazısı.
[51] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 06.11.1989 gün ve 531 sayılı kararı ile Taşınmaz Kültür Varlığı olarak Tescil edilmiştir. .
[52] Antalya KTVK Kurulu’nun 29.07.1996 Tarih ve 3011 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.
[53] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 14.06.2001 Tarih, 5023 Sayılı Kararı.
[54] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 09.07.2001 Tarih ve 5104 Sayılı Kararı:
[55] T.K.T.V. Yüksek Kurulu’ nun 24.02.1984 gün ve 153 Sayılı Kararı.
[56] T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nun 24.01.1985 Tarih ve 602 Sayılı Kararı:
[57] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 29.07.1996 Tarih ve 3011 Sayılı Kararı.
[58] Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 26.03.2001 tarih ve İmar İşleri 158 sayılı yazısı.
[59] Antalya K.T.V.K.K.’ nun 29.11.2001 gün ve 5231 sayılı kararı.
[60] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun, AKTVK / 07.07.670 - 1718 Sayı 06.09.2000 Tarihli yazısı.
[61] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu Müdürlüğü’ nün 18.07.2001 gün ve A.K.T.V.K.K.07.07.2 - 1384 sayılı yazısı.
[62] Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 29.08.2001 tarih ve imar işleri / 416 sayılı yazısı.
[63] T.K.T.V. Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 Tarih ve 658 Sayılı İlke Kararı.
[64] Yüksek Kurul’ un 05.11.1999 Tarih ve 658 Sayılı İlke Kararı uyarınca izin verilmemiştir. Antalya K.T.V.K. Kurulu Md. nün 01.03.2000 tarih ve 0366 sayılı yazısı.
[65] Antalya K.T.V.K. Kurulu’nun 23.12.1999 Gün ve 4465 Sayılı Kararı.
[66] G.E.E.A. Yüksek Kurulu’ nun 06.06.1980 gün ve A-2246 sayılı kararı ile belirlenmiştir.
[67] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 09.07.2001 gün ve 5103 sayılı kararı.
[68] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 25.01.2000 Tarih ve 4487 Sayılı Kararı.
[69] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 30.11.2000 Gün ve 4799 Sayılı Kararı.
[70] Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 28.08.2001 tarih ve imar işleri / 419 sayılı yazısı:
[71] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’ nün 27.09.2001 gün ve A.K.T.V.K.K.07.07.699 - 1836 sayılı yazısı.
[72] Ant. K.T.V.Koruma Kurulu Md. 11.08.2000 Tarih ve 1556 sayılı yazı.
[73] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 11.01.1990 Tarih ve 637 sayılı kararı.
[74] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 26.11.1999 Tarih ve 4445 Sayılı Kararı.
[75] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 16.10.2001 gün ve 5186 sayılı kararı.
[76] Buna örnek; Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 13.04.2000 Gün ve 4550 Sayılı Kararı verilebilir.
[77] Antalya K.T.V.K. Koruma Kurulu’ nun 26.11.1999 gün ve 4445 Sayılı Kararı.
[78] Kültür Bak. Anıtlar ve Müzeler Gn. Md.’ nün 22.06.2000 gün ve 6660 sayılı olurları ile izin verilmiş olup, bu çalışmalar 24.10.2000 günü başlamış ve 01.11.2000 günü bitirilmiştir.
[79] Arkeolog İ. Akan ATİLA’ nın Müze Müdürlüğü’ ne yazdığı, İl Kültür Müdürlüğü’ nün 30.06.2000 gün ve 3466 sayılı yazısı ile ilgili raporu.
[80] Arkeolog İ. Akan ATİLA’ nın Müze Müdürlüğü’ ne yazdığı, İl Kültür Müdürlüğü’ nün 30.06.2000 gün ve 3466 sayılı yazısı ile ilgili raporu.
[81] Antalya İli, Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 05.03.2002 tarih ve İmar İşleri - 83 sayılı yazısı.
[82] Kültür Bak. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başk., 290 no. lu ve 10.3.1978 tarihli toplantı, A - 1039 no. lu kararı, İstanbul.
Bunlara ilave olarak, Uzunçarşı Caddesi kuzeyinde yer alan Süleyman Yokuşu ve Zümrüt Sokak ile, güneyinde yer alan Orta Sokak ve İskele Geçidi üzerindeki yapılar da aynı karakteri yansıtan yapılardır.
Bu sokaklar günümüzde (2002) hemen tamamen turizme yönelik hediyelik eşya satışı, kuyumcu, giyim-kuşam ve yeme-içme (gastronomi) ünitelerine dönüşmüştür. Bunun dışında, Orta Okul Sokak da geleneksel nitelikli üretim ve satış üniteleri vardır.
Plan Tipolojisi : Kaş evleri, 19. yüzyılın ikinci yarısından günümüze ulaşan, müslüm ve gayr-i müslümlerin birlikte yaşadıkları ve oluşturdukları mütevazi konutlardır. Basit planlı, genelde zemin katları dükkan ya da depo üst katları konut kullanımlıdır. Tuvalet, banyo, mutfak gibi servis hacimleri yapının dışında ek olarak tertiplenir. Tuvaletlerin bahçe içinde oluşturulmasına karşın banyo ve mutfak içeride yer almaktadır. Zaman içinde tuvaletlerin de yapı içine alındığı görülmektedir.
Yapı Malzemesi : Temel yapı malzemesi moloz taş olan yapılarda döşeme, tavan, merdiven, çatı, balkon doğrama, dolap gibi diğer mimari ögelerin malzemesi ahşaptır. Genelde bitişik düzenin tercih edildiği sit alanında ayrık düzen örneklerde vardır.
II.4.2. Cephe Elemanları
Yapılarda ortak özellik ve sit alanına karakter kazandıran temel mimari ögeler; çatılardaki üçgen alınlıklar (Arşitrav), konsol çıkmalar (balkon) ve bacalardır. Üçgen çatı alınlıkları bitişik düzende yaygın olarak kullanılır. Ayrık nizam yapılarda çatı kullanımı beşik çatı tipidir. Bitişik nizamda kırma çatı kullanımı yaygın ve esastır. Çatı teşkilinde bir başka özellik de, ilk örneklerde saçak kullanımının olmayışı, saçak yerine parapet kullanılmasıdır. Bunun bir nedeni de, yağmur sularının çatıda toplanarak, sarnıçlara gönderilmesi içindir. Bunun örnekleri Cumhuriyet Meydanı’ na bakan sıra yapılarda görülür. Daha sonraki örneklerde saçak kullanımı devreye girmiştir.
Saçak kullanımının Rumlardan sonra iç bölgelerden gelenlerce oluşturulduğu söylenebilir, zira aynı mimari tarzın kerpiçle yapılmış örnekleri halen Gömbe, Elmalı gibi iç kesimlerde görülmektedir.
Kaş sivil mimarlık örneklerinin bir başka yaygın ögesi de konsol çıkmalardır. Üstü açık ya da çatılı olan çıkmalar, seyir balkonu nitelikli olup 0.80, 1.00 m. cepheden çıkma şeklindedir. Genelde ön ve arka cephede simetri unsuru olarak yer alır, birinci kat seviyesinde, ahşap iki konsol üzerinde ahşap dikmelerle inşaa edilir. Dikmeler ve ahşap parapet üzerinde bazı örneklerde asma ve üzüm motifleri vardır. İç hacimde genelde sofaya açılan balkonlara iki kanatlı ahşap kapı açılır. Özellikle çatılı balkonlar, üçgen alınlıklı ve güneş perdesi kafes ile sit karakterini oluşturur.
Kaş evlerinin karakteristiklerinden diğer biri olan bacalar, büyük ocak bacalardır. Baca yapımı duvar cephelerinin dış yüzeylerinden 20 - 25 cm. taşırılarak oluşturulur. Altta ocak hizasında geniş başlayan baca üstte daralarak yükselir ve üçgen bir örtü (külah) ile biter, aynı öge iç kesimlerde düz örtü ile biter.
Kaş kentsel sit alanındaki tescilli ya da tescilsiz yapıların tek olarak önemli bir mimarlık örneği olarak tanımlanması zordur, hatta olası da değildir. Ancak Uzunçarşı Caddesi cephelerinde ve Cumhuriyet Meydanı cephelerinde olduğu gibi bir bütün olarak (sokak silüeti) değerlendiğinde, uyum ve tamamlayıcılık açısından özgün kompozisyonlar oluşturduğu açıktır. Ayrıca aynı dönemin yöresel yapılarının oluşturduğu bir mozaik - kompozisyon oluşu da silüette değerli bulunmaktadır [9] (Bkz. Pafta A-7 : Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası).
II.5. Kentin Mekansal Oluşumu ve Yapısı
Kaş bugünkü yerinde küçük bir liman - yükleme iskelesi olarak varlığını MÖ VI. yy. dan beri sürdürmüştür.
Erken dönemde Tiyatro ve Nekropolu ile (Antiphellos - Likya dönemi) önemli bir kenttir. Bugün kentin arkeolojik ve turistik değerlerinin en önemli bölümü bu dönem kalıntılarıdır.
Anadolu’ da Bizans (Doğu Roma) dönemine kadar sözü edilen ve Habessos olarak anılan kent giderek önemini kaybetmiş, Selçuklu, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemleride önemsiz bir yerleşme olarak devam etmiştir.
Bu dönemde bazı orman ürünlerinin depolanması ve deniz yolu ile ihracatı için kullanılan küçük bir iskele konumundadır.
1923’ te Meis adasının Yunanistan’ a bağlanması ve Anadolu’ ya kara yolu bağlantısının da çok yetersiz oluşu, yerleşmenin bir bakıma tecrit edilmesine neden olmuştur.
1960 yılında Kaş’ ta 1460 kişi yaşamaktadır ki, bu büyükçe bir köy nüfusudur. İlk imar planı da İller Bankası’ nca bu yılda yapılmıştır.
Kaş bu dönemde coğrafi yapının belirlediği doğal limanı çevreleyen yamaç üzerinde yerleşmiştir, şehirler arası yol yerleşme dışından geçmektedir ve kentin mekansal oluşumunda önemli bir girdi oluşturmaktadır, liman önemini kaybetmiştir ve sadece yerli balıkçı teknelerinin barınağıdır.
1960 - 70 dönemi bütün ülkede ve Kaş yöresinde de turizm sektörünün geliştiği dönemdir. Doğal güzelliği ve kültürel değerleri ile dikkat çeken Kaş turizmcilerin ve yatırımcıların ilgi alanı olmuştur.
Topoğrafyanın yeni yerleşme alanına merkezde olanak vermemesi, kat yükseltilmesi ve yeni alanların açılması talepleri, Çukurbağ yarımadasının iskana açılmasına ve daha sonraki dönemde 1980’ li yıllar doğuda Çerçiler mahallesinin oluşumuna neden olmuştur. Bu oluşum kent merkezinin daha yoğun bir iş hacmine ve trafik artışına sahip olmasına sebep olmuştur.
Şehirler arası (güney Antalya sahil yolu) yolun yenilenmesi ile artan turizm, kent merkezindeki konutların süratle ticaret ve pansiyon kullanımına dönüşmesine neden olurken, güney - doğuda otel ve pansiyonların, yeni idari yapıların kısa sürede yapılanmasını getirmiştir (Bkz. Pafta A-3 : Arazi Kullanım Paftası). Günümüzde (2002) tarihi doku hemen her yönde çok katlı ve yoğun yapılaşmalarla sarılmıştır.
Yerleşik nüfusun önemli bir artış göstermemesine karşılık, yaz nüfusu ortalama 4 ila 5 oranında artmıştır. Bu gelişme doğal olarak Sit Alanlarını değişime zorlamaktadır. Ancak G.E.E. Anıtsal Yüksek Kurulu kararı ile Sit Alanının belirlenmesi ve koruma kararlarının alınmış olması, yerleşmenin çevresinde olmasa da Sit Alanındaki doku, strüktür ve bir dereceye kadar kültürel yapısının korunmasını sağlamıştır [10].
Bugünkü Kaş yerleşmesi liman ve çevresinde oluşan kent merkezi ile doğu ve batı istikametinde gelişme gösterir durumdadır. Çukurbağ Yarımadası dahil doğal, arkeolojik ve kentsel sit değerlerinin yoğun olarak yer aldığı bu kesimde yeni gelişmelerin ve arazi kullanımının çok dikkatli yapılması gerekir.
II.5.1. Ulaşım
1980 öncesine kadar ulaşımın çok zor olması (Fethiye - Antalya yolu) Kaş’ ın gelişmesini engellemiştir. Bu dönemde Kaş liman merkezli ve yaya mesafesi içinde bir yarım çember formludur.
Kent içinden geçmemesine karşın 1980’ li yıllarda yenilenen Güney Antalya sahil yolu kentin dış bağlantısını arttırarak, kentin doğu ve batı istikametinde yeni yapılaşmaların oluşumunu hazırlamış ve kent içi ulaşımı da merkezi daha çok kullanılır duruma gelmiştir. Bugünkü durumu ile liman merkezli çember formu kalmamış lineer bir forma dönüşmüştür. Bu durum merkezde yer alan sit alanı için zorlayıcı olmaktadır. Günümüzde (2002) liman ve çevresinde hemen her sokak taşıt ve yayalarca ağırlıklı olarak ortaklaşa kullanılmaktadır. Bu kent kesiminde, trafik düzeni açısından bir karmaşa hakimdir. Özellikle, Cumhuriyet Meydanı ve Süleyman Çavuş Camii çevresi otopark olarak kullanılmakta ve yayalar ile taşıtlar içiçe dolaşmaktadır (Bkz. Pafta A-2 : Mevcut Ulaşım / Otopark Sistemi Paftası).
II.5.2. Turistik ve Kültürel Değerler
Antiphellos, Kaş’ ın 1 km. batısında, Likyalılar’ dan kalma bir kıyı kenti kalıntısıdır. Phellos’ un karşısında bulunduğu için bu adı almıştır [11].
Kenti üçgen biçiminde ve 7 m yüksekliğindeki surlar kuşatmaktadır. Surlar kayalar üzerinde yükselmektedir ve kuleler yıkılmıştır, kapılar da yıkıktır; surlar kısmen ayaktadır.
Tiyatro 26 basamaklı olup denize bakmaktadır. Agora kalenin güney yamacında yer almıştır, Bazilika kalenin yanındadır. Bazilikanın doğusunda silo olarak kullanılmış kubbeli yeraltı odalarının kalıntıları görülmektedir.
Bunlardan başka, yazıtları Likya dilinde yazılmış, kesme taştan süslü mezar taşları kuzeydoğu yamaçlarında kayalara oyulmuş kaya mezarları; Tiyatro’nun kuzeyinde, 24 Musa Kızı Kabartması‘ nın süslediği 9.70 m. çapında lahit bulunmaktadır [12].
II.5.2.1. Antik Kent Kalıntıları (Antiphellos )
1. AÇIK HAVA TİYATROSU :
Antiphellos’ tan günümüze ulaşan Açık Hava Tiyatrosu, Helenistik döneme tarihlenmektedir (MÖ 1.yy) . 4000 kişilik seyirci kapasitesine sahip Tiyatro, 26 basamaklı olup denize bakan yamaca kuruludur. Tiyatro’nun kuzey-doğusunda AKDAM olarak adlandırılan Dor Tipinde MÖ IV. Yüzyıla ait ev tipi bir anıt mezar vardır. Yapı doğal kaya kesilerek yapılmıştır. 3,5 m. yüksekliktedir ve içerisinde elele tutuşarak dans eden 24 kadın figürü bulunmaktadır [13].
2. AGORA :
Agora, kalenin güney yamacında yer almıştır.
3. BAZİLİKA ve SURLAR :
Bazilika tiyatronun yanındadır, doğusunda silo olarak kullanılmış kubbeli yeraltı odalarının kalıntıları görülmektedir. Bir zamanlar Antiphellos’ u çevreleyen surlardan günümüze çok az bir bölümü ulaşabilmiştir. Surlar üçgen biçiminde, 7 m yüksekliğindedir, kuleler yıkılmıştır, kapılar da yıkıktır (Bkz. Plan 1 – Antiphellos Planı).
4. KAYA MEZARLARI ve LAHİTLER:
Antik kentten günümüze ulaşan eserlerin başında şehrin kuzeyinde kayalara oyulmuş mezarlar ile dört bir tarafa serpilmiş Likya lahitleri gelir.
Kent duvarlarının kıyıya yakın bölümünde güzel, Hellenistik Dönem duvar işçiliği sergilenir. Manzaraya egemen olan küçük tiyatro, Hellen tipindedir. Sahnesi ve tonozlu altyapıları yoktur. Çok iyi korunmuş bu yapıda, güzel kesme taş işçiliği gösteren duvarlar vardır ve bu kesme taş duvarların da Hellenistik Dönem’de yapılmış olmaları gerektir [14].
PLAN 1. ANTİPHELLOS PLANI (Lancronski)
Yakınında tanımlanmamış bir tapınağın da kalıntıları yer almaktadır. Modern kentin batısındaki tepenin yamacında, iyi korunmuş bir kaya mezarı vardır.
Mezar cephesi alınlıklı bir anta evi biçiminde olup, mimarlık açısından Hellen düzenine uymaktadır; bununla birlikte kuleyi andıran şekil ve
ŞEKİL 1. LYKIA LAHİTLERİ (Lancronski [15])
üzerinde duran kübik kütle ile bazı Akamenid etkilerinin varlığını ortaya koymaktadır.
İç kısmında 24 kadın figürünün yer aldığı bir friz vardır. Friz M.Ö. 4 yüzyılda yapılmış olabilir. Kentte, limanın kuzey-doğusunda, iyi korunmuş durumda, zarif ve ince ölçüler taşıyan tipik bir Lykia mezarı bulunmaktadır [16].
İki katlı bir kaide ve sivri kemerli bir lahitle, üzerinde aslan başları olan bir kapaktan oluşmaktadır. Kesinlikle M.Ö.4. yüzyıla tarihlenir. Antiphellos’daki sivri kemerli kaya mezarı da Lykia üslubundadır ve aynı şekilde M.Ö.4. yüzyılda yapılmıştır.
ŞEKİL 2 -3. LYKIA KAYA MEZARLARI (Lancronski)
FOTOĞRAF 1. KENT İÇİNDEKİ ANITSAL LİKYA MEZARI
II.5.2.2. Kaş Sualtı Potansiyeli :
Kaş, antik tarihinin yanı sıra, sualtı canlılığı ve sualtı yapısı bakımından da çeşitli kaynakların araştırmalarına göre, Dünyadaki dalış merkezleri sıralamalarında ilk 35’in içerisinde yer almaktadır.
Kaş ve çevresi bu özelliğiyle Avrupa ve Akdeniz’de, Kızıldeniz’den sonra en önemli dalış merkezi olabilecek konumdadır.
Türkiye’de ilk kez düzenlenen “Türkiye Serbest Dalış Şampiyonası” nın Kaş’da düzenlenmesi, 13-23 Eylül 2000 tarihlerinde de dünyada ilk kez heykeltraş Kemal TUFAN tarafından gerçekleştirilip açılışı yapılan “Sualtı Heykel Projesi” yapımının Kaş’ta gerçekleşmesi Kaş’ın su altı değerleri açısından önemini göstermektedir.
Gerek yurt dışından, gerekse yurt içinden gelen dalgıçlar için en önemli kısıtlardan biri ise, dalış alanlarının en güzellerinin dalışa kapalı olmasıdır.
Turist dalgıçlar, gittikleri bölgelerde en az 10-15 gün kalmakta ve kaldığı yerleşim biriminde önemli bir döviz bırakmaktadır.
Dalış okullarına göre, dalışa serbest olan alanlar, dalışa yasak olan alanlardan daha iyi korunmaktadır [17]. Çünkü dalış okullarının eğitmen ve rehberleri olmadan serbest dalış noktalarına dalınma imkanı yoktur ve her gün bir veya iki dalış okulu mutlaka bu noktalarda dalış yapmaktadır. Dalma klüpleri, Kaş yöresinde uzman görevlilerce önceden bir inceleme yapılarak, dalışa yasak bölge sınırlarının gözden geçirilmesini istemişlerdir.
Kaş Belediyesi de, bu yazıya bağlı olarak Kültür Bakanlığı’na bir yazı yazarak, tanıtım yapılması ve dalış alanlarının çok sınırlı olmaktan çıkarılıp, gerçekçi sınırlara kavuşturulmasını istemiştir [18].
Antalya Müzesi’nin yazısında [19]; dalışa yasak bölgelerin Kültür Bakanlığı’nın teklifi ile Bakanlar Kurulu’nca belirlendiği, sualtı çalışmaları için çalışmaların başlatılmış olduğu, dalış yapan uzmanların yetiştirilmesine başlandığı, dalış ekibinin konularında yeterli uzmanlığa ulaştıklarında Bakanlık izni ile yer tespitine başlayacakları belirtilmektedir.
Kaş yöresinde, Sualtı Kültür Varlıklarının bulunduğu alanların irdeleme çalışmaları halen devam etmektedir [20].
BÖLÜM III
KORUMA KURULU KARARLARI DEĞERLENDİRİLMESİ
III.1. KENTSEL SİT ALANLARI’NA İLİŞKİN KARARLAR
Kaş Kentsel Sit Alanı üç alt bölge olarak belirlenmiş olan,
a. Kentsel Sit Alanı,
b. Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme alanı,
c. Koruma Alanı,
bölgelerinden oluşmaktadır (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
III.1.1. Kentsel Sit Alanı
Kaş Kentsel Sit Alanı ilk olarak 1978 yılında belirlenmiştir [21]. G.E.E. Anıtlar Yüksek Kurulu bu kararı ile Kentsel Sit Alanı’ nda, 49 konut, 1 cami yapısını “Korunması Gerekli Eski Eser” olarak tescil etmiş ve Kentsel Sit sınırlarını belirlemiştir (Bkz. EK I. Antalya İli, Kaş İlçesi’ nde 1710 Sayılı Yasa Gereğince Tescil Edilen Korunması Gerekli Eski Anıtların Listesi [22]. EK II. Yüksek Kurul Kararı İle Tescil Edilen Tek Yapıların Ada - Parsel Numaraları ve Yapı Grubu).
Yine bu kararda; Koruma Planı yapılıncaya kadar geçerli olmak üzere “Antalya İli - Kaş İlçesi –Plan Koruma Kararları” üretilmiştir.
Kentsel Sit Alanı; Liman ve Cumhuriyet Meydanı’ nı doğu, kuzey ve batıdan çevreleyen alanın sınırları, batıda 46 adanın doğu ucundaki 14, 15, 16, 17, 18 parsellerin sınırları, kuzeyde 37 ada 15, 20, 27, 28, 30, 31, 32, 33, 34 parsel sınırları ile 28, 29, 33 adanın kuzeyinden geçerek 33 ada köşesinden güneye yönelir. 25 ada 2 ve 4 parsel sınırlarından geçerek 24 ada 6 ve 13 parseli dahil ederek sahille birleşir.
Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 1989 tarihinde aldığı karar ile Kaş Kentsel Sit Alanı sınırlarının aynen devamına karar verilmiştir [23] (Ek III). Koruma Planı çalışmaları Kaş Belediyesi tarafından başlatılmış ve yapılan çalışmalar Koruma Kurulu tarafından değerlendirilmiştir.
Alınan kararda [24];
a. Planlama sınırının Kaş Kentsel Sit Alanındaki, arkeolojik ve doğal sit alanlarını bütün olarak algılamadığı, bu alanların korunması ve geliştirilmesine ilişkin bir yaklaşım geliştirmediği,
b. Kurul’un daha önce belirlediği arkeolojik sit sınırının liman bitiminin yanlış işlendiği, etkileme ve geçiş alanında bazı sınır birleştirme eksiklerinin bulunduğu [25],
c. Planda önerilen ulaşım sisteminin, bu alandaki mevcut sistemin aktarımı olarak öngörüldüğü, kıyıdan geçirilen trafik yolu ile, deniz-kent ilişkisinin giderek daha da koparıldığı, bu nedenle Kentsel Sit Alanı’ndaki ulaşım sisteminin, ancak kent bütünü ile irdelenerek, kentin kuzey-doğusuna giden ulaşımın Kentsel Sit Alanı içerisinden geçirilmemesi,
d. Sit Alanı çevresinde yeterli araç depolamasının çözülmesi ve otopark yeri olarak kullanılan Kent Meydanı’nın gereğinde araç trafiği dışında kullanılmaması,
e. Kentsel Sit Alanı’nda Kaş ve çevresindeki turizm gelişmesinin araştırılarak, Kentin en önemli kentsel kimliği niteliğindeki bu alanın kentin donatım programı açısından etüd edilmesi,
f. Plan kararlarının değerlendirilebilmesi için, öncelikle mülkiyet durumunun çıkarılması, bu dokunun plana işlenmesi,
g. Plana tescilli yapılar dışındaki diğer yapıların da işlenerek etüd edilmesi,
h. Tescilli taşınmazlara ilişkin müdahale biçimlerinin belirlenmesi,
i. Tescilli Yapı listesinin yeniden düzenlenmesi,
İstenmiş ve ada ölçeğinde getirilen genel plan kararları ile Kentsel Sit Alanı Planlama yaklaşımının yeterli bulunmadığına, parsel ölçeğinde her parseldeki yapı ve ayrıntılara girilmesi gerektiği kararı verilmiştir.
Ancak bu plan çalışmalarının devamı Kurul’ a bu tarihten sonra getirilmemiştir [26].
Kaş kentsel alanı içindeki münferit sorunlar (yeni yapılaşma, onarım, plan onayı v.b.) halen, Kaş Belediyesi ve Antalya K.T.V. Koruma Kurulu kararları ile çözümlenmektedir [27].
III.1.2. Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı
Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı, 1993 yılında saptanmış ve haritalara işlenmiştir [28]. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
Bu kararda; daha önce belirlenen sit sınırlarının aynen devamı ve “Koruma - Etkileme Alanı” belirlenmesi kararı alınmıştır. Aynı kararla “Geçici Dönem Yapılanma Koşulları” belirlenmiştir.
Buna göre; Koruma-Etkileme Alanı kuzeyde 30, 31, 32, 33 adalar ile 34 adanın güney bölümleri, 37 ada güneyinde kalan 29, 31, 33, 35, 36 parseller (Kentsel sit alanı sınırı içinde kalan bölümleri dışında) 46 adanın Hastaneye kadar olan bölümü ile doğuda 24 adanın kentsel sit alanı dışında kalan bölümüdür.
Örnek 1.
Kentsel Sit Alanı Koruma - Etkileme Alanı’nda; 34 Ada, 17 Parselde yeni yapılanma hakkında daha önce alınan 13.04.2000 gün ve 4550 sayılı karar doğrultusunda, sunulan proje uygun bulunmuştur [29]...
III.1.3. Koruma Alanı
1989 Yılında Antalya ili, Kaş ilçesi, Kentsel sit sınırlarının yeniden belirlenmesi, Kaş ilçe merkezindeki Sivil Mimarlık örneği yapılar ile anıt yapıların yeniden tespit ve tescili, bu yapıların grup tespitine ilişkin yapılan görüşmeler sonunda [30];
Yüksek Kurul’ un 10.03.1978 gün ve A-1039 sayılı kararıyla tescili yapılan Sivil Mimarlık örneği yapılar ile anıt yapıların tescil fişlerinde eksik bulunan kapı numaraları ile ada ve parsel örneği yapıların grup tespitlerinin Yüksek Kurul’ un 04.03.1988 gün ve 14 sayılı ilke kararı gözönüne alınarak karar eki listede belirlendiği şekilde II. Grup yapılar olarak tespitine,
Kaş merkezi, Uzunçarşı caddesinin mevcut asfalt ve beton kaplamasının kaldırılarak, özgün hale getirilmesi çalışmalarına Müze Müdürlüğü denetiminde, belediyesi tarafından başlanabileceğine,
Antalya ili, Uzunçarşı Caddesinin mevcut asfalt ve beton kaplamasının kaldırılarak, özgün hale getirilmesi çalışmalarına Müze Müdürlüğü denetiminde, belediyesi tarafından başlanabileceğine,
Antalya ili, Kaş merkezinde bulunan Kentsel Sit Sınırlarının yeniden irdelenmesi sonucunda kararımız eki 1/1000 ölçekli paftada belirtildiği şekilde uygun bulunduğuna ve Yüksek Kurul’ un görüşüne sunulmasına,
Antalya Koruma Kurulu’ nun 28.06.1989 gün ve 406 sayılı kararı ile kaya mezarlarının görüntüsünün engellenmesi nedeniyle, koruma zonunun belirlenmesine ilişkin çalışmanın hazırlanarak Kurula getirilmesinden sonra bu alana ilişkin karar verilebileceğine, bu çalışma yapılıncaya kadar kaya mezarlarına komşu adalarda Kurulumuz görüşü alınmadan uygulama yapılamayacağına karar verildi [31].
Kentsel Sit Alanı “Koruma Alanı”, 1990 tarihinde sınırları belirlenen ve Koruma İmar Planı yapılarak onaylanan alandır [32]. Kentin kuzey - doğu kesimini oluşturan bu alanda 35 ada ve 22 ada yer alır. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
Çalışmaları tamamlanamayan Kaş Kentsel Sit Alanı Koruma İmar Planı sınırı yukarıda tanımlanan alanları kapsayan alan ile bu kararlarda belirtilmeyen kuzey bölümünü de kapsayan alandır.
III.1.4. Yeni Yapılaşma ve Onarımlara İlişkin Kararlar
Antalya K.T.V. Koruma Kurulu tarafından alınan diğer bazı kararlar aşağıda özetlenmiştir:
a. Kentsel Sit Alanı İçinde Yeni Yapılaşmalar:
Kaş Kentsel Sit Alanı’ nda, özel mülkiyetteki yeni yapılaşmalara ilişkin projeler “Geçici Dönem Yapılanma Koşulları” doğrultusunda değerlendirilmekte ve uygulama yapılmaktadır.
Ancak, bazen Plan müellifinin ada bazındaki ve öneri projedeki cephe hattına yönelik değerlendirmesi Kurul tarafından talep edilmektedir.
37 Ada, 106 Parselde “Geçici Dönem Yapılaşma Koşulları” doğrultusunda hazırlanan proje koruma kurulunda değerlendirilmiş olup, Koruma Kurulu kararında “Belediyesince plan müellifinin, ada bazındaki öneri ve cephe hattına yönelik değerlendirilmesinin, Kurulumuza iletilmesi gerektiğine karar verildi” [33] denmiştir. Proje Müellifi’nin başvurusunda ise; söz konusu alanda “Koruma İmar Planı’ nın ne zaman tamamlanıp, ne zaman Koruma Kurulu’ nda onaylanarak yürürlüğe gireceği belirsizdir” [34] denmektedir.
Yeni Yapılaşmalara Örnek :
1. Kentsel Sit alanında Özel Mülkiyette bulunan 37 Ada, 106 No. lu parseldeki yapılanma kararı, “Geçici Dönem Yapılanma Koşulları” doğrultusunda hazırlanacak projenin gönderilmesi [35].
2. Kentsel Sit Alanı’ nda, 37 Ada, 107 Parseldeki Avan Projesi’ nin (mevcut tek katlı yapı yanına iki katlı yapı) sokak silueti açısından olumlu bulunmadığına, yeni proje etüdünün Kurul’ a getirilmesine [36]...
b. Kentsel Sit Alanı İçinde Tescilli Yapıların Onarımları :
Kaş Kentsel Sit Alanı içindeki tescilli yapıların köklü onarımları için Koruma Kurulu tarafından Koruma Yüksek Kurulu’ nun 660 sayılı ilke kararı uyarınca yapının röleve ve restorasyon projelerinin hazırlanması istenmektedir.
Örnek 1. Kentsel Sit Alanı’ nda, 25 Ada 5 parseldeki tescilli yapının onarım isteminde; yapının rölevesinin çizim tekniğine uygun olarak hazırlanmamış bulunduğundan, çizim tekniğine uygun olarak hazırlanarak Kurul’ a iletilmesi istenmiştir [37] .
c. Kentsel Sit Alanı İçinde Tescilsiz Yapıların Basit Onarımları :
K.T.V.Koruma Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 gün ve 660 sayılı ilke kararı uyarınca Kaş Belediyesi denetiminde yapılmaktadır.
2002 Yılı başında ülkedeki hava koşullarının ağır olması nedeniyle sit alanı içindeki yapılar ile sit alanı dışındaki tescilli yapıların doğanın etkisiyle tahrip olarak yıkıldığı ve can ve mal kaybına neden olduğu belirlenmiştir.
Bu tür yapılarda K.T.V.Koruma Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 Tarih ve 660 Sayılı ilke kararı uygulanması istenmiştir [38].
Örnek 1. Kentsel Sit Alanı’ nda özel mülkiyetteki 38 Ada, 3 Parselde bulunan tescilli yapının basit onarımı (kapı, pencere, balkon ve çatısındaki çürüyen ve bozulan ahşap elemanlarının, bozulan dış ve iç sıvalarının renk ve malzeme uyumu sağlanarak özgün biçimlerine uygun olarak yenilenmesinin) basit onarım kapsamında yapılabileceğine, uygulama sonrası hazırlanacak olan rapor ve fotografik belgelerin Kurul’ a iletilmesine karar verildi [39].
Örnek 2. Kentsel Sit Alanı’ nda özel mülkiyette 40 Ada, 1 Parselde bulunan tescilsiz yapının onarım istemine ilişkin Kaş Belediye görüşü istenmiştir [40].
Yapının Müdürlük uzmanlarınca mahallinde incelediği ve Kurul gündemine alındığı belirtilmektedir [41].
Kentsel Sit Alanı içindeki 40 Ada 1 Parseldeki tescilsiz yapıya ilişkin röleve ve tadilat projeleri Kaş Belediyesince incelenmiş ve uygun bulunmuştur [42].
40 Ada 1 Parselde bulunan tescilsiz yapının onarımına ait Kurul’ a sunulan restorasyon projesinin uygun olduğuna karar verildi. Uygulama’ nın denetlenmesinin Koruma Yüksek Kurulu’ nun 22.03.2001 gün ve 680 sayılı “Uygulamanın Denetlenmesi” konulu ilke kararı doğrultusunda müellif mimar tarafından yapılması gerektiğine karar verildi [43].
d. İskan İzni Verilmesi :
K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun İskan İzni verilmesine ilişkin ilke kararı uyarınca [44],
· Belediyesince hazırlanan teknik rapor,
· Uygulama sonrası çekilen fotoğraflar,
İstenmektedir.
Ancak bazı yapılarda [45] Koruma Kurulu tarafından onaylanan proje ile uygulama farklı olmaktadır. Bunlar için inceleme yapıldıktan sonra projeye uygun hale getirilmesi için gerekli işlemler yapılmaktadır [46].
e. İzinsiz ve Ruhsatsız (Kaçak) Yapılaşmalar :
Bu arada Kentsel Sit Alanı’ nda Koruma Kurulu ve Belediye izni olmadan (kaçak) bazı eklenti ve değişiklikler de süregelmiştir.
Bunlara örnek olarak :
1. “Bellevü Cafe Bar” önünde izinsiz teras yapılıp yapılmadığının incelenmesi ve izinsiz uygulamanın Kurul’ a bildirilmesi istenmektedir [47].
2. 37 Ada, 26 Parseldeki, Antalya Koruma Kurulu’ nun 29.06.1999 gün ve 4267 sayılı kararı ile projesi onaylanan tescilsiz yapıda izinsiz balkon genişletilmesi [48].
f. Ayırma (İfraz), Birleştirme (Tevhid) ve Kamuya Terk Konuları:
Kentsel sit alanındaki özel mülkiyetteki 24 ada, 4 parselin bir kısmının kamuya terkinin uygun bulunduğuna ilişkin [49], 46 Ada 12 Parsel’ de ifraz konusunun “Koruma Planı” getirilinceye kadar durdurulmasına [50], karar verildi.
Tescilli taşınmazın bulunduğu 120 m2 yüzölçümü 24 ada, 4 parselin 20, 30 m2 lik kısmının kamuya terk edilmesi konusu [51] .
g. Sit Alanındaki Yapılar Üzerindeki Tabelalar:
K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 gün ve 665 sayılı ilke kararı; “Korunması gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları ile Koruma Alanları ve Sit Alanları Üzerine Konulacak Her Türlü Işıklı ve Işıksız Tabelalar ile Çevresinde Yapılacak Donanımlar”, belirlemektedir. Buna göre; Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları ile Koruma Alanları ve her türlü sit alanlarında görüntü kirliliğine yol açan müdahalelerin ortadan kaldırılması esastır.
III. 2. DOĞAL SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.2.1. Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanları
Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanlarının tescili 1996 yılında yapılmıştır [52].
Doğal Sit Alanının, Kaş Bel. İmar Planlama Sınırları içinde kalan kısmında 2001 yılında Kaş Belediyesi tarafından yapılan İmar Planı revizyonuna ilişkin verilen kararda;
“Belediyesince hazırlanan İmar Planı revizyonunun 30.03.2001 gün ve 24358 sayılı Resmi Gazeteden yayınlanan “K.T.V. Yük. Kurulu ve Koruma Kurulları Yönetmeliği” doğrultusunda değerlendirilebileceğine” karar verildi [53].
III. Derece Doğal Sit Alanının, Kaş Belediyesi İmar Planlama Sınırları içinde kalan kısmında belediyesince hazırlanan imar planının Kıyı Kanunu dikkate alınarak, yeniden düzenlenmesinden sonra değerlendirilebileceğine karar verilmiştir [54].
38. Küçükçakıl Mevkiinde hazine mülkiyetinde 142 ada, 1 no. lu parselde lojman yapımı istemi / Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanı’ nda kalıyor.
III.2.2. Çukurbağ Yarımadası III. Derece Doğal Sit Alanları
Çukurbağ Yarımadası T.K.T.V. Yüksek Kurulu kararı ile 1984 yılında III. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir [55].
Bu dönemde, Çukurbağ yarımadasının bir kısmını içeren mevzii imar planı uygun bulunmuştur [56]. Aquapark Oteli bu plan kapsamında kalmaktadır.
1996 Yılında ise Çukurbağ Yarımadası Sit sınırları ve derecesi ile, Limanağzı III. Derece Doğal Sit alanı sınırları 1/25 000 Ölçekli haritalarda belirlenmiştir [57].
Bu karar ile iptal edilen III. Doğal Derece Sit Alanı içerisinde kalan alanların, Belediye Meclisi’ nce değiştirilerek yeniden kabul edilen planlar Koruma Kurulu’ na sunulmuştur [58] .
III. Derece Doğal Sit içinde kalan ve “ÇUKURBAĞ Yarımadası KAİP” da yat yanaşma yeri olarak planlanan kısımda kalan 15 no.lu alanın Kurul’ un 22.02.2001 gün ve 4903 sayılı kararına göre “Plan Koşullarına” uygun kullanılması gerektiğine;
III. Derece Doğal Sit Alanında kalan 16 no.lu plaj alanındaki izinsiz barakaların kaldırılmasına ve 21 no.lu alanın bugünkü haliyle boş kullanılmasına karar verilmiştir [59].
Küçükçakıl Mevkii:
Küçükçakıl mevkiinde Hazine mülkiyetinde bulunan 142 Ada 1 No.lu parselde lojman yapılması Limanağzı III. Derece Doğal - Sit Alanı içinde kalıyor. Koruma Amaçlı İmar Planı yapılıncaya kadar belirlenecek geçici dönem yapılanma koşullarının belirlenmesi [60]...
Büyükçakıl Mevkii:
III. Doğal Sit Alanı’ nın, Kaş Belediye sınırları içinde kalan kısmında hazırlanan İmar Planı revizyonu nedeniyle, Büyükçakıl Plajı güneyinde sit alanı içindeki yapılaşmaların hangi mevzuat çerçevesinde oluştuğunun bildirilmesi istenmektedir [61].
Kaş Belediyesi tarafından yazılan cevabi yazıda Büyükçakıl Mevkiinde kalan yapılar, bölgenin Bayındır Köyü sınırları içinde kaldığı süre içinde Köy Statüsü ile yapılmış olduğu belirtilmektedir [62].
Kaş, Kentsel Sit, Kentsel Sit Etkileme Geçiş ve III. Derece Doğal Sit Alanında kalan ve Milli Emlak Müd.’ ce Kaş Belediyesi’ ne kiralanması uygun bulunan 13, 14, 15, 16 ve 21 numaralı alandaki uygulamalara ilişkin; Restaurant ve Çay bahçesi olarak kullanılan 13 no.lu alan ile Etkileme Geçiş Alanı’ nda kalan yine restaurant ve çay bahçesi olarak kullanılan 14 no.lu alanlardaki izinsiz yapıların mevcut halleri ile korunmasının uygun bulunmadığına hazırlanacak KAİP bütünlüğünde değerlendirilebileceğine,
III.3. ARKEOLOJİK SİT ALANLARINA İLİŞKİN KARARLAR
III.3.1. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI
I. derece Arkeolojik Sit Alanı kaş yerleşiminin batısındaki Antik Antiphellos Kentini içermektedir. Kent içinde de yer yer küçük ölçekte I. Derece Arkeolojik sit Alanları bulunmaktadır. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
K.T.V. Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararı uyarınca “I. Derece Arkeolojik Sit Alanları’ nda” kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmemesi ve imar planlarında aynen korunacak sit alanı olarak belirlenmesi gereklidir [63].
2000 Yılı içinde, Yat Limanı arkasında, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı’ nda büfe yapımı istemi red edilmiştir [64].
a. Kanalizasyon Altyapı Projesi :
Kaş Limanı arkasında; Kentsel ve I. Derece Arkeolojik Sit Alanından geçen Kanalizasyon Altyapı Projesinde hat değişikliğine ilişkin alınan kararda güzergah Antalya Müze Md. denetiminde yapılması koşulu ile uygun bulundu [65].
Bu alanda bulunan Likya Tipi Lahit’ in doğal kayaya oturan podyumunda yok olan taşların Antalya Müze Md. denetimi ve sorumluluğunda yerine konularak sağlamlaştırılmasından sonra bu alandaki kazı çalışmalarına başlanabileceğine karar verildi.
b. Limanağzı Kesimindeki Arkeolojik Sit Alanı :
Limanağzı mevkiinde, 1980 yılında belirlenen “Arkeolojik Sit Alanı”[66] sınırının yeniden düzenlenmesine ilişkin konu, Kurul’ un arkeolog üyesinin katıldığı bir toplantıda değerlendirilebileceğine karar verildi [67].
2000 yılı içerisinde, bir kısmı Limanağzı III. Derece Doğal Sit Alanında kalan ve Orman Bakanlığınca Sağlık Bakanlığına tahsis edilen 50 000 m2 lik orman arazisinde yapımı planlanan “Devlet Hastanesi Hizmet Binası” na ilişkin hazırlanan vaziyet planının işlendiği, 1/1000 ölçekli imar planı uygun bulunmuştur [68] .
c. Küçükçakıl Mevkii Kentsel Sit Alanı Etkileme Geçiş Alanı ve Kısmen I. Derece Arkeolojik Sit Alanı :
Bu alanda bulunan, 24 Ada, 8,9,11 ve 14 No. lu parsellerde yapılmak istenilen yeşil alan düzenlemesine ilişkin, Koruma Kurulu’ nun 15.04.1996 gün ve 2968 sayılı kararı [69] ile “...yapılmak istenilen yeşil alan düzenlemesinin uygun olmadığına (olumsuz), bütüncül olarak kamu yararına açık alan kullanımı ile plan bütüncül olarak kamu yararına açık alan kullanımı ile plan bütünlüğü içerisinde planlanarak getirilmesine “karar verilmiştir.
d. Antik Mabed :
2001 Yılı içerisinde Kaş Belediyesi tarafından; 30L-1d paftada “Tarihi Kalıntı” olarak gösterilen Antik Mabedde, yüzey ve bitki temizliği ile, bu temizlikte ortaya çıkacak tavan taşlarının orijinal yerlerine konulması ve restorasyon çalışması için Koruma Kurulu’ ndan izin talep edilmiştir [70] .
Koruma Kurulu “Antik Mabedde” yüzey ve bitki temizliği yapılması ve yapılan çalışmaların Antalya Müze Müdürlüğü’ nce değerlendirilmesi, temizlik sonucu ortaya çıkan taşların orijinal yerlerine konulması kararı verilmiştir [71].(Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
e. Likya Mezarı :
2000 Yılı içerisinde; Sun Cafe - Bar Restaurant’ ın içinde bulunan Lykia mezarının üstüne Dolphin Restaurant işletmecileri tarafından 10 - 15 tonluk saç pis su tankı konulması hakkında soruşturma açılmıştır [72] .
III.3.2. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANI (KAYA MEZARLARI) ETKİLEME GEÇİŞ ALANI
1990 tarihli bir kararda da Kaya Mezarları’ nın görünümlerini engelleme durumuna gelen yapılaşmanın kontrol altına alınması için Koruma İmar Planı ve plan koşulları geliştirilmiştir [73]. (Bkz. Pafta 1. Sınırlar ve Tescilli Yapılar Paftası)
1999 yılında özel mülkiyetteki 34 Ada’da bir yapının “Kaş Kentsel Sit Alanını Etkileme Geçiş alanı” dışına çıkartılması istemi [74] ; “...bu yapı adasında cephe bütünlüğünün sağlanması ve yapı adasının tescilli yapıdan yol ile ayrılması nedeniyle, Etkileme ve Geçiş alanında kalan kesiminde de ada için verilen emsalin uygulanabileceği.” şeklinde yanıtlanmıştır.
I. Derece Arkeolojik Sit Alanındaki Kaya Mezarlarının koruma alanına ilişkin, Ant. Koruma Kurulu’ nun 11.01.1990 gün ve 637 sayılı kararıyla, I. Derece Arkeolojik Sit Alanındaki korunması gerekli kültür ve tabiat varlılarının korunması, görünümleri ve çevreleri ile uyumlarının muhafazası için 2863 - 3386 sayılı yasa uyarınca 1/1000 ölçekli paftadaki alanın “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Koruma Alanı” olarak belirlenmesine ilişkin kararda geçen “KORUMA ALANI” tanımı, yeniden değerlendirilerek “ETKİLEME GEÇİŞ ALANI” olarak değiştirilmiştir [75].
Kentsel Sit Etkileme Geçiş Alanı’ndaki yapılaşmalar ile ilgili [76] pek çok karar verilmiş ve bu kesim hemen tamamen yapılandırılmıştır.
Örnek 1.
Merkez Mahallesi Sit alanı dışında tescilli yapı bitişiğindeki 34 Ada, 15 Parselde yeni yapılaşma [77] için gene 1999 yılında alınan bir Kurul Kararında
“...34 no. lu yapı adasında cephe bütünlüğünün sağlanması ve yapı adasının etkileme geçiş alanında kalan kesiminde de ada için verilen emsalin uygulanabileceği...” kararı bulunmaktadır.
III.3.2.1. Kaş Antiphellos Tiyatrosu
Antiphellos’da bulunan en önemli eserlerden biri Antik Tiyatro’dur (Bkz. Fotoğraf 2). Antiphellos Tiyatrosu Likya bölgesinde günümüze sağlam olarak gelebilen az sayıdaki Hellenistik tiyatrolardan birisidir. İÖ 75 - 25 yıllarına tarihlenen tiyatro, İS 250 yılında onarım görmüştür. Tamamen ana kaya üzerinde inşa edilmiş olan tiyatro, konumundan dolayı gündüz ve gece ziyaretçilerin sık sık uğradıkları bir yer olmasının ve Kaş İlçesi’ nin birçok yerel etkinliklerinde kullanılmasının yanı sıra, şu anda Antalya’ nın
batısında sosyal etkinliklere cevap verebilen tek merkezdir.
Fotoğraf 2 . Kaş (Antiphellos) Tiyatrosu
Kaş ilçesi merkezinde bulunan Antiphellos Örenyeri Tiyatrosunun Çevre Düzeni ve temizlik yapılması için 2000 yılında izin verilmiştir [78]. Yapılan çalışmalar [79]:
1. DOLGU TABAKASININ TEMİZLİĞİ : Orkestrada geçmiş yıllarda genişletme ve tesviye için (harman yeri olarak kullanılmak için) yapılan dolgu tabakasının temizliğine başlandı. İnce tabakalar halinde mil, kil ve topraktan oluşan dolgu yer yer 5 cm. ile 45 cm. arasında değişmektedir. Orkestra içinde orijinal taban seviyesi üç noktada tespit edilebilmiştir. Tespit edilen orkestra zeminine ait düzeltilmiş ana kaya bölümü ilk oturma sırası bloklarının alt seviyesindedir. İlk oturma sırası için ana kayanın üzerinde yarım dairenin biraz büyük temel yeri açılmış, kayanın boşluklarına rastlanan kısımlarında blok taşlar kullanılarak aynı kot sağlanmıştır. Çalışmalar sırasında orkestra içindeki kaya boşlukları ise irili ufaklı taş yongalar ile kırmızı (terra rosa) toprak karıştırılarak doldurulmuş ve sıkıştırılmış olduğu saptanmıştır. Bütün Hellenistik tiyatrolarda olduğu gibi Antiphellos Tiyatrosunda da yamacın eğiminden yararlanılarak oturma yerleri için ana kayanın, birbirine paralel olarak yarım daire şeklinde kabaca yontulmuş olduğu, kırık oturma yeri kaplamalarının temizliğinden sonra, daha net olarak görülmüştür. Temizlik sırasında herhangi bir buluntuya rastlanmamıştır.
2. ANA KAYALARIN DÜZELTİLMESİ / ONARIM : Konum, yapının tekniği, taş işçiliği ve bölge arkeolojisi ile sosyal etkinliklerde önemli bir yeri olan Hellenistik Antiphellos Tiyatrosu’ nun % 90’ nın sağlam olduğu göz önüne alınırsa gelecekteki doğa ve insan tahribatlarına karşı acilen konservasyonuna, Röleve ve Restorasyon projelerinin hazırlanmasından sonra da onarıma gereksinimi vardır. 2. etap olarak da çevre tanzimi ve kullanım koşulları saptanıp projelendirilerek Koruma Kurulu kararları doğrultusunda uygulanabilir [80]. Aynı düzeydeki ana kayalar düzeltilerek doğu ve batıdaki analemma duvarları inşa edilmiş ve caveanın çevirme duvarları da aynı teknikte ve kalitede devam ettirilmiştir. Caveanın çevirme duvarları da aynı teknikte ve kalitede devam ettirilmiştir. Caveanın çevirme duvarlarında çok az yıkılma olmuş ve buraya ait blokların % 90’ nı yerinde ve kullanılabilir durumdadır. Ancak analemma duvarlarındaki bloklar arasındaki küçük açılmaların dikkate alınması gerekir. Tiyatrodaki en önemli tahribat batı analemma duvarındaki dinamitle (çok eski yıllarda) yapılandır. Üst sıralardaki sağlam oturma yerlerine karşın, yok olmuş ve kırık olan oturma yeri kaplamalarının çoğunluğu orkestraya yakın kademelerdedir. Tiyatronun en üst sırası ile paradoslara yakın köşelerdeki boşluklar ve merdivenlerdeki bozukluklar, gezinim sırasındaki ziyaretçiler açısından tehlike oluşturmaktadır.
III.3.2.2. Kaş Açık Hava Müzesi Oluşturulması :
İlçede açık alanda sergilenen Antik Eserler ile arazide dağınık olan eserleri bir arada bulundurmak ve muhafaza altına almak amacıyla Antalya Müze Müdürlüğü’ ne bağlı bir şube açılması için, Limana bitişik, Kentsel Sit Alanı içinde mülkiyeti ormana ait olup; Kaş Uygulama İmar Planı’ nda “Açık Hava Müzesi ve Parkı” olarak tanımlı alanın bitişiğinde (kuzeyinde) yer alan binanın Belediyece alınıp, restore edildikten sonra Kültür Bak. kullanımına verilmesi amaçlı görüşmeler yapılmıştır.
Patara, Xanthos, Fellos, Antiphellos, Myra gibi Antik Kentlerin merkezinde bulunan Kaş’ ın aynı zamanda bölgenin odağı konumunda olduğu da görülmektedir. Bu konu için karar verilmesi ve konunun sonuçlandırılması Kaymakamlık ve Belediye’ ce talep edilmiştir [81].
BÖLÜM IV.
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Kaş arkeolojik, doğal ve kentsel sit alanları ile etkileme geçiş alanlarında yapılan fiziki araştırma ve değerlendirme sonuçları aşağıda verilmektedir.
IV.1. YAPI NİTELİKLERİ ve MÜLKİYET
Koruma Planı ve yakın çevresi halihazır haritaları sayısal hale getirilmiş ve üzerine Kadastro Müdürlüğü’nden alınan kadastral mülkiyet deseni işlenmiştir (Bkz. Pafta A-8. Mülkiyet Paftası).
Kentsel Sit Alanı içinde strüktürel ve cephe nitelikleri açısından yapısal durum oldukça iyi görünmektedir (Bkz. Pafta A-6. Yapı Nitelik Sınıflaması Paftası). Kentsel sit alanı içerisinde, geleneksel yapı tipine öykünen, aynı tipolojide ahşap cumbalı-çıkmalı yeni yapılar giderek yaygınlaşmaktadır (Bkz. Geleneksel Yapı Tipine Öykünen Yeni Yapılar). Bu yapı tipolojisinin Koruma Kurulu kararı ile yaygınlaşması, Venedik Tüzüğü ilkeleri bakımından sorgulanması gerekli bir durumdur.
Kentsel sit alanı içerisinde bulunmamakla beraber, görsel ve çevresel açıdan geleneksel dokuyu, Kaş siluetini etkileyen yapılar başlıca yapısal sorundur.
Bu yapılar, araştırma paftasında “Geleneksel Yapı Özelliklerine Taban Alanı ve Gabari Açısından Aykırı Çok Katlı Yeni Yapılar” olarak belirtilmiştir.
Geleneksel dokuyu tamamlayan ancak, mimari özelliği olmayan yapılar ile geleneksel yapı özelliklerine taban alanı ve gabari açısından aykırı olmayan yeni yapılar da koruma planı ile korunması ve geliştirilmesi/sağlıklaştırılması gerekli yapılardır. Bu yapılar, ana sokak dokusunun gerisinde yer almaktadır.
IV.2. KAT YÜKSEKLİĞİ – YAPI MALZEMESİ VE YAPI KALİTESİ
Kaş geleneksel mimarisi, Akdeniz kıyılarında yaygın biçimde görülmektedir. Levanten mimari, Rum mimarisi gibi adlarla tanımlanan bu tarz aslında Osmanlı İmparatorluğunun tüm karmaşık etnik gruplarının ortak mimarisi olarak değerlendirilebilir. Yapılarda iki kat kullanımı egemendir. Tüm yapılara ilişkin saptamalar analiz paftalarına işlenmiştir (Bkz. Pafta A-4 ve A-5. Kat Yüksekliği – Yapı Malzemesi ve Yapı Kalitesi Paftaları). Dış cepheler çıkmasız ve girintisiz düz satıh üzerinde taş, ahşap veya metal konsol üzerine, üstü kapalı ya da açık çıkma (balkon, cumba vb.) ile belirginleşir. Yapı malzemesi zemin kat taş, üst katlar ahşap karkas içine moloz (taş ya da pişmiş toprak) dolgu olarak belirginleşir. Tescilli yapıların çoğu onarılmış, bakımlı sayılabilecek yapılardır. Sit alanı içerisinde yeni inşaat bulunmamakla beraber, izin alınarak onarılmakta olan bazı yapılar bulunmaktadır.
IV.3. GÖRSEL DEĞERLER VE BAKI NOKTALARI
Kaş içinde, Koruma Planlaması çalışmalarına girdi oluşturan, gelecekte yapılması önerilen Kentsel Tasarım Projelerinde de odak olarak alınacak en önemli görsel, kültürel ve çevresel değerler ile, panaromik bakı noktaları A-7 Paftasında gösterilmiştir. Erken dönem tiyatrosu ve nekropol alanları (Antiphellos - Likya dönemi) kentin görsel değerlerinin en önemlileridir. Bunun yanısıra, Bazilika, Kaş’ın çeşitli yerlerine dağılmış olarak bulunan Likya Anıt Mezarları, Osmanlı Sarnıcı, Atatürk Anıtı, Merkez Süleyman Çavuş Camisi de önemli odak noktaları (Landmark) olarak planlamada dikkate alınmışlardır. Uzunçarşı Caddesi her iki cephesi de cumba/çıkmalarıyla görsel olarak etki yaratan, süreklilik taşıyan önemli bir kentsel elemandır.
IV.4. SORUNLAR / OLANAKLAR
Kaş Doğal, Arkeolojik ve Kentsel Sit Alanları’na ilişkin ulaşım, yapılaşma ve doğal çevreye ilişkin sorun ve potansiyeller S-1 Paftasında özetlenmiştir. Buna göre sorunlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir ;
· YAPI ve DOKU SORUNLARI :Kaş geleneksel dokusunda fiziki sorunların yanısıra en önemli sorun çevreden kaynaklanan çok katlı yapılaşma baskısıdır. Ana sokakların hemen gerisinde kentsel sit alanı dokusu yer yer çöküntü bölgesi niteliği göstermektedir. Kaya mezarlarının ve kentsel sit dokusunun görüntüsünü kapayan, bozan çok katlı yapılaşmalar da önemli fiziki sorunlardandır.
· ULAŞIM/DOLAŞIM/OTOPARK SORUNLARI : Bir başka önemli sorun da ulaşım, servis ve otopark sorunudur. Yat limanının tüm servis ve araç trafiği kentsel sit alanının içinden geçmekte ve deniz ile kentin bağlantısını kesmektedir.
· ARKEOLOJİK ALAN SORUNLARI : Arkeolojik Alan ve anıtların tamamen denetimsiz bir şekilde bulunması önemli bir sorun olarak belirlenmiştir. Her yerden ve her şekilde I. Derece Arkeolojik sit alanına girilebilmekte ve denetimsiz olarak sürüler dahi otlatılmaktadır. Ayrıca, Likya Dönemi anıtsal kaya mezarları ve kent içine dağılmış bulunan anıtsal lahitler de denetimsiz ve korunmasız olarak yer almaktadır. Hatta bir Kaya Mezarı çevresine sandalyeler atılarak kafe bar olarak kullanıldığı görülmüştür. Bir başkasının üzerine tonlarca ağırlığında su deposu konulmuş daha sonra kaldırılmıştır.
· DOĞAL YAPIYA İLİŞKİN SORUNLAR : Yat limanının yapımı ile bu kesimde büyük ölçüde betonlaşma olmuş, Meis Adası ve Akdeniz görüntüsü (en azından oturanlar için) kapatılmıştır. Kentin doğal kıyı ile ilişkileri kopartılmış, deniz Kentsel Sit Alanı dokusundan geriye gitmiştir.
Yukarıdaki sorunların yanısıra aşağıdaki olanak / potansiyeller de planlamada önemli birer girdi olarak değerlendirilmiştir.
· DOĞAL ve GÖRSEL DEĞERLER : Kaş’ın en önemli potansiyeli
doğal/coğrafi yapısı ve onu tamamlayan insan yapısı görsel değerlerdir. Bunun içinde; Kaya Mezarları, Likya Anıtsal Lahit Mezarları ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi mimari eserlerini, geleneksel Kaş evlerini saymak olasıdır (Bkz. Pafta S-1. Sorunlar/Olanaklar Paftası).
· GELENEKSEL DOKU : Kaş geleneksel dokusunun hemen liman gerisinde
bütünlüğünü koruması önemli bir potansiyeldir. Geleneksel dokunun korunması ve Kaş yeni gelişimleri için çevresel ve yapısal bazda örnek oluşturması gereklidir.
· ARKEOLOJİK ALANLAR : İnsan yapısı çevre tehdidi altında ve denetimsiz
bulunmasına rağmen, kazı yapılarak ortaya çıkarılabilecek büyük bir antik yerleşim potansiyelinin bulunması çok önemli bir olanaktır. Turizm açısından olduğu kadar Kaş ve çevresi kültürel gelişimi açısından geçmiş değerlerin keşfedilmesi büyük önem taşımaktadır.
· MEYDAN ve SOKAKLAR : Yaya ağırlıklı kullanılmakta olan ve giderek
tamamen yayaya ayrılabilecek meydan ve sokaklar da önemli bir potansiyeldir.
BÖLÜM V.
KORUMA AMAÇLI İMAR PLAN KARARLARI
V. 1. YAYA, TAŞIT, SERVİS ULAŞIMI ve OTOPARKLAR
Kaş tarihi kent dokusu, yat limanı ve kent merkezinin yoğun taşıt trafiği baskısı altındadır (Bkz. Pafta A-2. Mevcut Ulaşım / Otopark Sistemi Paftası). Aynı zamanda, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı da Devlet Hastahanesi ve Batıya bağlanan trafiğin yoğun baskısı altındadır.
H. YAT LİMANI VE ÇEVRESİ :
Yat Limanına dönüştürülmüş eski balıkçı barınağının bugünkü durumu görsel ve çevresel sorunlar yaratmıştır. Kaş’ın denize olan yaya ve görsel bağlantısı kesilmiştir. Liman girişi Cumhuriyet Meydanı Batı ucundan sağlanmaktadır. Liman çevresi, Parkın güneyinden trafiğe açıktır ve genellikle otopark olarak kullanılmaktadır.
Planda, Yat Limanına olan yaya bağlantısı güçlendirilmiş, kentin denize kolay ulaşımı olabildiğince sağlanmaya çalışılmış, araç trafiği azaltılarak servis izleri tanımlanmıştır. Limanın iki mendirek boyunca otoparklar yaya dolaşımını zedelemeyecek şekilde yer alacaklardır.
İ. CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI :
Cumhuriyet (Atatürk) Meydanı’nın Uzunçarşı Caddesi kesimi kısmen yayalaştırılmış olmakla beraber, Meydanın güneyinden, çay bahçeleri yanından taşıt/servis araçları işlemektedir. Bu kesimin tamamen yaya / kent meydanı olarak kullanımı kararı verilmiştir. Meydan İbrahim Selim Sokak ve Uzunçarşı Caddesi Yaya Bölgesine girişi simgeleyecek bir kent Meydanı olarak düzenlenecektir.
J. LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak:
Bu kesim günümüzde araç trafiğine kapatılmıştır. Tarihi kent dokusunun önemli bir yaya aksı olarak düzenlenmesi öngörülmüştür. Doğruyol Sokak bir yaya + servis yolu olarak kullanılacaktır. Anıtsal Likya Lahitine araçların yaklaşımının önlenmesi ve çevresinin düzenlenmesi gereklidir. Bu kesimde de otopark yer almayacaktır.
K. MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ:
Camii çevresi, doğusuna bitişik çay bahçeleri hariç tamamen araç trafiğine açık durumdadır. Bu, Cami batısından Yat Limanı’na girerek gereğinde servis yolu dışında tamamen araç trafiğine kapatılacaktır. Limana doğrudan kenti bağlayan ve Kaş Belediyesi tarafından yapılan 20 metrelik yol en kesiti yeniden değerlendirilmiş ve yaya+bisikletler için bir kesim ayrılmıştır. Cami güneyinde Yat Limanı içinde denetimli otoparklar yer alacaktır.
L. ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) ÇEVRESİ :
Hastane Caddesinin, Hastahane kaldırılıncaya kadar servis amaçlı kullanımı düşünülmektedir. Bu kesim güneyi tamamen yaya ağırlıklı olarak tasarlanmıştır. Burada otopark yer almayacaktır.
M. I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS) :
Devlet Hastanesine giden Hastane Caddesinin gereğinde servis yolu olarak düzenlenmesi ve Antik kent girişlerine kadar araç trafiğinin bağlanması düşünülmüştür. Arkeolojik Alanların kent ile yaya olarak bütünleştirilmesi, Antik Tiyatro’nun kültürel amaçlı kullanımı açısından da geliştirici olacaktır.
Arkeolojik sit giriş kapılarında otoparklar yer alacaktır.
N. AÇIK HAVA MÜZESİ / PARK :
Kaş Belediyesi tarafından yapılan düzenleme alanı ile, İmar Planında “Açık Hava Müzesi ve Park “olarak belirlenen alan kentin denize açılımında en önemli potansiyel yaya mekanlarındandır. Bu kesimler, yaya ağırlıklı olarak tasarlanmış, doğu ve batıdan servis olanakları sağlanmıştır. Belediye’nin yeni düzenlediği meydanın her iki tarafında yer altına otoparklar önerilmiştir.
V. 2. ARAZİ KULLANIM KARARLARI
Günümüz (2002) arazi kullanımında kentsel Sit Alanı’nın hemen tamamının turizme yönelik ticaret ile yeme-içme-dinlenme tesislerine dönüştüğü saptanmıştır (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası).
Uzun Çarşı Caddesi ağırlıklı olarak kuyumcu, giyim-kuşam ve hediyelik eşya satış birimlerine dönüşmüştür. Orta Sokak, İbrahim Selim Sokak ile Limana bakan yapıların hemen tümünde lokanta, kafe, bar vb kullanımlar yer almaktadır.
Orta sokağın arkaları, İskele Sokak, Süleyman Sandıkçı Sokak ve Uzun Çarşı Caddesi arkasındaki sokaklarda yer yer konut kullanımı ile beraber aile pansiyonculuğu birimleri yer almaktadır.
YAT LİMANI VE ÇEVRESİ
Yat Limanı yakın çevresinde; Limana hizmet verecek tesislerin yanı sıra, turizme yönelik turistik ticaret ve gastronomi (yeme-içme) kullanımlarının yer alması öngörülmüştür.
Yat Limanı gereksinimi olarak aşağıdaki birimler saptanmıştır
· Gümrük,
· Turizm Danışma,
· Turizm Seyahat Acentaları, Yat Acentaları,
· Güvenlik,
· PTT, Internet,
· Bankalar, bankamatikler
· Hediyelik Eşya Satış Birimleri,
· Yeme-İçme Birimleri,
· Yat, Sörf ve Dalgıç Klüpleri,
· Yat bakım ve onarım birimleri,
Bunların bir kısmı Liman içinde denetimli olarak yer alacak, bir kısmı da Liman çevresindeki tarihsel yapılarda konumlanacaklardır. Liman Kentsel Tasarım Projesinde ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile görüşülerek bu kesimin tasarımı yapılmalıdır.
CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI
Cumhuriyet Meydanı; günümüzde çepeçevre lokanta, kafe/bar, turizm acentaları ve hediyelik eşya satış dükkanları ile çevrelenmiştir. (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası). Koruma Planında bu kesimin turizme yönelik karma kullanımının sürmesi önerilmektedir.
Meydana anlam kazandıran en önemli landmark Atatürk heykelidir. (Bkz. Pafta A-7. Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası).
Bu kesimde; sokağa taşan servis mekanlarının düzenlenmesi ve kent mobilyası bakımından birbirleri ile uyumunun sağlanması gereklidir. Ayrıca, dükkan tabelaları, sokağa taşan klimalar, kaçak teraslar, çardaklar, tenteler, su depoları, sokağa konan menü, ilan vb gibi ilan ve işaret levhaların denetim altına alınması ve estetik hale getirilmesi gereklidir.
LİKYA LAHİTİ ÇEVREsi / uzunçarşı Caddesi + doğruyol sokak
Uzunçarşı Caddesi, Kaş’a tipik karakterini veren en önemli yaya mekanlarından biridir. Prestijli, zengin ve gösterişli alışveriş mekanları (kuyumcular, butik, vb) burada yer almıştır. (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası). Uzunçarşı kesimine anlam kazandıran bir başka landmark ise antik dönemden günümüze gelebilmiş Likya Anıt Mezarıdır (Bkz. Pafta A-7. Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası).
Ancak bu kesimde, anıtsal Likya Lahiti’nin vista özelliğinin geliştirilmesi, Lahit’in görünmesini engelleyen aykırı ögelerin (elektrik, telefon telleri, direkler, soba boruları vb) ayıklanması gereklidir.
Kaygan yer döşemesinin düşmeyi engelleyecek şekilde yeniden ele alınması, aynı malzemenin sağlıklaştırılması gereklidir. Dükkanlara giriş basamaklarının daha düzenli hale getirilmesi de “Kentsel Tasarım Projesi” kapsamında ele alınacak konulardandır. Bu sokağın iki kesimin cephe rölöveleri çıkarılarak cephe düzenleme projeleri hazırlanmalıdır. Daha önce Gazi Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü tarafından hazırlanan cephe röleve çalışmaları güncelleyerek kullanılabilir. Özellikle ikinci kat kullanımlarının geliştirilmesi, geleneksel olmayan ve dokuya aykırı ticari kullanımların bu kesimde yer almaması önemli bir plan kararıdır (Bkz. Plan Uygulama Koşulları).
MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ ÇEVRESİ
Merkez Süleyman Çavuş Cami çevresi günümüzde Kaş Belediyesi tarafından Uygulama İmar Planı’na bağlı olarak yeniden ele alınmıştır. Ancak 20 metrelik bir yolun ulaşım kesiminde belirtildiği gibi doğrudan Camiyi hedefleyerek ulaşması ve bu kesimde sonlanması ulaşım ve trafik düzeni bakımından doğru bulunmamaktadır. Bu kesim için yaya ağırlıklı bir ulaşım düzeni planlanmıştır. Camii çevresi günümüzde çepeçevre lokanta, çay bahçesi, turizm acentaları ve hediyelik eşya satış dükkanları ile çevrelenmiştir (Bkz. Pafta A-3. Arazi Kullanım Paftası). Koruma Planında bu kesimin turizme yönelik karma kullanımının sürmesi önerilmektedir. Kaş Liman kesimine simgesel bir özellik kazandıran bir landmark olan Camii’nin siluet etkisi korunmalıdır (Bkz. Pafta A-7. Görsel Değerler ve Bakı Noktaları Paftası). Camiye bitişik olan tuvaletlerin görsel bakımdan daha sağlıklı hale getirilmesi gereklidir.
I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS)
Antik Kent (Antiphellos) kalıntılarının var olan doğal değerler ile (zeytinlikler vd) birlikte korunması ve sergilenmesi gereklidir. Antiphellos bir Açık Hava Müzesi haline getirilmeli, ayakta kalabilen anıtsal yapılar onarılmalıdır. Öncelikle, I. Derece Arkeolojik Sit Alanı çevresinin ve giriş çıkışlarının denetim altına alınması gereklidir. Giriş kapısı, tur güzergahları, dinlenme noktaları düzenlemelerini içeren kapsamlı bir tasarım çalışması yapılmalıdır (Bkz. Plan Uygulama Koşulları). Bu kesim için, Kaş’ın turizm potansiyelinin geliştirilmesi ve gelecekte kültürel ağırlığının arttırılması amacıyla ayrı bir “Arkeolojik Alan Yönetim Planı” ve “Sunum Planı” hazırlanmalıdır. Özellikle, acil strüktürel önlem alınması gerekli Antik Tiyatro’nun röleve ve restorasyon projelerinin hazırlanması ve uygulanması önem taşımaktadır.
V. 3. KORUMA, SAĞLIKLAŞTIRMA ve YENİLEME PLAN VE PROJELERİNİN UYGULANMASI
Bu Koruma Planı ile getirilen, tüm Koruma, Sağlıklaştırma, Yenileme ve Kentsel Tasarım Projelendirme çalışmalarının yanısıra, Kaş Belediyesi, Kültür Bakanlığı ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların parasal ve teknik desteğini alarak, bu plan ve projeleri uygulamaya koyması gereklidir. Bu amaçla, Belediye içinde “Doğal, Arkeolojik ve Kentsel Sit Alanları” korunması ve geliştirilmesine yönelik olarak doğrudan Belediye Başkanı’na bağlı etkin bir birim oluşturulmalıdır.
Bu birim, planlama ve projelendirme çalışmalarını hazırlayacak, denetleyecek, halkın katılımını sağlayacak, yapı sahiplerine teknik ve parasal destek verecek şekilde örgütlenmelidir.
Doç.Dr. Mehmet TUNÇER
Nisan 2002
EK 1.
ANTALYA İLİ, KAŞ İLÇESİ’ NDE 1710 SAYILI YASA GEREĞİNCE TESCİL EDİLEN KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ LİSTESİ [82]:
No: Adı: Yeri:
1. Kaş Kentsel Sit Antalya ili, Kaş ilçesi, Cumhuriyet cad., Uzun Çarşı cad.
2. Dükkan Antalya ili, Kaş ilçesi, Cumhuriyet mey., 13/A,B
3. Ev Antalya ili, Kaş ilçesi, Merkez Cami karşısı No:40
4. Ev Antalya ili, Kaş ilçesi, Merkez Cami karşısı No:36
5. Ev Kaş İlçe Merkezi, Merkez Cami karşısı No:34
6. Ev Kaş İlçe Merkezi, İskele sok. No:4
7. EV Kaş İlçe Merkezi, İskele sok. No:6
8. Yeni Cami Kaş İlçe Merkezi, Belediye mah.
9. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet mey. No:9
10. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet mey. No:11
11. Ev Kaş İlçe Merkezi, Merkez Cami karşısı No:30
12. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet mey. No:20
13. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet cad. No:10
14. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet cad. No:8
15. Ev Kaş İlçe Merkezi, Cumhuriyet cad. No:6
16. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:17
17. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:9
18. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:10
19. Ev Kaş İlçe Merkezi, Hükümet cad. No:25
20. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:1,3
21. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:5
22. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:9
23. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:7
24. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:11
25. Ev - Dükkan Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:13
26. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:15
27. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:17
28. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:19
29. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:21
30. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:23
31. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:25
32. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:18
33. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:12
34. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:10
35. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:8
36. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:27
37. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:29
38. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:2
39. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:4/4 A
40. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:6
41. Ev Kaş İlçe Merkezi, Uzun Çarşı cad. No:4
42. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:10/10 A
43. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:16/16 A
44. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:9
45. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:19
46. Ev Kaş İlçe Merkezi, Çukurbağ cad. No:31
47. Ev Kaş İlçe Merkezi, Orta Sokağı No:31
48. Ev Kaş İlçe Merkezi, Orta Sokağı No:31
49. Ev Kaş İlçe Merkezi, Yeniyol cad. No:31
50. Ev Kaş İlçe Merkezi, İskele sok. No:16
51. Ev Kaş İlçe Merkezi, Şube sok. No:2
ANTALYA İLİ, KAŞ İLÇESİNDE YÜKSEK KURULUN 10.03.1978 GÜN VE A-1039 SAYILI KARARI İLE TESCİL EDİLEN YAPILARIN ADA - PARSEL NUMARALARI VE YAPI GRUBU
SIRA NO
ADI
ADA
PARSEL
YAPI GRUBU
YERİ
1
Konut
28
13 - 14
II
Uzuçarşı cad. No:1
2
Konut - Dükkan
28
2
II
Uzuçarşı cad. No:1-3
3
Konut
27
1
II
Uzuçarşı cad. No:2
4
Konut
117
1
II
Uzuçarşı cad. No:4
5
Konut - Dükkan
28
3
II
Uzuçarşı cad. No:5
6
Konut
117
2-3
II
Uzuçarşı cad. No:6
7
Konut - Dükkan
28
4
II
Uzuçarşı cad. No:7
8
Konut - Dükkan
26
1-2
II
Uzuçarşı cad. No:8A-B
9
Konut
28
5
II
Uzuçarşı cad. No:9
10
Konut
26
3
II
Uzuçarşı cad. No:10
11
Konut
28
6
II
Uzuçarşı cad. No:11
12
Konut
26
6
II
Uzuçarşı cad. No:12
13
Konut - Dükkan
28
7
II
Uzuçarşı cad. No:13
14
Konut
28
8
II
Uzuçarşı cad. No:15
15
Konut
28
9
II
Uzuçarşı cad. No:17
16
Konut
26
7
II
Uzuçarşı cad. No:18
17
Konut
28
12
II
Uzuçarşı cad. No:19
18
Konut
29
3
II
Uzuçarşı cad. No:23
19
Konut
29
4
II
Uzuçarşı cad. No:21
20
Konut
29
2
II
Uzuçarşı cad. No:25
21
Konut
29
1
II
Uzuçarşı cad. No:27
22
Konut
33
5
II
Uzuçarşı cad. No:29
23
Konut
37
24
II
Cumhuriyet cad. No:8
24
Konut - Dükkan
37
23
II
Cumhuriyet cad. No:6
25
Konut
37
27
II
Cumhuriyet cad. No:16
26
Konut
37
30
II
Merkez Cami karşısı No:30
27
Konut
37
31
II
Merkez Cami karşısı No:34
28
Konut - Dükkan
37
28
II
Cumhuriyet cad. No:26
29
Konut
27
5
II
Cumhuriyet cad. No:11
30
Konut - Dükkan
27
4
II
Cumhuriyet cad. No:9
31
Dükkan
38
1
II
Cumhuriyet cad. No:13A-B
32
Konut
46
14
II
İskele sok. No:4
33
Konut
46
15
II
İskele sok. No:6
34
Konut
46
18
II
İskele sok. No:16
35
Konut
31
3
II
Terzi sok. İskele mevkii No:2
36
Konut
24
4
II
Hükümet cad. No:9
37
Konut
24
5 - 6
II
Hükümet cad. No:10-12
38
Konut
119
8
II
Hükümet cad. No:17
39
Konut
119
7
II
Hükümet cad. No:25
40
Konut
37
19
II
Çukurbağ cad. No:9
41
Konut
34
10
II
Çukurbağ cad. No:10/10.A
42
Konut
34
11
II
Çukurbağ cad. No:16/16.A
43
Konut
37
53
II
Çukurbağ cad. No:19
44
Konut
37
12
II
Çukurbağ cad. No:31-33
45
Konut
22
14
II
Yeniyol cad. No:4/A-B
46
Konut
37
33
II
Merkez Cami karşısı No:40
47
Konut
37
32
II
Merkez Cami karşısı No:36
48
Konut
38
3
II
Orta sok. No:8
49
Konut
26
9 - 10
II
Orta sok. No:11-13
50
Yeni cami
43
1
ANIT
Belediye mah.
51
Konut - Dükkan
26
4
II
Uzunçarşı cad. No: 12-10
52
Konut - Dükkan
26
5
II
Uzunçarşı cad. No:14
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 Tarih ve 19 no.lu Toplantı, 06.11.1989 Tarih ve 531 no. lu Karar, Antalya.
EK III
ANTALYA İLİ, KAŞ İLÇESİNDE 2863 VE 3386 SAYILI YASALAR UYARINCA TESCİLİ YAPILAN ANITSAL VE SİVİL MİMARLIK ÖRNEĞİ YAPILAR
SIRA NO
ADI
ADA
PARSEL
YAPI GRUBU
YERİ
1
Sarnıç+Dükkan
46
18
ANIT
İskele sok.
2
Konut+Pansiyon
25
5
II
Hükümet cad.
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 Tarih ve 19 no.lu Toplantı, 06.11.1989 Tarih ve 531 no. lu Karar, Antalya.
EK IV .
KAŞ SİT ALANI ARAZİ KULLANIM DEĞERLERİ (ADA BÜTÜNÜNE GÖRE)
Ada
Yapı Alanı
Arazi Kullanım
Kat adedi
No
Alanı
Taban
Toplam
Taks
Kaks
24
1571
589
848
0.37
0.54
1+2
25
984
304
568
0.31
0.58
2+1
26
660
565
1147
0.86
1.74
2
27
273
273
544
1.00
1.99
2
28
1045
597
1194
0.57
1.14
2
29
552
286
529
0.52
0.96
2+1
30
484
272
491
0.56
1.01
2+1
31
627
345
700
0.55
1.12
2+1
33
682
249
363
0.37
0.53
2+1
34
4373
1166
2356
0.27
0.54
2+3
37
2835
1334
2509
0.47
0.89
2+1
38
130
130
235
1.00
1.81
1+2
40
55
43
86
0.77
1.54
2
46
6882
2350
4008
0.34
0.58
4-3-2-1
117
250
250
500
1.00
2.00
2
118
174
139
249
0.80
1.43
2+1
119
2015
709
1323
0.35
0.66
2+1
Sit Top.
23472
7891
17650
0.34
0.75
2-1
3-4
Kaynak: UYDAŞ, N., YÖNTER, Ö., GÜNDÜZ, S., UYDAŞ, S., YILMAZ, A., TAŞIRAN, M. V., “Kaş (Antalya) Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu”, 1997, Ankara, s. 28.
SİT ALANI MEVCUT YAPI KULLANIM TABLOSU
ADA
KENTSEL KULLANIMI
KENTSEL ALAN KULLANIM (YAPI) BÜYÜKLÜĞÜ (m2)
1
24
Restaurant - Bar
544
24
Konut
304
2
25
Bar - Restaurant - Cafe
190
25
Pansiyon
150
25
Konut
228
3
26
Bar - Restaurant
312
26
Boş
166
26
Ticaret
392
26
Konut
233
4
27
Restaurant
344
27
Seyahat Acentası
25
27
Kamu
150
5
28
Ticaret
666
28
Seyahat Acentası
52
28
Restaurant - Bar
242
28
Konut
53
28
Pansiyon
23
6
29
Ticaret
344
29
Restaurant - Bar
185
7
30
Restaurant - Bar
271
30
Ticaret
110
30
Konut
110
8
31
Konut
330
31
Restaurant - Bar
2000
31
Pansiyon
170
9
32
Konut
186
32
Pansiyon
208
32
Boş
80
10
33
Pansiyon
118
33
Ticaret
245
11
34
Restaurant
226
34
Konut
870
34
Ticaret
250
34
Pansiyon
793
12
37
Kamu (Askerlik Şubesi)
210
37
Seyahat Acentası
688
37
Ticaret
515
37
Bar
186
37
Bakkal
98
37
Konut
397
37
Boş
204
13
38
Restaurant
135
38
Ticaret
100
14
40
Ticaret
86
15
46
Pansiyon
1584
46
Konut
1175
46
Ticaret
530
46
Seyahat Acentası
175
16
117
Ticaret
359
117
Boş
141
17
118
Bar
29
118
Konut
220
18
119
Konut
760
119
Restaurant – Bar
379
119
Pansiyon
116
119
Ticaret
145
119
Bakkal
50
Kaynak: UYDAŞ, N., YÖNTER, Ö., GÜNDÜZ, S., UYDAŞ, S., YILMAZ, A., TAŞIRAN, M. V., “Kaş (Antalya) Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu”, 1997, Ankara, s. 34-35.
KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI
PLAN UYGULAMA KOŞULLARI
I. GENEL HÜKÜMLER
AMAÇ
BU "PLAN UYGULAMA KOŞULLARI” NIN AMACI; KAŞ, DOĞAL, ARKEOLOJİK ve KENTSEL SİT ALANLARI İLE ETKİLEME VE GEÇİŞ ALANLARININ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI SINIRLARI İÇİNDE YER ALAN; DOĞAL YAPISI, ARKEOLOJİK KALINTI ALANLARI İLE GELENEKSEL, YARI GELENEKSEL KONUT DOKUSUNUN ve TURİSTİK AMAÇLI MERKEZ İŞLEV ALANLARININ, 3194 SAYILI İMAR KANUNU, 2863 / 3386 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU İLE BU KANUNLARA DAYALI YÖNETMELİKLER, YÜKSEK KURUL İLKE KARARLARI VE “ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU” KARARLARI DOĞRULTUSUNDA KORUNMASI, DÜZENLENMESİ VE TARİHSEL ÇEVRE İLE UYUMLU OLARAK GELİŞTİRİLMESİDİR.
KAPSAM
BU UYGULAMA KOŞULLARI, GAYRİMENKUL ESKİ ESERLER VE ANITLAR YÜKSEK KURULU’NUN
· 10.03.1976 GÜN VE A-1039 SAYILI KARARI İLE BELİRLENEN ve ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU’NUN 06.11.1989 GÜN VE 531 SAYILI KARARI İLE AYNEN DEVAMINA KARAR VERİLEN; “KAŞ KENTSEL SİT ALANI” ,
· ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU’NUN 24.12.1993 GÜN VE 2074 SAYILI KARARI İLE BELİRLENEN “KAŞ KENTSEL SİT ALANI KORUMA – ETKİLEME ALANI”
· G.E.E.ANITLAR YÜKSEK KURULU’NUN 06.06.1980 GÜN VE 4467 SAYILI KARARI İLE BELİRLENEN “KAŞ (ANTİPHELLOS) ARKEOLOJİK SİT ALANI” VE YAKIN ÇEVRESİ,
İÇİN HAZIRLANAN “KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI” SINIRLARI İÇİNDE GEÇERLİDİR. KAŞ KENT MERKEZİ İÇİNDE YER ALAN GELENEKSEL ÇARŞI KESİMİ İLE, YARI GELENEKSEL MERKEZ İŞLEVLİ ALANLAR, KONUT ALANLARI, BU ALANLAR İÇİNDE BULUNAN TESCİLLİ ANITSAL VE SİVİL MİMARLIK ÖRNEKLERİ İLE YENİ YAPILACAK YAPILARI KAPSAR. BU YAPILAR İÇİN G.E.E.A.Y.K.’NUN 10.03.1976 GÜN VE A.1039 SAYILI KARARI OLARAK BELİRLENEN TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI LİSTESİ GEÇERLİDİR.
ONAMA ve YASAL ÇERÇEVE
· BU UYGULAMA KOŞULLARI; ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU’NUN OLUMLU GÖRÜŞ VE KARARLARI ALINIP, KAŞ BELEDİYESİ MECLİSİ TARAFINDAN ONAYLANMASI İLE YÜRÜRLÜĞE GİRER.
· KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI SINIRLARI İÇİNDEKİ UYGULANAN GEÇİT DÖNEMİ YAPILANMA KOŞULLARI YÜRÜRLÜKTEN KALKAR.
· BU PLAN UYGULAMA KOŞULLARINDA BELİRTİLMEYEN HUSUSLARDA K.T.V.K. YÜKSEK KURULU VE ANTALYA K.T.V.. KORUMA KURULU KARARLARI, KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU, ÇEVRE KANUNU, İMAR KANUNU VE İLGİLİ YÖNETMELİKLERİ İLE KAŞ İMAR YÖNETMELİĞİ GEÇERLİDİR.
· BU UYGULAMA KOŞULLARINA GÖRE YENİ YAPILACAK VE ONARILACAK BÜTÜN YAPILAR, SAĞLIK VE FEN KOŞULLARINA VE İLGİLİ TÜZÜK VE YÖNETMELİKLERE UYMAK ZORUNDADIR. RESMİ GAZETE’DE YAYINLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİREN 2981 SAYILI KANUN VE “ÇATI ÇEKME KATLARIN TAM KATA ÇIKARILMASI İLE İLGİLİ YÖNETMELİK” BU ALANDA UYGULANMAZ. OTOPARK YÖNETMELİĞİ ve ISI YÖNETMELİĞİ HÜKÜMLERİ GEÇERLİDİR. YAYA YOLLARINDA YAPILACAK HER TÜRLÜ UYGULAMA VE İŞLEYİŞ, DETAY PROJELERİ İLE BİRLİKTE HAZIRLANACAK OLAN UYGULAMA KOŞULLARINDA BELİRLENECEKTİR.
· KENTSEL TASARIM ALANI ÖZEL PROJELERİ KAŞ BELEDİYESİ TARAFINDAN HAZIRLANACAK VE ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU KARARI İLE UYGULANACAKTIR. ÖZEL PROJELER 2 YIL İÇİNDE HAZIRLANACAK VE UYGULAMAYA KONACAKTIR.
· KORUMA PLANININ UYGULANMASINDA UYGULAMA KOŞULLARINDA BELİRTİLMEYEN HUSUSLARDA YÜKSEK KURUL İLKE KARARLARI VE ANTALYA K.T.V.KORUMA KURULU KARARLARI GEÇERLİDİR.
DEĞİŞİKLİK
KAŞ KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI SINIRLARI İÇİNDE KALAN SİT ALANLARI VE ETKİLEME GEÇİŞ ALANINDA GEÇERLİ OLAN UYGULAMA KOŞULLARI HÜKÜMLERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ YÖNÜNDE YAPILACAK ÖNERİLER, ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU’NUN UYGUN GÖRÜŞ VE KARARI İLE, KAŞ BELEDİYESİ’NİN ONAYINDAN SONRA UYGULANABİLİR.
II. ÇEVRE ÖLÇEĞİNDEKİ KARARLAR
· KENTSEL SİT ALANINDAKİ GELENEKSEL SOKAK DOKUSU, SOKAK İSİMLERİ VE CEPHE HATLARI İLE AYNEN KORUNACAKTIR. SİLUETİ BOZACAK YAPILAŞMALARA KESİNLİKLE İZİN VERİLMEYECEKTİR.
· VAR OLAN AĞAÇ VE BİTKİ DOKUSU KORUNACAKTIR. YAYA BÖLGESİ VE YOLLARINDA İKLİMSEL KOŞULLARA VE ÇEVREDEKİ BİTKİ TÜRLERİNE UYGUN OLABİLDİĞİNCE GÖLGELİ VE YEŞİL DOKU OLUŞTURULMASINA YÖNELİK TASARIMLAR YAPILACAKTIR.
· “ÖZEL PROJE ALANLARI” KENTSEL TASARIM ALANLARI OLARAK BÜTÜNCÜL OLARAK PROJELENDİRİLECEK VE BU ALANLARDA KORUMA PLANI İLKELERİ İLE, KORUMA KURUL KARARLARI DİKKATE ALINACAKTIR.
· ULAŞIM / DOLAŞIM SİSTEMİ KURULMASINDA TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI İLE DOĞAL VE ARKEOLOJİK DEĞERLERİN KORUNMASINA VE ZARAR GÖRMEMESİNE AZAMİ DİKKAT EDİLECEKTİR.
· ARKEOLOJİK SİT ALANI VE ÖZEL PROJE ALANLARI (KENTSEL TASARIM ALANLARI) İÇİNDE YAYALAŞTIRMA VE KENTSEL TASARIMPROJELERİNİN UYGULANMASI AŞAMASINDA YAPILACAK HER TÜRLÜ KAZIDA MÜZE DENETİMİ GEREKLİDİR.
· KORUNMASI GEREKLİ KÜLTÜR VARLIĞI ÖZELLİĞİ TAŞIYAN VEYA TAŞIMAYAN, ANCAK BULUNDUKLARI SOKAKLA BÜTÜNLÜK OLUŞTURAN ÇEŞMELER ONARILARAK VE SULARI BAĞLANARAK KULLANILIR HALE GETİRİLECEKTİR.
GEREĞİNDE SERVİS YOLLARI
· Gereğİnde servİs yollarI; yayalaştIrIldIğInda bu sİstemİn İşlerlİğİnİ desteklİyecek yollardIr. BATIDA ARKEOLOJİK SİT ALANINA (ANTİPHELLOS’A) ULAŞAN HASTANE CADDESİ, LİMANA HİZMET VERECEK OLAN NECİPBEY VE HÜKÜMET CaddeLERİ, DOĞUDA DOĞRUYOL SOKAK KUZEYDE İSE BAHÇE SOKAK belİrlİ saatlerde hİzmet verecek (saat 19 sonrasI İle 07-09 öncesİ arasInda) gereğİnde servİse açIlacak ulaşIm akslarI olarak planlanmIşlardIr. Bu cadde ve sokaklarI denetİmlİ olarak (ağIr vasItalar harİç), çöp vb servİs amaçlI dİğer araçlar kullanabİleceklerdİr. ÖZELLİKLE YAT LİMANINA SERVİS TURİZM MEVSİMİNDE ÖZEL OLARAK DÜZENLENECEKTİR. Acİl durumlarda İse İtfaİye, cankurtaran vb acİl hİzmet araçlarInIn günün her saatİnde gİrebİleceğİ şekİlde düzenlemeler yapIlacaktIr.
· Gereğİnde Servİs YollarIna; düzgün yontulmuş (üretİlmİş) ve derzsİz döşenmİş arnavut kaldIrImI veya parke taş döşenecektİr. Asfalt ya da beton İle kaplanan sokaklar, ortadan akIşlI parke taş kaplama halİne dönüştürüleCEKTİR. UZUNÇARŞI SOKAK’TAKİ TAŞ KAPLAMA KAYMAYI ENGELLEYECEK ŞEKİLDE SAĞLIKLAŞTIRILACAKTIR.
Düzenlenecek Ana Yaya BÖLGESİ :
UZUNÇARŞI CADDESİ, SÜLEYMAN TOPÇU SOKAK, ZÜMRÜT SOKAK, TERZİ SOKAK, İBRAHİM SELİM CADDESİ, ORTAOKUL CADDESİ, ORTA SOKAK, SÜLEYMAN SANDIKÇI SOKAKLAR “ANA YAYA BÖLGESİ” OLARAK yayalaştIrIlACAKTIR.
bu “TARİHİ MERKEZ VE KONUT DOKUSU” SOKAKLARI TAMAMEN yayaYA ayrIlACAK, çevrelerİ “ÖZEL PROJE ALANLARI” olarak yaya bölgesİ nİtelİğİnde geleneksel yapılarınIN ve Zengİn kent mekanlarInIn sergİlendİğİ bİr bölge halİne dönüşEcektİr.
Yaya sokaklarına İLİşkİn 1/500 ve UYGULAMAYA YÖNELİK 1/200, 1/50....1/1 ölçeklİ “ALTYAPI”, “Kentsel TasarIM”, “Peyzaj” ve “Kent MobİlyasI” projelerİ hazIrlanIp, Kaş Beledİyesİ görüşü alIndIktan sonra ANTALYA Kültür ve Tabİat VarlIklarInI Koruma Kurulu tarafIndan onaylanmadan uygulama yapIlamaz.
BU ALANLAR acİl durumlar dIşInda araç gİrmeyecek yaya bölgelerİdİr. özel projeler İle düzenlenecekTİR.
DÜZENLENECEK YAYA BÖLGESİNE İLİŞKİN 1/500, KISMİ OLARAK DA 1/200, 1/50....1/1 (DETAYLAR) ÖLÇEKLİ, “ALTYAPI”, “KENTSEL TASARIM”, “PEYZAJ” VE “KENT MOBİLYASI” PROJELERİ HAZIRLANIP, KAŞ BELEDİYESİ GÖRÜŞÜ ALINDIKTAN SONRA ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU TARAFINDAN ONAYLANMADAN UYGULAMA YAPILAMAZ.
Yaya akslarI ve bölgelerİnde; öncelİkle altyapI (ATIKSU/YAĞMURSUYU ve İçmesuyu, elektrİk, TELE-İLETİŞİM, doğalgaz, VB) sorunlarInI çözmeye VE YERALTINA ALMAYA YÖNELİK altyapI projelerİ, kentsel tasarIm projelerİ İle bİrlİkte hazIRlanacaktIr. YangIn önlemİ İçİn zemİn ALTINA yangIn suyu İçİn ayrI bİr sİstem döşenmesİ ve uygun konumda yangIn musluklarI konulmasI gereklİDİR. HER TÜRLÜ ALTYAPI UYGULAMASI MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ DENETİMİNDE YAPILACAKTIR.
· BU KESİMDEKİ TESCİLLİ YAPILAR K.T.V. KORUMA YÜKSEK KURULU İLKE KARARLARI VE KORUMA AMAÇLI İMAR PLAN KARARLARI DOĞRULTUSUNDA KORUNACAKTIR.
· PROJE ALANINDA VAROLAN, YÖRESEL NİTELİKTEKİ TİCARET VE EL SANATLARI İŞLEVLERİ KORUNACAKTIR. BU İŞLEVLERİN (HALI, KİLİM, AHŞAP İŞLERİ, METAL İŞLERİ, HAT SANATI, KALEM İŞÇİLİĞİ VB) KORUNUP GELİŞTİRİLMESİ VE ZENGİNLEŞTİRİLMESİ AMACIYLA EĞİTİM, ÜRETİM, SERGİLEME VE SATIŞ BİRİMLERİ OLUŞTURULACAKTIR. KORUMA PLANI ALANINDAKİ TARİHİ YAPILARIN ÜST KATLARI EĞİTİM VE ÜRETİME, ZEMİN MEKANLARI DA SERGİLEME VE PAZARLAMA/TANITIMA YÖNELİK OLARAK DÜZENLENECEKTİR.
· ALANDA YÖRESEL YAPI KARAKTERİNE UYMAYAN VE YAPI KARAKTERİNİ BOZAN TÜM YAPILAR VE KÜTLE EKLERİ KALDIRILACAKTIR.
III. YAPI ÖLÇEĞİNDE KORUMA KOŞULLARI
RESTORASYON, ONARIM VE DEĞİŞİKLİK KOŞULLARI
III.1. TESCİLLİ YAPILAR
BU YAPILARDA YAPILACAK KAPSAMLI BAKIM VE ONARIM, DEĞİŞİKLİK, RÖLÖVE, RESTORASYON VE YENİ KULLANIM PROJELERİNİN HAZIRLANMASINDA AŞAĞIDA BELİRLENEN TEKNİK ŞARTLARA UYULACAKTIR.
· GENEL HUSUSLAR:
RÖLÖVE, RESTİTÜSYON, RESTORASYON, REKONSTRÜKSİYON, RENOVASYON VE YENİ KULLANIM PROJELERİ HER AŞAMADA AYRINTILI RAPOR VE FOTOĞRAFLARI İÇERECEKTİR. YAPININ NİTELİĞİNE VE YAPILACAK MÜDAHALEYE GÖRE, PROJELERİN ÖLÇEK VE NİTELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILABİLİR.
· RÖLÖVE:
· 1/200 ÖLÇEKLİ VAZİYET PLANI (PARSELDE VARSA AĞAÇ RÖLÖVELERİ İŞLENECEKTİR) - TÜM KAT PLANLARI - TÜM CEPHELER (BİTİŞİK OLMAYAN - EN AZ 2 KESİT (YAPININ NİTELİĞİNE GÖRE KORUMA KURULU’NCA DAHA FAZLA KESİT İSTENEBİLİR) - TAVAN PLANLARI - DÖŞEME PLANLARI
(1/50 ÖLÇEKLİ),
· EN AZ 2 TİPİK YERDEN 1/20 ÖLÇEKLİ CEPHE, PLAN VE KESİT İÇEREN
SİSTEM DETAYI, ÖZGÜN MİMARİ VE SÜSLEME ELEMANLARI, 1/10, 1/5, 1/1
ÖLÇEKLİ OLACAK, TİPİK ÖĞELERİ İÇERECEKTİR.
· RÖLÖVE ANALİZ RAPORU:
-YAPININ FİZİKSEL TANIMI,
-STRÜKTÜREL DURUM,
-YAPI TEKNOLOJİSİ VE MALZEME KULLANIMI,
-BOZULMALAR, DEFORMASYONLAR, TEMEL, TAŞIYICI ELEMAN, DOLGU ELEMANLARI, KAPLAMA ELEMANLARI, ÜST ÖRTÜ ELEMANLARI VE BENZERİNE İLİŞKİN TANIMLAR VE BUNLARLA İLGİLİ SORUNLAR (BU BİLGİLER, RÖLÖVE PROJELERİ ÜZERİNDE OLABİLECEĞİNCE GÖSTERİLECEKTİR).
· RÖLÖVE PROJE ANALİZİ:
-YAPIYA ÇEŞİTLİ DÖNEMLERDE YAPILAN MÜDAHALELER (MUHDES ELEMANLAR).
-YAPIDA BUGÜN OLMAYAN ÖZGÜN ELEMANLARIN İZLERİ,
-KORUNMASI GEREKLİ NİTELİKTEKİ DÖNEM EKLERİ.
· TARİHSEL VE TİPOLOJİK ARAŞTIRMA:
· RESTİTÜSYON PROJESİ:
-VAZİYET PLANI (1/500 VEYA 1/200),
-TÜM KAT PLANLARI (1/50),
-TÜM CEPHELER (1/50), -EN AZ İKİ KESİT (1/50),
-TAVAN PLANLARI (1/50), -DÖŞEME PLANLARI (1/50),
-ÖZGÜNLÜĞÜNÜ YİTİRMİŞSE, 1/20 ÖLÇEKLİ RESTİTÜE EDİLMİŞ SİSTEM DETAYI VEYA DETAYLARI,
-ÖZGÜNLÜĞÜNÜ YİTİRMİŞ MİMARİ ELEMANLARI VE SÜSLEME ELEMANLARININ 1/10, 1/5, 1/1 RESTİTÜE EDİLMİŞ DETAYLARI.
· RESTİTÜSYON ANALİZİ:
RESTİTÜSYON PROJESİ ÜZERİNDE, RÖLÖVEDEN FARKLI OLARAK OLUŞTURULAN HER ELEMANIN, HANGİ KAYNAĞA GÖRE YENİLENDİĞİ VE BU KAYNAĞIN GÜVENİLİRLİK DERECESİ AYRI GÖSTERGELERLE BELİRLENECEKTİR.
· RESTORASYON PROJESİ:
-RÖLÖVE VE RESTİTÜSYON PROJELERİNDE YUKARIDA TANIMLANAN ÇİZİMLER HAZIRLANACAKTIR. BU ÇİZİMLERE EK OLARAK ONARIM PROJELERİ VE YENİ KULLANIMIN ANLAŞILMASINDA KOLAYLIK SAĞLAMAK ÜZERE, YETERİ KADAR ONARIM VE YENİ TADİLAT DETAYLARI VERİLECEKTİR.
-MÜDAHALE BİÇİMLERİ; ONARIM SÜRESİNCE, HANGİ MEKANA, MİMARİ ELEMANA VE SÜSLEME ELEMANINA NASIL MÜDEHALE EDİLECEĞİ BELİRLENECEK VE BU HUSUSLAR DEĞİŞİK GÖSTERGELERLE PROJEYE İŞLENECEKTİR. (AYNEN KORUNACAK ELEMANLAR, YENİLENECEK ELEMANLAR, TAMAMLANACAK MEKAN VE ELEMANLAR GİBİ)
.-YENİ KULLANIMIN GEREKTİRDİĞİ MÜDAHALELER: KÜLTÜR VARLIĞININ YENİ BİR KULLANIMA TAHSİS EDİLEBİLMESİ İÇİN GEREKLİ DEĞİŞME VE UYARLAMALARIN NASIL YAPILACAĞI, KULLANILACAK YENİ MİMARİ ELEMANLARIN YAPIM TEKNOLOJİSİ VE MALZEMESİ BU BÖLÜMDE AYRINTILI OLARAK BELİRLENECEKTİR.
· KULLANIMA YÖNELİK PROJELER:
YAPININ GEREK ÖZGÜN KULLANIMININ DEVAMI, GEREKSE YENİ BİR KULLANIMA TAHSİSİNE YÖNELİK OLARAK, SIHHİ TESİSAT, ISITMA, AYDINLATMA VB. TEKNİK MÜDAHALELERİN İLKELERİ BİR RAPORLA BELİRLENECEK, GEREKEN HALLERDE, PROJE ÜZERİNDE GEREKLİ REFERANSLAR VERİLECEKTİR.
ÇAĞDAŞ ANLAYIŞLA TASARLANAN PROJELERİN YAPIYA UYARLANMASI SÜRECİNDE GEREKLİ DETAYLAR RESTORASYON PROJESİNİN DOĞAL EKLERİDİR.
AYRICA, YAPININ MEVCUT DURUMU İLE RESTİTÜSYON PROJESİNİN GÜVENİRLİK DERECESİNE BAĞLI OLARAK RESTORASYON İLKELERİNİN VE FİZİKSEL MÜDAHALE BİÇİMLERİNİN AYRINTILI OLARAK ORTAYA KONDUĞU BİR RAPOR HAZIRLANMALIDIR.
· PROJELERİN HAZIRLANMASINDA İZLENECEK YÖNTEM:
RÖLEVE, RESTİTÜSYON VE RESTORASYON PROJELERİNİN HAZIRLANMASINDA “VENEDİK TÜZÜĞÜ” İLKELERİ DİKKATE ALINACAKTIR.
RÖLÖVE PROJELERİNİN DOĞRULUĞU BELEDİYE TARAFINDAN ONAYLANACAKTIR. BU ONAY OLMADAN, PROJELER KORUMA KURULU’NUN ONAYINA SUNULMAYACAKTIR.
GENEL PLAN ŞEMASI İLE GENEL CEPHE KARAKTERİNİN KORUNMASI ESASTIR. ANCAK, ŞEFFAF BÖLMELER KULLANIMLA BAĞLANTILI OLARAK YAPILABİLİR.
BU YAPILARIN ÇATI AKTARIMI, SIVA TAMİRİ, BADANA VE BOYA GİBİ YÖRESEL GÖRÜNÜM VE ELEMANLARINI ETKİLEYEREK BOZMAYACAK KÜÇÜK ÇAPLI BAKIM ÇALIŞMALARI PROJEYE GEREK OLMADAN YAPILABİLİR. BU BAKIM ÇALIŞMASINDA PENCERE VE KAPI BOYUTLARI DEĞİŞTİRİLEMEZ, ÖZGÜN ÇATI KİREMİTLERİ ALATURKA KİREMİTLERLE AKTARILIR. VİTRİN, KORNİŞ, SİLME LENTO, SÖVE GİBİ TAŞ ELEMANLAR YERLERİNDEN SÖKÜLEMEZ VE SIVANAMAZ.
AHŞAP DOĞRAMANIN DEĞİŞMESİ GEREKİYORSA YİNE AYNI BİÇİMDE YAPILMAK KOŞULU İLE DEĞİŞTİRİLİR, ÖZGÜN HALİNDE SIVASIZ İNŞA EDİLMİŞ YAPILAR SIVANAMAZ.
YAPILARDA, CEPHEYE AİT ÖZGÜN ELEMANLAR KORUNACAKTIR.
DIŞ CEPHE ÖĞELERİNDEN OLAN PENCERE, VİTRİN, KAPI, LENTO, SÖVE, KEMER, PERVAZ, SİLME, SAÇAK, KORNİŞ, SÜTUN, BALKON, KİTABE VB. ELEMANLARIN ÖLÇÜSÜ, BİÇİMİ, MALZEMESİ İLE CEPHE ÜZERİNDEKİ YERLERİ, BOYUTLARI DEĞİŞTİRİLMEYECEKTİR. YAPIYA EKLENTİ YAPILMAYACAKTIR ANCAK ÇAĞDAŞ GEREKSİNİM GEREĞİ YAPIYA STATİK ZARAR VERMEDEN ISITMA/SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA SİSTEMİ KURULABİLİR.
PLAN ELEMANLARI (AHŞAP DOLAP, TAVAN SÜSLEMESİ, AHŞAP MERDİVEN VB) OLDUKLARI YERDE ÖZGÜN DURUMU İLE KORUNACAKTIR. YERLERİNDE KORUNAMAMALARI DURUMUNDA YAPI İÇİNDE UYGUN BİR YERE TAŞINACAKTIR.
· STRÜKTÜREL SİSTEME (GELENEKSEL TAŞIYICI SİSTEM) MÜDAHALE:
STRÜKTÜREL ONARIM; YUKARIDAKİ KARAR VE İLKELERE UYGUN OLARAK YAPILACAKTIR. ÖZGÜN ELEMANLAR MÜMKÜN OLDUĞUNCA AYNEN KORUNACAKTIR. ANCAK KORUNMASI MÜMKÜN GÖRÜLMEYEN DEĞERLİ ELEMANLAR (İŞLEMELİ, DEKORATİF ÖZELLİK TAŞIYAN) YENİDEN AYNI MALZEME, TEKNİK, BOYUT VE RENKLERDE ÜRETİLECEKTİR. BÖYLECE, GELENEKSEL TAŞIYICI SİTEMİN GENEL KARAKTERİ DEĞİŞTİRİLMEDEN YALNIZCA ONARIMA AİT DEVİR FARKLILIĞI HİSSETTİRİLECEKTİR.
· MALZEME VE ELEMANLARA İLİŞKİN MÜDAHALE
1) DIŞ MİMARİ:
a) ÇATILAR: ÖZGÜN ÇATI KAPLAMA MALZEMESİ OLAN ALATURKA KİREMİT DIŞINDA HİÇBİR BAŞKA MALZEME KULLANILAMAZ. ALATURKA KİREMİT ÖLÇÜLERİNDE AYNI STANDART VE NORMLARDA YENİ İMALAT YAPILABİLİR.
b) SAÇAKLAR: YAPININ ÖZGÜN SAÇAK VEYA SİLME BİÇİMİ KORUNUR VE AYNI MALZEME İLE ONARILIR.
c) SIVALAR: SIVALI OLAN YAPILAR ÖZGÜN SIVA CİNSİ İLE ONARILIRLAR. YAPILARIN BUGÜNKÜ RENKLERİ KORUNACAKTIR. BUGÜNKÜ RENK ESKİDEN VAR OLAN BİR RENGİ BOZAN YA DA AYKIRI BİR RENK İSE ÇEVRE DOKUSUNA VE ÖZGÜN RENGE UYGUN HALE GETİRİLECEKTİR.
d) DUVARLAR: VARSA ORJİNAL BAHÇE, AVLU VE BİNA DUVARLARI YÖRESEL MALZEME, BOYUT, FORM VE TEKNİKLERLE ONARILACAKTIR.
e) AÇIKLIKLAR: PENCERE, VİTRİN, SOKAK KAPISI VE BAHÇE-AVLU KAPILARININ YERLERİ, BOYUTLARI, MALZEME VE ÖZELLİKLERİ KORUNACAK, DEĞİŞMİŞ OLANLAR SOKAK CEPHESİ İLE UYUM SAĞLAYACAK ŞEKİLDE ESKİ BOYUTLARINA ÇEVRİLECEKTİR.
PENCERE KANATLARI ÖZGÜN BİÇİM VE BOYUTLARA UYGUN OLACAK, KESİNLİKLE GENİŞLETİLMEYECEKTİR. YENİ YAPILACAK PARMAKLIK, KEPENK GİBİ ELEMANLAR İÇİN YAPIDAN VEYA YAKIN ÇEVREDEN ALINAN BENZER ÖRNEKLER UYGULANACAKTIR.
YAPILARIN TİCARET İŞLEVİ SÜRDÜRÜLECEK OLAN KISIMLARINDAKİ AÇIKLIKLAR (PENCERE, KAPI) ÖZGÜN BOYUTLARINA ÇEVRİLECEK, DÜKKAN TABELALARI SADECE DÜKKAN KAPISI ÜZERİNDE YAPIYA PARALEL OLARAK YER ALACAKTIR. ELEKTRİK VE REKLAM PANOLARI İLE ÇEVRESİNDE YAPILACAK DONATIM İLE İLGİLİ HUSUSLARDA KÜLTÜR BAKANLIĞI, K.T.V.K. YÜKSEK KURULU’NUN 19.04.1995 GÜN VE 435 SAYILI İLKE KARARI GEÇERLİDİR. YAYA BÖLGESİNDE SERGİLEME AMACI İLE BİNA ÖNLERİNE ENİ 100 SANTİMİ GEÇMEYECEK OLAN SEYYAR AHŞAP VB. MALZEME İLE TEZGAHLAR YAPILABİLİR. BU TEZGAHLAR YAYA DOLAŞIMINI ENGELLEMEYECEK ŞEKİLDE YERLEŞTİRİLECEKTİR.
f) ÇIKMA, CUMBA VE BALKONLAR: YAPILARDA ÇIKMA, CUMBA VE BALKONLAR MUTLAKA ÖZGÜN BİÇİMLERİNDE VEYA BOZULMUŞ İSELER ÖZGÜN BİÇİMLERİNE DÖNDÜRÜLEREK ONARILACAKTIR. MALZEME, RENK VE TEKNİK AYNI OLMALIDIR.
2) İŞLEV:
YAPILARDA GENEL OLARAK ÖZGÜN (İLK) KULLANIMLARININ KORUNMASINA ÇALIŞILIRKEN, KORUMA PLANINDA ÖNERİLEN İŞLEVLER YAPILARA VERİLECEKTİR. KORUMA KURULU KARARI İLE YENİ İŞLEV VERİLEBİLİR. YENİ YAPILANMALARDA AŞAĞIDAKİ KOŞULLAR GEÇERLİDİR.
BU PLAN SINIRLARI DAHİLİNE “GAYR-İ SIHHİ MÜESSELER YÖNETMELİĞİ” MADDE 1 VE 2’DE YER ALAN YAPIYA VE ÇEVREYE ZARAR VEREBİLECEK İŞLEVLER VERİLEMEZ. YANICI, PARLAYICI MADDELERİ İÇEREN (BENZİN İST., TÜP DEPOSU VB), AĞIR TAŞIT SERVİSİ GEREKTİREN, TİTREŞİM YARATAN KULLANIMLAR (MATBAA, KERESTE DEPOSU, MOBİLYA İMALAT ATÖLYELERİ, OTO BAKIM VE SERVİS İSTASYONLARI VB) BU ALAN İÇİNDE KESİNLİKLE YER ALAMAZ.
ÜÇÜNCÜ SINIF GAYRİ SIHHİ MÜESSESELER KAPSAMINA GİRENLERDEN DE BU ALANDA BULUNMAMASI GEREKLİ OLANLARA, YAPILARA KULLANIM VERİLİRKEN KORUMA KURULU GÖRÜŞÜ ALINARAK KARAR VERİLİR.
YAPILARA KORUMA AMAÇLI İMAR PLANINDA VERİLEN İŞLEV DIŞINDA ANTALYA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KURULU KARARI DOĞRULTUSUNDA UYGUN BAŞKA BİR İŞLEV DE VERİLEBİLİR. ANCAK İŞLEV VERİLİRKEN YAPININ ÖZGÜN MİMARİ ÖZELLİKLERİNİN BOZULMAMASI ESASTIR.
III.2. TESCİLLİ YAPILAR DIŞINDA YENİLENECEK YAPILARDA VE BOŞ PARSELLERDE YENİ YAPILANMA KOŞULLARI
TESCİLLİ OLMAYAN YAPILARIN YIKILIP YENİDEN YAPILANMASI SIRASINDA VE BOŞ PARSELLERDE KADASTRAL DOKUYA UYGUN YENİ YAPI YAPILMASINDA AŞAĞIDAKİ YAPILANMA KOŞULLARINA UYULACAKTIR:
1. YIKILIP YENİLENMELERDE ESKİ TEMELLERİ ÜZERİNE YAPILAŞACAK VE KİTLE VE KONUMU KORUNACAK YAPILARDA YAPILANMA KOŞULLARI:
- BU YAPILAR KİTLE VE KONUMLARI İLE KAŞ GELENEKSEL DOKUSUNA AYKIRI OLMAYAN, ÇEVREYLE UYUMLU YAPILARDIR.
- YENİLENME SÖZ KONUSU OLDUĞUNDA PLAN ÜZERİNDE GÖSTERİLEN YAPI OTURUMLARI ESASTIR.
- YIKILIP YENİLENMELERDE YENİ YAPI, MEVCUT YAPININ KİTLE VE KONUMUNDA OLACAKTIR.
- MAKSİMUM KAT YÜKSEKLİĞİ 6.50 M. OLACAKTIR. GEREKTİĞİNDE SOKAK SİLUET VE GABARİ ETÜDÜ YAPILARAK SOKAKTAKİ EN YÜKSEK TESCİLLİ YAPI GABARİSİNİ GEÇMEYEN GABARİLER VERİLEBİLİR.
- ÇATI ALATURKA KİREMİT KAPLI BEŞİK ÇATI OLACAK, ÇATI ARASI KULLANILABİLECEKTİR.
- ÇATI KATI VE ÇEKME KAT YAPILAMAZ.
2. KENTSEL SİT ALANINDA KADASTRAL PARSEL DÜZENİ İMAR DÜZENİ OLARAK KABUL EDİLMİŞTİR. PLAN ÜZERİNDE GÖSTERİLEN YAPI OTURUMLARI ESASTIR.
- TESCİLLİ YAPILAR AÇISINDAN BİR SAKINCA YOK İSE PLANDA VERİLEN YAPI KAT YÜKSEKLİKLERİ GEÇERLİDİR.
3. YENİ YAPILAŞMA KOŞULLARI
- YAPI KONUM VE OTURUMU : KADASTRAL PARSELLER AYNEN
KORUNACAK, KADASTRAL DOKU İMAR DOKUSU OLARAK KABUL EDİLECEKTİR. 18. MADDE UYGULAMASI YAPILAMAZ. İFRAZ VE TEVHİD İSE ANCAK KORUMA KURULU KARARI İLE YAPILABİLİR. YENİ YAPILAŞMALARDA VARSA ESKİ YAPININ PARSELDE KONUMLANDIĞI TEMELLER ÜSTÜNE YENİ YAPILAR YAPILABİLİR. DEPO, AHIR, KÜMES VB MÜŞTEMİLATLAR ESKİ YAPILAR OLARAK NİTELENDİRLEMEZ. BOŞ PARSELDE ESKİ BİR YAPI YOK İSE KADASTRAL PARSELASYON DOKUSU ESAS ALINARAK YENİ YAPILAR YAPILACAKTIR. YENİ YAPILARDA YOLA BAKAN CEPHE UZUNLUĞU 10 METREDEN FAZLA OLAMAZ.
- YENİ YAPI MİMARİ CEPHE TASARIMI; GELENEKSEL KAŞ MİMARİSİ
ÖZELLİKLERİ İLE UYUMLU, ANCAK ONA ÖYKÜNMEYEN, ÇAĞDAŞ ÇİZGİLER TAŞIYAN VE MODERN MİMARİ ANLAYIŞIN ÜRÜNÜ OLAN, ÇAĞDAŞ MALZEME KULLANIMININ AĞIRLIKTA OLDUĞU BİR ANLAYIŞ HAKİM OLMALIDIR. YAPININ KOT ALDIĞI CEPHEDE İKİ KATTAN DAHA ÇOK GÖRÜNTÜ VE ETKİ VEREN YAPI YAPILAMAZ VE CEPHE DÜZENLENEMEZ.
-
- CEPHE DÜZENİ : YENİ CEPHELERDE ÖNCELİKLE YÖRESEL CEPHELER İLE UYUM ARANACAKTIR. BURADA KOPYACILIKTAN UZAK KALINARAK KAŞ YÖRESEL CEPHE TİPLERİNDEN HERHANGİ BİRİNE ATIF YAPAN, AÇIKLIKLARI, BOYUTLARI, DÜZENLERİ VE CEPHE MODÜLASYONU İLE GELENEKSELİ ANIMSATAN / UYUMLU, ANCAK YENİ VE ÇAĞDAŞ OLDUĞU BELLİ OLAN TASARIMLAR YAPILACAKTIR. DIŞ CEPHELER SIVALIDIR VE BEYAZ TONLARINDAN BAŞKA RENK KULLANILAMAZ. DOĞAL TAŞ KAPLAMA VEYA MOLOZ TAŞ DUVAR SADECE ZEMİN KATTA SIVASIZ CEPHE ELEMANI OLARAK KULLANILABİLİR. BU DURUMLARDA DERZLER BOYANMAZ.
- TESCİLLİ YAPI YANI VE KARŞISINDAKİ PARSELLERDE YAPILAŞMA: TESCİLLİ YAPININ YANINDA YA DA KARŞISINDA BULUNAN PARSELLERDEKİ YENİ YAPILAR İÇİN, MAKSİMUM SAÇAK KOTU TESCİLLİ YAPI MAHYA KOTUNU GEÇEMEZ. BU TÜR YAPILANMALARDA ANTALYA K.T.V. KORUMA KURULU GÖRÜŞ VE ONAYI ALINACAKTIR.
- YAPILARA KOT VERİLMESİ : YAPININ PARSELDE OTURACAĞI
ALANIN TABİİ ZEMİN KOT ORTALAMASI İLE BİNALARA KOT VERİLİR. ZEMİN KAT TABANI +1.00 M. KOTUNU AŞAMAZ.
- YAPI YÜKSEKLİĞİ (GABARİSİ) : TABİİ ZEMİN ORTALAMA
KOTUNDAN İTİBAREN SAÇAK ALT SEVİYESİNE KADARDIR. HMAX = 6.50 M. DİR. KAT YÜKSEKLİKLERİ AZALTILARAK 2 KATTAN BİR BAŞKA KAT KAZANILAMAZ.
- BODRUMLAR : KAŞ KENTSEL SİT ALANI İÇİNDEKİ YAPILARDA ARAZİ
EĞİMİNE BAĞLI OLARAK BODRUM KAT YAPILABİLİR. ANCAK BODRUM KAT TAVANI ÜST KOTU TABİİ ZEMİN ORTALAMASINDAN + 0.50 M’DEN YÜKSEK OLAMAZ. BODRUM KAT ELDE ETMEK ÜZERE MEVCUT ARAZİ KOTUNUN ALTINDA KAZI YAPILAMAZ. BODRUM KATLARI İSKAN EDİLEMEZ, TİCARİ DEPOLAMA, SERVİS AMAÇLI KULLANIMLAR İÇİN AYRILIR. BODRUM ALANI EK YAPI (MÜŞTEMİLAT) YA DA YOL ALTINA YAPILAMAZ.
- EK YAPILAR (MÜŞTEMİLAT) : PARSEL İÇİNDE ESKİ KULLANIMDA
BULUNAN MÜŞTEMİLAT YERİNE SERVİS AMAÇLI MÜŞTEMİLAT YAPILABİLİR. ANCAK ;
- EK YAPI YÜKSEKLİĞİ EN ÇOK 3,50 M. OLACAKTIR,
- EK YAPI DERİNLİĞİ EN ÇOK 3.00 METRE OLACAKTIR,
- EK YAPILAR İSKAN, TİCARET, DEPOLAMA VB BAĞIMSIZ BÖLÜM NİTELİKLİ OLARAK KULLANILAMAZ.
- ÇIKMALAR: YÖRESEL MİMARİ CEPHE TİPOLOJİSİNDE ÇIKMA VE
CUMBALARIN YAYGIN KULLANIMI ÜSTÜ ÜÇGEN ALINLIKLI, KİREMİT ÇATI ÖRTÜLÜ VE AHŞAP KONSTRÜKSİYONLUDUR. BU TİPOLOJİNİN KORUNUP GELİŞTİRİLMESİ GEREKLİDİR. ANCAK, GELENEKSELİN KOPYASI DA YAPILMAMALIDIR.
ÇIKMALAR ZEMİN KATIN ÜSTÜNDE BAŞLAR. ZEMİN KATA ÇIKMA YAPILMAZ. ÇIKMA DERİNLİĞİ MİN. 0.50 M., EN ÇOK 1.20 M. OLACAKTIR. YOL ÜZERİNDE KARŞILIKLI GELEN ÇIKMA VE CUMBALAR ARASI EN AZ 3.50 M. OLACAKTIR. TÜM ÇIKMALAR VE CUMBALAR YAPI ALANINA KATILIRLAR. KONSOL ÇIKMALAR AÇIK ÇIKMA NİTLİĞİNDE OLACAKTIR. YOL ÜZERİNDEKİ CEPHELERDE BULUNACAK ÇIKMALAR BULUNDUKLARI KATTA CEPHE YÜZEYİNİN ÜÇTE İKİSİNİ AŞAMAZ. ANCAK, TESTERE ÇIKMA YAPILMASI HALİNDE TÜM CEPHE YÜZEYİ KADAR ÇIKMA YAPILABİLİR. ÇIKMALAR KOMŞU PARSELE 1.00 METREDEN FAZLA YAKLAŞAMAZ. KAPALI ÇIKMALAR EMSALE DAHİLDİR.
- CUMBALAR: YOL ÜZERİNDEKİ CEPHELERDE YAPILABİLİRLER VE BULUNDUKLARI CEPHE YÜZEYİNİN ÜÇTE BİRİNİ AŞAMAZLAR. YOL ÜZERİNDEKİ CEPHELERDE ARSA SINIRINI AŞAN ÇIKMA VE CUMBALAR YOL ZEMİNİNDEN EN AZ 3M. TEMİZ YÜKSEKLİKTE OLACAKTIR.
- BALKONLAR: AÇIK ÇIKMA BALKON BİÇİMİNDE YÖRESEL KARAKTERE UYGUN OLARAK YAPILABİLİR. ZEMİN KATTA BALKON YER ALMAZ. BALKON DERİNLİĞİ 0.70 M. İLE EN ÇOK 1.10 M. OLACAKTIR. BALKON KORKULUKLARI METAL TAKVİYELİ AHŞAP KORKULUK VE PARAPET KULLANIMI İLE GELENEKSEL ÖRNEKLERİ ANDIRIR BİÇİMİNDE YAPILACAKTIR.
TUĞLA, BRİKET VE BETON BENZERİ SAĞIR YÜZEYLİ DUVARLI KORKULUK YAPILMAYACAKTIR.
KORUMA PLANINDA 6 METREDEN DAR YAYA YOLLARI ÜZERİNDE ÖN BAHÇESİZ YOLA SIFIR OLAN DÜZENDE YÖRENİN MİMARİ ÖZELLİKLERİNİ KORUYACAK ŞEKİLDE YOLUN KULLANIMI MİMARİ ÖZELLİKLER GÖZÖNÜNE ALINARAK KORUMA KURULU KARARI İLE YOLA KONSOL ÇIKMA YAPILABİLİR.
- PENCERELER: PENCERE DOĞRAMALARINDA AHŞAP MALZEME VE/VEYA AHŞAP ETKİSİ VEREN BAŞKA MALZEME KULLANILABİLİR. NORMAL KAT PENCERELERİNDE ÇEVRE İLE UYUMLU PENCERE BOYUTLARI KULLANILACAKTIR. DOĞRAMALARA AÇIK RENKLİ (PİNOTEX VE BEZİRYAĞI VB) KORUYUCU SÜRÜLECEKTİR. GENİŞLİĞİN YÜKSEKLİĞE ORANI 1/1.6 –1/2 ARASINDA OLACAKTIR. CEPHE TASARIMLARINDA YÖRESEL MİMARİ ELEMANLAR OLARAK SÖVE, PERVAZ VE PENCERE ÜSTÜ KORNİŞLERİ KULLANILACAKTIR. PENCERE DÜZENLENMESİNDE YÖRESEL KÜÇÜK CAMLI BÖLÜNMELİ ÇERÇEVE OLUŞTURULACAK VE KEPENK VEYA PANCUR KULLANILACAKTIR. ALT VE ÜST PENCERELERİ AYNI DÜŞEY DOĞRULTUDA DÜZENLENECEKTİR. ZEMİN KAT PENCERELERİ VE GİRİŞ KAPILARININ CAMLI BÖLMELERİNDE DÖVME DEMİRCİLİK İŞİ (FERFORJE KORKULUK, ŞEBEKE) YAPILABİLİR. BU ÖGELERDE SİYAH KORUYUCULAR (BOYA VB) KULLANILABİLİR.
- KAPILAR: KAPILARDA AHŞAP MALZEME KULLANILACAKTIR. TEK VEYA ÇİFT KANATLI SOKAK KAPILARININ BOYUTLARI YÖRESEL KAPI BOYUTLARI İLE AYNI OLACAKTIR. GİRİŞ KAPILARI ZORUNLULUK OLMADIKÇA İKİ KANATLIDIR. ÇİFT KANATLI KAPI TOPLAM GENİŞLİĞİ EN AZ 1.30 VE EN ÇOK 1.60 M. OLACAKTIR. KAPILARIN FORMLARI YÖRESEL TİPLERE UYGUN OLACAK ŞEKİLDE OLABİLİR.
GİRİŞ KAPISI DIŞINDAKİ KAPI, PENCERE DOĞRAMALARI, CUMBA, BALKON KORKULUKLARI VB İMALATINDA DOĞAL YA DA KOYULAŞTIRILMIŞ AHŞAP RENGİNDEN BAŞKA RENK KULLANILAMAZ.
- ÇATI VE SAÇAKLAR: ÇATILAR EN AZ % 25, EN FAZLA % 33 EĞİMLİ AHŞAP KIRMA VEYA EKSİK ÇATI OLACAKTIR. YÖRESEL KAŞ EVİ TİPOLOJİSİNE UYGUN ÇATILAR YAPILACAKTIR. ANTEN, GÜNEŞ ENERJİSİ DONATIMI GİBİ YABANCI ELEMANLAR CEPHEYE BAKAN ÇATI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLEMEZ.
ÇATI KAPLAMA MALZEMESİ OLARAK, YALNIZCA ALATURKA TİPİ KİREMİT KULLANILIR. ÇATILARDA İZOLASYON MALZEMESİ İLE İZOLASYON SAĞLANACAKTIR. SAÇAK GENİŞLİĞİ EN AZ 0.40 M. EN ÇOK 0.60 M. OLACAKTIR. SAÇAKLAR; BİÇİMİ, TEKNİĞİ, MİMARİNİN GEREKTİRDİĞİ ŞEKİLDE YÖRESEL KULLANIMDAN YARARLANILARAK DÜZENLENİR. SAÇAKSIZ ÇATI YAPMAKDURUMUNDA YÖRESEL ÇATI PARAPETİ TİPİ KULLANILACAKTIR.
- SAÇAK YAPILMAYACAK YAPILARDA SADE BİR PROFİLLİ SİLME
YAPILABİLİR.
- ÇATI EĞİMİNDEN YARARLANILARAK BAĞIMSIZ BÖLÜM ELDE EDİLEMEZ.
- BİTİŞİK BİNALARDA ÇATI SULARI, KOMŞU PARSELE AKITILAMAZ,
KOMŞU PARSELLE BİRLEŞİM SINIRLARINDAN EN AZ 0.50 M. YÜKSEK OLACAK ŞEKİLDE YANGIN PARAPET DUVARI YAPILIR. İKİ TARAFI OLUŞMUŞ BOŞ PARSELLERDE YAPI KOTU VERİLİRKEN YUKARIDAKİ ŞARTLAR DA GÖZ ÖNÜNE ALINARAK, YAN PARSELLERDEKİ YAPILARIN KOTU İLE UYUM SAĞLAYACAK ŞEKİLDE BELEDİYECE BUNA UYGUN DÜZENLEME YAPILABİLİR.
- İÇ MİMARİ TİPOLOJİSİ: HER BAĞIMSIZ KONUTTA EN AZ BİR ODA,
BİR YATAK ODASI, BİR MUTFAK VE BİR BANYO-TUVALET BULUNACAKTIR. İKİDEN FAZLA KONUT BULUNAN YAPILARDA, BİRLİKTE KULLANILAN İÇ MERDİVENLER AHŞAP OLAMAZ.
- YAPILARA RUHSAT VERİLMESİ : TAM OLARAK BİTMEMİŞ, ÇATISI KAPATILMAMIŞ, DIŞ SIVA, BOYA VE BADANALARI İLE CEPHE GÖRÜNÜMLERİ, ÖN BAHÇE DÜZENLEMELERİ TAMAMLANMAMIŞ YAPILARA OTURMA İZNİ VERİLEMEZ.
K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun İskan İzni verilmesine İLİŞKİN 19.04.1996 GÜN VE 419 SAYILI İLKE KARARI UYARINCA İSKAN İZNİ İŞLEMLERİ YAPILACAKTIR.
BU ilke kararı uyarınca,
· Belediyesince hazırlanan teknik rapor,
· Uygulama sonrası çekilen fotoğraflar,
VERİLECEKTİR.
Koruma Kurulu tarafından onaylanan proje ile uygulama farklı İSE, Bunlar için inceleme yapıldıktan sonra projeye uygun hale getirilmesi için gerekli işlemler yapılACAKTIR.
KENTSEL TASARIM ALANLARI (KTA)
BU ALANLAR UYGULAMA BÜTÜNLÜĞÜ SAĞLANMASI AÇISINDAN BELİRLENMİŞ KENTSEL TASARIM ALANLARIDIR. KORUMA İMAR PLANI KARARLARI DOĞRULTUSUNDA BÜTÜNCÜL OLARAK TASARLANACAKLARDIR.
KENTSEL TASARIM ALANLARINA İLİşkİn 1/500, KISMİ OLARAK DA UYGULAMAYA YÖNELİK 1/200, 1/50....1/1 ölçeklİ “Kentsel TasarIM”, VE “Peyzaj” projelerİ hazIrlanIp, Kaş Beledİyesİ görüşü alIndIktan sonra ANTALYA Kültür ve Tabİat VarlIklarInI Koruma Kurulu tarafIndan onaylanmadan uygulama yapIlamaz.
· KENTSEL TASARIM ALANI I - YAT LİMANI VE ÇEVRESİ DÜZENLEMESİ
YAT LİMANI BÜTÜNÜYLE ELE ALINIP, YAT KAPASİTESİ, BALIKÇI TEKNELERİ KAPASİTESİ, ULAŞIM VE SERVİS GEREKSİNİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLEREK, KENTLİNİN DENİZE ULAŞIMI ENGELLENMEYECEK ŞEKİLDE DÜZENLENECEKTİR. BU KESİM İÇİN 1/500, 1/200...1/1 ölçeklİ KENTSEL TASARIM projelerİ yapIlACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 2 - CUMHURİYET (ATATÜRK) MEYDANI ÇEVRE DÜZENLEMESİ
CUMHURİYET (ATATÜRK HEYKELİ) MEYDANI; YAT LİMANI VE UZUNÇARŞI CADDESİ İLE BİRLİKTE ele alInarak 1/500, 1/200...1/1 ölçeklİ KENTSEL TASARIMprojelerİ yapIlACAKTIR. Geleneksel doku İle uyumlu, MEYDANIN SİMGESEL ÖNEMİNİ VURGULAYACAK kentsel tasarIm, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanarak uygulama yapIlacaktIr.
UZUNÇARŞI CADDESİ ÜZERİNDEKİ yapIlarda, geleneksel Kaş Mİmarİsİ özellİklerİne uyumlu cephe ve vİtrİn düzenlemelerİ yapIlacaktIr.
· KENTSEL TASARIM ALANI 3 - LİKYA LAHİTİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ
UZUNÇARŞI’NIN AÇILDIĞI ANTİK LİKYA LAHİTİ ÇEVRESİ ELE alInarak düzenLENECEKTİR.
I. NO’LU KENTSEL TASARIM ALANI İLE İLİŞKİLERİ KURULARAK, 1/500, 1/200...1/1 ölçeklİ LAHİT KENTSEL TASARIMprojelerİ yapIlmalIdIr. kentsel tasarIm, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanarak uygulama yapIlacaktIr.
UZUNÇARŞI ÜZERİNDEKİ yapIlarda günümüzde yer alan KISMEN geleneksel el sanatlarI üretİm ve satIş ünİtelerİnİn özgün İşlevlerİnİn korunmasIna ve gelİştİrİlmesİne özen gösterİlmelİdİr.
· KENTSEL TASARIM ALANI 4 - ORTA SOKAK VE YAKIN ÇEVRE DÜZENLEMESİ
ORTA SOKAK DÜZENLEMESİ BU KESİMDE YER ALAN OSMANLI SARNICI İLE LİKYA KAYA MEZARINI KORUMAYI VE SERGİLEMEYİ HEDEFLEYECEKTİR.
BU MEYDAN AYNI ZAMANDA GELENEKSEL EL SANATLARI SERGİLERİNİN YAPILMASINA YÖNELİK OLARAK DÜZENLENECEKTİR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 5 - MERKEZ SÜLEYMAN ÇAVUŞ CAMİSİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ
bU ALAN YAKIN ÇEVRESİNDE BELEDİYENİN YAPTIĞI DÜZENLEMELER (ÇAY BAHÇELERİ, DİNLENME ALANLARI) YAT LİMANI İLE YAYA/SERVİS İLİŞKİLERİNİN KURULMASINA YÖNELİK OLARAK YENİDEN ELE ALINACAKTIR. CAMİ’NİN ANITSALLIĞINI VURGULAYACAK, DENİZDEN KAŞ’IN ALGILANMASINI GÜÇLENDİRECEK BİR KENTSEL TASARIM YAPILACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 6 - ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) ÇEVRE DÜZENLEMESİ
ROMA TAPINAĞI (BAZİLİKA) çevresİnde; TANITIM, SERGİLEME, SERVİS VE OTOPARK SORUNLARINI çözmeyİ amaçlayan bİr çevre düzenlemesİ YAPILACAK, kentsel TASARIM projelerİ HAZIRLANACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 7 - I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI (ANTIPHELLOS) KORUMA AMAÇLI ÇEVRE DÜZENLEMESİ
I. DERECE ARKEOLOJİK SİT ALANLARI‘ NI (ANTIPHELLOS) turİstİk VE kültürel amaçlI zİyaret eden sayIsI (yaya,otobüs, özel araç, taksİ İle), bunun aylara dağIlImI, yoğun zamanlar gözönüne alInarak ve yakIn çevrenİn potansİyelİ de değerlendİrİlerek çözümler üretİlECEKTİR. BU PROJE ÇERÇEVESİNDE;
· ARKEOLOJİK ALAN ÇEVRESİNİN KORUMA ALTINA ALINMASI,
· GİRİŞ KAPILARI DÜZENLENMESİ,
· KISA/UZUN TUR GÜZERGAHI VE DİNLENME NOKTALARI DÜZENLEMESİ,
· ANITSAL YAPILARIN (TİYATRO, AGORA VB) ÇEVRE DÜZENLEMESİ
YAPILACAKTIR.
Bu kesİmdeki ARKEOLOJİK anItsal eserler VE KALINTILAR, KAZI POLİTİKASI DİKKATE ALINARAK DEĞERLENDİRİLECEK VE kentsel tasarIm, ALTYAPI, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanaCAKTIR. Var olan tüm YAPI KALINTILARI VE ağaçlarIn rölevelerİ çIkarIlarak KENTSEL TASARIM VE peyzaj projelerİnde değerlendİrİlECEKTİR.
Projelendİrme ve uygulama esnasInda çevredekİ anItsal yapIlara herhangİ bİr zarar verİlmemesİ esastIr. UYGULAMA MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ DENETİMİNDE YAPILACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 8 – AÇIK HAVA MÜZESİ / PARK ÇEVRE DÜZENLEMESİ
BU ALANDA AÇIK HAVA MÜZESİ OLUŞTURULMASINA İLİŞKİN KARARLAR DOĞRULTUSUNDA bİr kentsel tasarIm, ALTYAPI, peyzaj, kentsel dIş mekan ögelerİ tasarIm projelerİ hazIrlanarak uygulama yapIlACAKTIR. Var olan tüm ağaçlarIn rölevelerİ çIkarIlarak peyzaj projelerİnde değerlendİrİlECEKTİR.
BU KESİMİN TASARLANMASINDA, ATATÜRK MEYDANI VE MERKEZ SÜLEYMAN CAMİİ KENTSEL TASARIM PROJELERİ İLE BAĞLANTILAR KURULACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 9 - YENİ CAMİ ÇEVRE DÜZENLEMESİ
BU KESİMİN DENİZ İLE GÜNEYDEN BAĞLANTISI KURULACAK VE ÇEVREDEKİ ARKEOLOJİK SİT ALANININ ÖNEMİNİ VURGULAYACAK BİR DÜZENLEME YAPILACAKTIR. ESKİ PLANLARDA "AGORA" OLARAK GÖRÜLEN KESİMLER DE MÜZE DENETİMLİ TEMEL KAZISI YAPILACAKTIR.
· KENTSEL TASARIM ALANI 10 - KAYA MEZARLARI ÇEVRE DÜZENLEMESİ
ANITSAL KAYA MEZARLARININ BULUNDUĞU KESİMDE YÜRÜYÜŞ YOLU, BAKI / SEYİR TERASLARI VE DİNLENME NOKTALARI DÜZENLEMESİ YAPILACAKTIR.
· KENTSEL ALTYAPI
YAPILACAK TÜM KENTSEL TASARIM PROJELERİNDE KENTSEL SİT ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNDE ELEKTRİK, TELEFON, TEMİZSU VE ATIKSU ŞEBEKESİ YER ALTINA ALINACAKTIR. TEMİZSU VE ATIKSU TESİSATI TEKNİĞİNE UYGUN PROJE İLE KİRLİLİK VE RUTUBET YARATMAYACAK ŞEKİLDE KAŞ BELEDİYESİ TARAFINDAN DÜZENLENİR VE DENETLENİR. LİMANA HİÇBİRE SURETTE ATIKSU VE KATI ATIK VERİLEMEZ.
ALTYAPI UYGULAMALARI ANTALYA K.T.V. KORUMA KURULU KARARI VE MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ DENETİMİNDE YAPILACAKTIR.
[1] Yurt Ansiklopedisi, 1982, Anadolu yay., Cilt 2, Antalya Maddesi, S. 757.
[2] UYDAŞ, N., YÖNTER, Ö., GÜNDÜZ, S., UYDAŞ, S., YILMAZ, A., TAŞIRAN, M. V., “Kaş (Antalya) Koruma Amaçlı İmar Planı Araştırma Raporu”, 1997, (Yayınlanmamış Rapor), Ankara, s. 1-2.
[3] UYDAŞ, N., vd., y.a.g.e., 1997, s. 1-2.
[4] a.g.e., 1997, s. 3.
[5] Yurt Ansiklopedisi, 1982, Anadolu Yay., Cilt 2, Antalya Maddesi, S. 760.
[6] PEKMAN, A. (Çev.), “Strabon: Coğrafya (Geografika)”, Kitap XII. , İst., 1969.
[7] UYDAŞ, N., vd., y.a.g.e., 1997.
[8] a.g.e., 1997, s. 6-9.
[9] a.g.e., 1997, s. 9-12.
[10] G.E.E.A.Y.K.’ nun 10.03.1979 Tarih ve A - 1039 Sayılı Kararı.
[11] Yurt Ansiklopedisi, Cilt 2, 1982, İstanbul, s.862.
[12] y.a.g.e., 1982, s.862.
[13] AKURGAL, E., 1995, Anadolu Uygarlıkları, Net yay., S. 417- 418.
[14] AKURGAL, E., 1995, “Anadolu Uygarlıkları – Antiphellos (Kaş) Maddesi ”, NET Turistik yay. A.Ş., 5. Baskı, S. 417-418.
[15] Görsel dokümanlar için www. Truvabeach.com sitesinden yararlanılmıştır.
[16] Akurgal, E., 1995, yage. S. 418.
[17] Kaş Kaymakamlığına Likya Diving, Natilius Diving, Sirena Diving Center, Apollo Dalış Okulu’nun 26.09.2000 tarihli başvuruları.
[18] Kaş Belediye Başkanlığı’nın, Kültür Bakanlığı, Anıtlar ve Müzeler gn. Md.’lüğü’ne yazdığı 28.09.2000 Tarih ve fen ve İmar İşl. – 370 Sayılı Yazısı.
[19] Antalya Valiliği, İl Kültür Müdürlüğü, Antalya Müzesi Müdürlüğü’nün 01.12.2000 Tarih ve B.16.0.AMG.4.07.00.00/717-2628 sayılı yazısı.
[20] Kültür Bak. Anıtlar ve Müzeler Genel Md.lüğünün B.16.0.AMG.0.10.00.03.719.4 / 08.06.2001
[21] G.E.E. Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 10.03.1978 Tarih A - 1039 sayılı kararı.
[22] Kültür Bak. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başk., 290 no. lu ve 10.3.1978 tarihli toplantı, A - 1039 no. lu kararı, İstanbul.
[23] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 06.11.1989 gün ve 531 sayılı kararı.
[24] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 08.12.1997 Tarih ve 3555 Sayılı kararı.
[25] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 29.07.1996 Gün ve 3011 sayılı Kararı ile belirlenmiştir.
[26] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 24.02.2000 gün ve 4517 sayılı kararı.
[27] a.g.e., 1997, s. 32-33.
[28] Antalya K.T.V.K.K. 24.12.1993 gün ve 2074 sayılı kararı.
[29] Antalya KTVK Kurulu’nun 30.11.2000 / 4800 Sayılı Kararı.
[30] Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 tarih ve 19 no.lu toplantı, 06.11.1989 tarih ve 531 no. lu karar, Antalya.
[31] Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 06.11.1989 Tarih ve 19 no.lu Toplantı, 06.11.1989 Tarih ve 531 no. lu Karar, Antalya.
[32] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’ nun 11.01.1990 gün ve 637 sayılı kararı.
[33] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 24.02.2000 Tarih ve 4517 Sayılı Kararı ile 37 Ada, 106 parseldeki proje uygun bulunmuştur.
[34] Mimar Nejat ÜREĞEN’ in 30.10.2000 tarihli Kaş Belediye Başkanlığı’na başvurusu.
[35] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 22.02.2001 Tarih ve 4902 Sayılı Kararı.
[36] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 16.10.2001 Tarih ve 5185 Sayılı Kararı.
[37] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’ nün 24.12.2001 Tarih ve 5218 sayılı kararı.
[38] K.T.V.Koruma Gen. Md.’ nün 29.01.2002 Gün ve 732 / Genel - 916 Sayılı Yazısı.
[39] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 23.12.1999 Tarih ve 4464 Sayılı Kararı ile özel mülkiyetteki 38 Ada, 3 Parselde bulunan tescilli yapının basit onarım izni verilmiştir.
[40] Ant. K.T.V.K.K. Müd.’ nün 13.12.2001 tarih ve 2373 sayılı yazısı (AKTVK / 07.07.708 - 2373 sayılı)
[41] A.K.T.V.K.K. Müd.’ nün 13.12.2001 tarih ve AKTVK / 07.07.708 sayılı yazısı.
[42]Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 14.12.2001 tarih ve imar işleri sayısız yazısı.
[43] Ant. K.T.V.K.Kurulu’ nun 24.12.2001 tarih ve 5280 sayılı kararı.
[44] K.T.V.K. Yüksek Kurulu’ nun 19.04.1996 gün ve 419 sayılı ilke kararı uyarınca İskan İzni işlemleri yapılmaktadır.
[45] Örneğin ; 119 Ada 6 Parseldeki yapının iskan izni: 30.11.1995 gün ve 2785 sayılı karar ile onaylanan projenin cepheleri ile uygulama farklıdır. Bu yapı için mahallinde inceleme yapılmasına karar verilmiştir.
[46] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu tarafından alınan 23.12.1999 Tarih ve 4463 Sayılı Kararda; Bir kısmı I. Derece Arkeolojik Sit, bir kısmı da Kentsel Sit Alanı’ nda kalan 119 Ada, 8 - 10 Parseldeki düzenlemeye ilişkin daha önce alınan, 22.04.1999 gün ve 4206 sayılı kararda uygun bulunan projesine aykırı yapılan kısımların Belediyesince kaldırılarak onaylı projesine uygun hale getirilmesine kararı verilmiştir.
[47] Antalya K.T.V.K. K. Müd.‘ nün 06.12.1999 tarih ve AKTVK / 07.07.-2354 sayılı yazısı.
[48] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’nün / 07.07.615 - 08.02.2001 tarih ve 0289 sayılı yazısı.
[49] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 16.06.2000 Tarih ve 4655 Sayılı Kararı.
[50] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’ nün 10.12.2001 gün AKTVKK.07.07.205 - 2327 sayılı yazısı.
[51] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 06.11.1989 gün ve 531 sayılı kararı ile Taşınmaz Kültür Varlığı olarak Tescil edilmiştir. .
[52] Antalya KTVK Kurulu’nun 29.07.1996 Tarih ve 3011 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.
[53] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 14.06.2001 Tarih, 5023 Sayılı Kararı.
[54] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun 09.07.2001 Tarih ve 5104 Sayılı Kararı:
[55] T.K.T.V. Yüksek Kurulu’ nun 24.02.1984 gün ve 153 Sayılı Kararı.
[56] T.K.T.V. Yüksek Kurulu’nun 24.01.1985 Tarih ve 602 Sayılı Kararı:
[57] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 29.07.1996 Tarih ve 3011 Sayılı Kararı.
[58] Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 26.03.2001 tarih ve İmar İşleri 158 sayılı yazısı.
[59] Antalya K.T.V.K.K.’ nun 29.11.2001 gün ve 5231 sayılı kararı.
[60] Antalya K.T.V.K. Kurulu’ nun, AKTVK / 07.07.670 - 1718 Sayı 06.09.2000 Tarihli yazısı.
[61] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu Müdürlüğü’ nün 18.07.2001 gün ve A.K.T.V.K.K.07.07.2 - 1384 sayılı yazısı.
[62] Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 29.08.2001 tarih ve imar işleri / 416 sayılı yazısı.
[63] T.K.T.V. Yüksek Kurulu’ nun 05.11.1999 Tarih ve 658 Sayılı İlke Kararı.
[64] Yüksek Kurul’ un 05.11.1999 Tarih ve 658 Sayılı İlke Kararı uyarınca izin verilmemiştir. Antalya K.T.V.K. Kurulu Md. nün 01.03.2000 tarih ve 0366 sayılı yazısı.
[65] Antalya K.T.V.K. Kurulu’nun 23.12.1999 Gün ve 4465 Sayılı Kararı.
[66] G.E.E.A. Yüksek Kurulu’ nun 06.06.1980 gün ve A-2246 sayılı kararı ile belirlenmiştir.
[67] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 09.07.2001 gün ve 5103 sayılı kararı.
[68] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 25.01.2000 Tarih ve 4487 Sayılı Kararı.
[69] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 30.11.2000 Gün ve 4799 Sayılı Kararı.
[70] Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 28.08.2001 tarih ve imar işleri / 419 sayılı yazısı:
[71] Antalya K.T.V.K.K. Müd.’ nün 27.09.2001 gün ve A.K.T.V.K.K.07.07.699 - 1836 sayılı yazısı.
[72] Ant. K.T.V.Koruma Kurulu Md. 11.08.2000 Tarih ve 1556 sayılı yazı.
[73] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’nun 11.01.1990 Tarih ve 637 sayılı kararı.
[74] Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 26.11.1999 Tarih ve 4445 Sayılı Kararı.
[75] Antalya K.T.V. Koruma Kurulu’ nun 16.10.2001 gün ve 5186 sayılı kararı.
[76] Buna örnek; Antalya K.T.V.Koruma Kurulu’nun 13.04.2000 Gün ve 4550 Sayılı Kararı verilebilir.
[77] Antalya K.T.V.K. Koruma Kurulu’ nun 26.11.1999 gün ve 4445 Sayılı Kararı.
[78] Kültür Bak. Anıtlar ve Müzeler Gn. Md.’ nün 22.06.2000 gün ve 6660 sayılı olurları ile izin verilmiş olup, bu çalışmalar 24.10.2000 günü başlamış ve 01.11.2000 günü bitirilmiştir.
[79] Arkeolog İ. Akan ATİLA’ nın Müze Müdürlüğü’ ne yazdığı, İl Kültür Müdürlüğü’ nün 30.06.2000 gün ve 3466 sayılı yazısı ile ilgili raporu.
[80] Arkeolog İ. Akan ATİLA’ nın Müze Müdürlüğü’ ne yazdığı, İl Kültür Müdürlüğü’ nün 30.06.2000 gün ve 3466 sayılı yazısı ile ilgili raporu.
[81] Antalya İli, Kaş Belediye Başkanlığı’ nın 05.03.2002 tarih ve İmar İşleri - 83 sayılı yazısı.
[82] Kültür Bak. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başk., 290 no. lu ve 10.3.1978 tarihli toplantı, A - 1039 no. lu kararı, İstanbul.
No comments:
Post a Comment